Hỏi đáp với chuyên gia: Tác dụng phụ của thuốc mê sau mổ có thể gặp

Thuốc gây mê là thuốc ức chế thần kinh trung ương một cách tạm thời. Sau khi tiêm thuốc cơ thể sẽ mất hoặc giảm ý thức, cảm giác, phản xạ, làm mềm cơ. Thuốc gây mê được chia thành 2 loại:

- Thuốc gây mê đường hô hấp có 2 loại:

+ Thể khí: protoxyd d'azot (nitrous oxid, nitơ oxyt)...

+ Thể lỏng bốc hơi: halothan, isofluran, sevoran...

- Thuốc gây mê đường tĩnh mạch có 4 loại: 

+ Nhóm barbituric

+ Nhóm benzodiazepin

+ Nhóm ức chế thần kinh (beuroleptic)

+ Nhóm gây ngủ (hynotic)

Thuốc gây mê không gây nguy hiểm cho người bệnh nhưng đòi hỏi bác sĩ có tay nghề và kỹ thuật cao nếu không sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro. Dưới đây là một số tác dụng phụ của thuốc gây mê sau mổ mà ai cũng có thể gặp:

1. Tác dụng phụ của thuốc mê sau mổ

1.1. Tác dụng phụ phổ biến

Sau phẫu thuật và ngưng dùng thuốc gây mê người bệnh sẽ được vào phòng hồi sức. Khi bắt đầu tỉnh dậy có thể gặp một vài triệu chứng như sau:

- Buồn nôn, ói mửa: Rất nhiều trường hợp gặp tình trạng này, nếu sau 2 đến 3 ngày vẫn chưa thuyên giảm có thể xin ý kiến từ bác sĩ và sử dụng thuốc.

- Đau họng hoặc khàn giọng: Trong thời gian phẫu thuật bạn được đặt nội khí quản nên sau khi tỉnh dậy có thể bị khô miệng, đau họng hoặc khàn tiếng. Theo khảo sát, khoảng 40% người bệnh sau gây mê gặp phải tình trạng này. Tuy nhiên, triệu chứng này sẽ không kéo dài quá lâu, có thể uống nước ấm để cải thiện.

- Ớn lạnh: Thông thường nhiệt độ cơ thể sẽ giảm xuống khi gây mê phẫu thuật. Do đó, người bệnh sẽ cảm thấy lạnh hoặc run rẩy sau khi tỉnh dậy kéo dài từ vài phút đến hàng giờ. Khoảng 25 đến 50% trường hợp gặp vấn đề này.

- Đau cơ: Một trong những tác dụng của thuốc gây mê là làm mềm cơ, tác dụng phụ sau đó sẽ gây ra tình trạng đau mỏi cơ bắp.

- Hay quên: Thuốc gây mê cũng có thể gây ra tình trạng mơ hồ, lú lẫn thậm chí là mất trí tạm thời. Theo các chuyên gia, người già, người bị bệnh tim, bệnh Parkinson và bệnh Alzheimer sẽ có xu hướng gặp vấn đề này nhiều hơn.

- Khó tiểu: Nếu bạn bị tê từ thắt lưng trở xuống thì có thể sẽ gặp tình trạng khó đi tiểu nhưng chỉ kéo dài trong vài giờ.

Ngoài ra, sau khi tiêm thuốc gây mê người bệnh có thể gặp một vài tác dụng phụ khác như đau nhức đầu, ngứa, buồn ngủ, v.v …

Đọc thêm: 

- Một vài biến chứng của bệnh gai cột sống sau phẫu thuật

- Lưu ý cho người nhà bệnh nhân về nguyên tắc dinh dưỡng sau phẫu thuật phụ khoa 

1.2. Tác dụng phụ hiếm gặp

Ngoài những tác dụng phổ biến, sau khi dùng thuốc gây mê một số người còn gặp những tình trạng nghiêm trọng hơn nhưng hiếm gặp:

- Viêm phổi: Khi đặt nội khí quản trong quá trình phẫu thuật có nguy cơ người bệnh sẽ bị các vật là hoặc chất nôn vào phổi, nguy cơ bị viêm phổi và phải dùng kháng sinh. Vì vậy, trước khi phẫu thuật các bác sĩ sẽ dặn dò không nên ăn uống trước khi mổ.

- Xuất hiện cục máu đông: Bất động trong một tư thế quá lâu sẽ làm tăng nguy cơ xuất hiện các mạch máu đông tại các chi. Cục máu đông này có thể làm thuyên tắc các mạch máu khác, nhất là động mạch phổi - có thể dẫn đến các biến chứng hô hấp.

- Tỉnh dậy khi gây mê: Trường hợp này xảy ra khi thuốc mê không đạt được hiệu quả làm mất tri giác của người bệnh. Người được phẫu thuật có thể nghe thấy các cuộc hội thoại, nhìn và cảm nhận được các quy trình phẫu thuật. Điều này có thể gây ra các hệ lụy nghiêm trọng như mất ngủ, trầm cảm, rối loạn tâm thần, …

Một số tác dụng phụ khác: tổn thương răng và răng giả, dị ứng hoặc hen suyễn, cơn co giật động kinh, tổn thương thanh quản, dây thanh, …

2. Yếu tố ảnh hưởng đến nguy cơ gặp tác dụng phụ của thuốc mê sau mổ

Theo các bác sĩ, ai cũng có thể gặp các tác dụng phụ của thuốc gây mê nhưng một số trường hợp sau nên báo cáo về tình trạng sức khoẻ vì nguy cơ cao gặp nhiều triệu chứng hơn:

- Tiền sử phản ứng bất thường với thuốc gây mê

- Co giật

- Béo phì

- Huyết áp cao

- Tiểu đường

- Chứng ngưng thở lúc ngủ

- Bị bệnh tim, phổi, thận

- Dị ứng thuốc

- Uống thuốc làm loãng máu hay dùng bất kỳ loại thuốc, thảo dược nào

- Sử dụng thuốc lá, rượu, chất gây nghiện.

3. Tác dụng phụ của thuốc mê sau mổ kéo dài bao lâu?

Tác dụng phụ của thuốc gây mê thường sẽ kéo dài từ vài giờ đồng hồ (triệu chứng nhẹ) đến vài tháng (triệu chứng nặng). Vì thế, khi tỉnh dậy sau phẫu thuật một số lời khuyên được bác sĩ đưa ra:

- Không điều khiển các loại xe cộ

- Không sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá, nước có gas

- Có người chăm sóc sau khi phẫu thuật

- Không đưa ra những quyết định quan trọng hay ký kết trong khoảng thời gian này.

Nhìn chung tác dụng phụ của thuốc gây mê sau mổ tương đối nhiều nhưng sẽ là các triệu chứng nhẹ. Đây là loại thuốc không thể thiếu khi phẫu thuật nên để hạn chế tối đa tác dụng phụ của thuốc, người bệnh cần tuân thủ khuyến cáo của bác sĩ và chia sẻ về các bệnh lý mình đang gặp phải.

Nguồn tham khảo: 

1. Side Effects of General Anesthesia: What to Expect

2. The Side Effects and Complications of General Anesthesia