Hướng dẫn cách hạ sốt xuất huyết hiệu quả, phòng ngừa biến chứng

1. Hướng dẫn cách hạ sốt xuất huyết hiệu quả bằng thuốc

Sốt cao là triệu chứng đầu tiên của bệnh sốt xuất huyết. Bệnh nhân thường bị sốt cao từ 38 - 40 độ C, sốt liên tục và khó cắt sốt trong 2 - 3 ngày đầu của chu kỳ bệnh. Lúc này, bản thân người bệnh và người nhà không nên quá lo lắng, hoảng loạn mà cần bình tĩnh và thực hiện cách hạ sốt xuất huyết đã được khuyến cáo trong Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị sốt xuất huyết của Bộ y tế (ban hành năm 2011) như sau:

- Nếu sốt cao trên 39 độ C, cho người bệnh dùng thuốc hạ sốt ngay

- Nới lỏng quần áo và lau mát bằng nước ấm, vị trí cần lau mát là nách và bẹn của người bệnh

- Thuốc hạ sốt chỉ được dùng là paracetamol đơn chất, liều dùng từ 10 - 15mg/kg cân nặng cho 1 lần sử dụng, mỗi lần dùng thuốc hạ sốt phải cách nhau từ 4 - 6h.

- Chú ý về cách hạ sốt xuất huyết bằng paracetamol là tổng liều không quá 60mg/kg cân nặng trong vòng 24h. Tuyệt đối không được dùng quá liều lượng cho phép này.

- Không dùng aspirin (acetyl salicylic acid), analgin, ibuprofen để điều trị vì có thể gây xuất huyết, toan máu.

Nhiều người khá mơ hồ khi được hỏi sốt xuất huyết uống thuốc gì, khá nhiều người dùng thuốc kháng sinh khi bệnh nhân có biểu hiện sốt cao liên tục và dùng thuốc hạ sốt không mang lại hiệu quả ngay.

Trong hướng dẫn về cách hạ sốt xuất huyết có nêu rõ, thuốc kháng sinh không có tác dụng tiêu diệt virus dengue nên hoàn toàn vô hiệu khi bệnh nhân bị sốt cao. Hơn nữa, sử dụng kháng sinh bừa bãi không theo chỉ định của bác sĩ còn dễ làm rối loạn chức năng gan do sử dụng nhiều loại thuốc lên cơ thể cùng 1 lúc.

Bên cạnh việc áp dụng đúng cách hạ sốt xuất huyết theo hướng dẫn, người bệnh cần được bù nước đáp ứng theo nhu cầu của cơ thể. Khuyến khích người bệnh bù nước bằng đường uống, uống đủ nước lọc, xen kẽ với nước trái cây, sữa, nước cơm. Nên dùng dung dịch oresol theo đúng liều lượng khuyến cáo. 

2. Lưu ý khi chăm sóc bệnh nhân sốt xuất huyết sốt cao, phòng ngừa biến chứng

Trong quá trình điều trị sốt xuất huyết dengue tại nhà giai đoạn đầu sốt cao, người bệnh cần được nghỉ ngơi hoàn toàn và theo dõi sức khỏe sát sao. 

Tình trạng sốt cao từ 39 - 40 độ C dù đã được dùng thuốc hạ sốt vẫn có thể xảy ra biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Vì vậy, cần phải hết sức lưu ý kiểm tra thân nhiệt, ý thức bệnh nhân khi chưa cắt sốt. 

2.1. Với trẻ nhỏ bị sốt xuất huyết

- Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh bị sốt 39 độ C trở lên rất dễ bị biến chứng nên sau khi áp dụng cách hạ sốt xuất huyết thì cần nhanh chóng đưa trẻ tới cơ sở y tế.

- Với các trẻ có tiền sử co giật khi sốt cao thì cần theo dõi sát sao những biểu hiện của trẻ. Nếu không thể áp dụng cách hạ sốt xuất huyết bằng đường uống do trẻ nôn trớ nhiều thì có thể áp dụng cách đặt thuốc hậu môn

- Khi trẻ có biểu hiện co giật, bố mẹ cần hết sức bình tĩnh, bế trẻ đặt nằm nghiêng, không được kê gối cao để gập đầu bé vì không thở được, không được gây chấn động mạnh đến trẻ.

- Nếu trẻ nghiến răng, không được day hay vuốt ngực trẻ

- Bố mẹ cần bình tĩnh chờ bé qua cơn co giật cho tới lúc cằm của trẻ mềm ra. Tiếp đó dùng miếng vải hay khăn tay chèn vào để đề phòng cơn co giật tiếp theo, đồng thời nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để được cứu chữa kịp thời.

2.2. Với người lớn bị sốt xuất huyết

- Cho bệnh nhân ăn uống bình thường bằng các loại thức ăn lỏng, dễ tiêu như cháo, súp… uống thêm các loại nước hoa quả như cam, chanh…

- Nếu bệnh nhân sốt cao hơn 39 độ C không giảm được nhiệt độ dù đã áp dụng đúng cách hạ sốt xuất huyết thì cần nhập viện ngay.

- Trong mọi trường hợp, bệnh nhân sốt xuất huyết trên 41 độ C cần ngay lập tức nhập viện, không nên tự chữa sốt xuất huyết tại nhà vì rất dễ xảy ra biến chứng.

Lưu ý cách hạ sốt xuất huyết trên đây chỉ áp dụng được cho bệnh nhân ở giai đoạn đầu, chưa có dấu hiệu cảnh báo. Với những bệnh nhân có những dấu hiệu cảnh báo và xuất huyết nặng thì không được chữa sốt xuất huyết tại nhà, bắt buộc phải được điều trị bệnh viện.