Hướng dẫn cha mẹ cách chăm sóc trẻ sơ sinh đúng chuẩn

Những tháng đầu tiên với trẻ sơ sinh có thể khiến bạn bị choáng ngợp và đôi chút hỗn loạn nếu đó là lần đầu làm cha mẹ. Bạn sẽ nhận được rất nhiều lời khuyên trái ngược nhau từ mọi người về cách chăm sóc trẻ sơ sinh. Và quyết định nghe theo lời khuyên nào cũng có thể khiến bạn bị bối rối.

Tuy nhiên, hãy xác định rằng chăm sóc trẻ sơ sinh là một việc mệt mỏi và đầy thử thách, nhưng đó cũng là một trong những trải nghiệm tuyệt vời và bổ ích trong cuộc đời của những người làm cha mẹ. Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích trong cách chăm sóc trẻ sơ sinh mà cha mẹ nên đọc qua trước khi đón chào em bé của mình:

1. Cách chăm sóc trẻ sơ sinh đúng chuẩn

Chăm sóc trẻ sơ sinh rõ ràng là một thách thức đối với cha mẹ lần đầu có em bé. Và dưới đây là mười điều cần lưu ý trong cách chăm sóc trẻ sơ sinh quan trọng nhất mà mẹ cần nắm vững:

1.1. Cho trẻ bú đúng cách

Cho trẻ bú đúng giờ là rất quan trọng trong cách chăm sóc trẻ sơ sinh. Trẻ sơ sinh phải được cho bú sau mỗi 2-3 giờ, có nghĩa là bạn cần cho trẻ bú 8-12 lần trong 24 giờ. Trẻ sơ sinh nên được bú sữa mẹ trong 6 tháng đầu. Sữa mẹ chứa các chất dinh dưỡng và kháng thể quan trọng cần thiết cho sự tồn tại và phát triển của em bé.

Đọc thêm:

Có nên đeo bao tay cho trẻ sơ sinh không? Những thói quen hại nhiều hơn lợi cha mẹ thường mắc

Trẻ sơ sinh 3 ngày không đi ngoài có sao không? Những điều cần biết về vấn đề đi ngoài của trẻ

Cho trẻ bú ít nhất 10 phút mỗi lần bú. Mẹ hãy giữ vú gần môi bé cho đến khi bé ngậm chặt và bắt đầu bú. Nếu trẻ ngậm đúng khớp vú, mẹ sẽ không cảm thấy bị đau. Và nếu sau khi bé bú, ngực mẹ bớt căng sữa đi thì điều đó chứng tỏ bé đã bú đủ.

Trong trường hợp sữa mẹ không đáp ứng được hoặc vì lí do nào đó bé không được bú sữa mẹ, hãy cho trẻ uống sữa công thức phù hợp với lứa tuổi. Và em bé nên bú từ 60-90ml sữa công thức cho mỗi cữ bú.

1.2. Vỗ cho bé ợ hơi

Sau khi trẻ bú xong, cha mẹ cần vỗ cho bé ợ hơi. Trẻ sẽ nuốt không khí trong khi bú, gây đầy hơi và đau bụng. Ợ hơi sẽ giúp đẩy hết lượng không khí dư thừa này ra ngoài, nhờ đó hỗ trợ quá trình tiêu hóa, ngăn ngừa tình trạng nôn ọc sữa.

Hãy nhẹ nhàng ôm con vào ngực bạn bằng một tay, đặt cằm của em bé nên tựa vào vai bạn. Vỗ hoặc vuốt lưng em bé thật nhẹ nhàng bằng tay kia cho đến khi nghe thấy tiếng bé ợ hơi. Đây là bước vô cùng quan trọng trong cách chăm sóc trẻ sơ sinh mà bạn cần biết ngay từ lần đầu tiên cho bé bú.

1.3. Cách bế trẻ sơ sinh

Đây là một trong những điều mà cha mẹ nên cần cẩn trọng trong cách chăm sóc trẻ sơ sinh. Khi bé em bé, hãy đảm bảo rằng bạn đang đỡ đầu và cổ của bé bằng một tay. Điều này là do cơ cổ của em bé sơ sinh còn rất yếu, chưa đủ sức để giữ đầu một cách độc lập.

Xương sống của em bé cũng đang phát triển và trở nên mạnh mẽ hơn. Cổ sẽ có thể tự nâng đỡ đầu chỉ sau khi em bé được 3 tháng tuổi. Vì vậy, hãy chú ý nâng đỡ đầu và cổ của bé khi chăm sóc trẻ sơ sinh.

1.4. Chăm sóc vùng cuống rốn

Một khía cạnh quan trọng của việc chăm sóc trẻ sơ sinh trong tháng đầu tiên là chăm sóc cuống rốn. Cha mẹ hãy cho em bé của mình tắm 2-6 giờ sau khi sinh bằng nước ấm. Lưu ý, giữ vùng rốn sạch sẽ và khô ráo; giữ tã của trẻ gấp xuống để cuống rốn có thể khô.

Lưu ý vệ sinh tay thật sạch sẽ trước khi xử lý vùng rốn. Để làm sạch gốc rốn, hãy dùng khăn sạch thấm nước là lau nhẹ nhàng, cũng có thể dùng nước muối sinh lý để lau. Cha mẹ hãy để ý các dấu hiệu nhiễm trùng ở vùng cuống rốn. Nếu thấy có hiện tượng tấy đỏ, tiết dịch có mùi hôi, có mủ và chảy máu ở vùng rốn, hãy đưa bé đến bác sĩ nhi khoa sớm nhất.

1.5. Thay tã cho bé

Thay tã thường xuyên là một khía cạnh quan trọng trong cách chăm sóc trẻ sơ sinh. Nếu trẻ bú đủ sữa mẹ hoặc sữa công thức, trẻ sẽ làm ướt ít nhất 6 đến 8 chiếc tã mỗi ngày cùng với việc đi tiêu đều đặn. Do đó, hãy thường xuyên thay tã khi thấy tã của bé đã đầy. Thậm chí, bạn sẽ có thể phải thay tã ít nhất 10 lần mỗi ngày.

Hãy dùng khăn lau nhẹ nhàng, lau từ trước ra sau để tránh nhiễm trùng tiểu đối với bé gái và nên để con bạn thoải mái không mặc tã vài giờ mỗi ngày.

1.6. Tắm cho trẻ sơ sinh

Tắm cho trẻ sơ sinh là một công việc đòi hỏi sự khéo léo. Trẻ sinh đủ tháng khỏe mạnh, nặng hơn 2.5kg thường được tắm sau 2-6 giờ sau sinh. Tuy nhiên, việc tắm cũng có thể trì hoãn chậm trễ hơn nếu vào mùa đông. Ở trẻ nhẹ cân, nên trì hoãn việc tắm cho đến khi dây rốn rụng.

Bạn nên bắt đầu tắm cho trẻ 2 -3 lần/ tuần sau khi cuống rốn khô và rụng. Hãy chuẩn bị sẵn tất cả các đồ dùng để tắm và đồ để thay cho bé trước khi đưa em bé đi tắm. Và tắm trước giờ đi ngủ sẽ giúp bé ngủ ngon giấc hơn.

Bạn hãy chuẩn bị một thau tắm dành cho trẻ sơ sinh, nước ấm, sữa tắm gội, khăn tắm, khăn mềm, kem dưỡng da dành cho trẻ sơ sinh và quần áo để thay. Hãy nhờ người cùng giúp đỡ bạn khi tắm em bé, đảm bảo giữ được đầu và cổ em bé ngửa lên trên mặt nước khi tắm cho bé.

Từ từ làm sạch từng bộ phận cơ thể như bộ phận sinh dục, đầu, cổ, mặt và các chất nhầy bám quanh mũi bé bằng khăn mặt mỏng nhẹ. Sau khi tắm sạch, hãy lau khô người bé bằng khăn mềm, thoa một chút kem dưỡng da, mặc tã và quần áo mới cho bé.

1.7. Mát-xa cho bé

Mát-xa là một cách tuyệt vời để gắn kết tình cảm với em bé của bạn. Nó cũng giúp em bé ngủ ngon hơn; giúp cải thiện lưu thông máu và tiêu hóa cho bé.

Hãy thoa một lượng nhỏ dầu mát-xa dành cho em bé hoặc kem dưỡng da lên tay. Tiếp theo, nhẹ nhàng và nhịp nhàng vuốt ve cơ thể của trẻ. Khi thực hiện mát-xa, hãy giao tiếp bằng mắt và trò chuyện với bé. Và mát-xa nên thực hiện trước khi mẹ tắm cho trẻ.

1.8. Chú ý khi chơi đùa với trẻ sơ sinh

Có một số điều bạn cần lưu ý trong cách chăm sóc trẻ sơ sinh, nhất là khi vui chơi với bé. Hãy đảm bảo rằng bạn và tất cả mọi người không bao giờ lắc trẻ, vì các cơ quan nội tạng của trẻ rất mỏng manh, rất dễ bị tổn thương khi lắc mạnh.

Tuyệt đối không ném em bé lên không trung vì điều này có thể gây nguy hiểm. Luôn luôn rửa sạch tay của bạn trước khi tiếp xúc với trẻ sơ sinh bởi hệ thống miễn dịch của chúng còn chưa phát triển đầy đủ nên rất dễ bị nhiễm trùng.

Hãy đảm bảo em bé của bạn được bảo vệ chặt bằng đai an toàn khi nằm xe đẩy, ghế ô tô hoặc xe nôi khi bạn đưa em bé ra ngoài.

1.9. Chăm sóc giấc ngủ của trẻ sơ sinh

Trẻ sơ sinh cần ngủ khoảng 16 tiếng mỗi ngày trong 2 tháng đầu. Giấc ngủ của trẻ sơ sinh thường kéo dài từ 2 đến 4 tiếng và thức dậy nếu đói hoặc bị ướt tã. Vì em bé cần được cho bú 3 giờ một lần, bạn có thể phải đánh thức em bé dậy và cho bé ăn.

Tuy nhiên, mỗi em bé đều khác nhau và có chu kỳ ngủ khác nhau nên hãy làm quen với thói quen của con bạn. Khi bé ngủ, cha mẹ hãy thay đổi tư thế đầu của trẻ, điều này sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng bẹp một bên đầu của trẻ. Và tốt nhất, hãy đặt trẻ nằm ngửa khi ngủ để tránh bị ngạt thở.

1.10. Cắt tỉa móng tay

Móng tay trẻ sơ sinh mọc rất nhanh và em bé có thể tự gãi vào mặt hoặc cơ thể bằng các cử động của tay. Do đó, cha mẹ phải cắt tỉa móng tay cho trẻ thường xuyên. Vì móng tay của trẻ mềm, hãy sử dụng dụng cụ cắt móng tay dành riêng cho trẻ.

Cố gắng cắt tỉa móng tay nhẹ nhàng khi trẻ đã ngủ. Không nên cắt quá sâu vì móng tay của trẻ sơ sinh rất mềm và có thể gây đau cho em bé.

2. Chăm sóc trẻ sơ sinh cần lưu ý gì?

Dưới đây là một số lưu ý quan trọng mà cha mẹ cần tuân thủ khi chăm sóc trẻ sơ sinh để đảm bảo sức khỏe cho em bé của mình:

2.1. Không cho trẻ sơ sinh uống nước

Rất nhiều gia đình thường cho trẻ sơ sinh uống thêm một chút nước sau khi bé bú, được gọi là tráng miệng cho bé. Nhưng theo các chuyên gia y tế, việc cho trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi uống nước là không tốt và không cần thiết.

Sữa mẹ hoặc sữa công thức chứa nước hơn 80%, do đó, hãy cho trẻ sơ sinh bú đủ là được.

2.2. Không quấn tã quá chặt

Cha mẹ lưu ý không nên quấn tã quá chật cho trẻ sơ sinh, việc này ngoài gây khó chịu còn khiến sự phát triển của da không được bình thường. Vùng da bị quấn quá chặt và kín sẽ khiến các chất thải và mồ hôi của trẻ khó khăn trong việc bài tiết ra bên ngoài.

2.3. Không dùng chất tẩy khi giặt quần áo cho trẻ sơ sinh

Các loại nước giặt cũng như chất tẩy quần áo có chứa nhiều chất hóa học, những chất này có thể gây dị ứng và nhiễm độc cho làn da non nớt của trẻ. Tốt nhất, cha mẹ nên dùng nước giặt chuyên dùng cho trẻ sơ sinh.

2.4. Không nên xịt nước hoa hay để hoa tươi trong phòng của bé

Trẻ sơ sinh rất nhạy cảm nên dễ bị dị ứng với mùi lạ hoặc phấn hoa. Đặc biệt, cha mẹ nên tránh các loại hoa chứa độc tố như: hoa trúc đào, hoa nhài có mùi mạnh dễ khiến bé bị dị ứng, hoa đinh hương…

2.5. Nên tập cho trẻ thói quen ngủ tốt

Trẻ sơ sinh chưa hình thành được thói quen về giờ giấc ngủ. Nhiều trẻ có thể sẽ ngủ vào ban ngày và thức nhiều hơn về ban đêm. Trong vài tuần đầu, rất khó để cha mẹ có thể thay đổi được giờ giấc ngủ của bé. Tuy nhiên, cha mẹ cần tập cho trẻ thói quen ngủ tốt bằng một số cách sau:

- Nên cho bé phân biệt được ngày và đêm. Vào thời gian ban ngày khi bé thức dậy, hãy làm vệ sinh và thay đồ cho bé. Hãy kéo rèm cửa để bé nhìn thấy ánh sáng và cho bé nghe được những âm thanh sinh hoạt trong gia đình. Cha mẹ cũng nên trò chuyện, chơi đùa với bé nhiều hơn vào ban ngày.

- Khi đến giờ ban đêm, hãy mát-xa cho bé, cho bé đi tắm và thiết lập cho bé thói quen đi ngủ. Khi đêm đến, tránh bật đèn sáng và tạo không gian im lặng cho bé chìm vào giấc ngủ. Hoặc cha mẹ cũng có thể bật một chút âm nhạc dịu dàng khi bé ngủ.

Sau một vài tuần, trẻ sẽ hình thành dần thói quen ngủ ngoan vào ban đêm và nhận thức được rõ ràng ngày và đêm.

Nguồn tham khảo:

1. https://parenting.firstcry.com/articles/newborn-baby-care-top-10-tips/

2. https://www.healthline.com/health/parenting/newborn-baby#introducing-baby-to-siblings