Có thể bị thoát vị đĩa đệm vì hoạt động sai tư thế

1. Tư thế sai dễ là nguyên nhân thoát vị đĩa đệm

Thoát vị đĩa đệm là bệnh phổ biến ở người cao tuổi, người lao động nặng. Bệnh đang có xu hướng trẻ hóa, đặc biệt là nhân viên văn phòng với đặc thù công việc phải ngồi lâu một chỗ, ít vận động suốt 8-10 tiếng tại công sở. Tình trạng này làm gia tăng áp lực lên cột sống cũng như hệ thống đĩa đệm, dẫn đến nguy cơ thoát vị đĩa đệm. Thường gặp nhất là thoát vị đĩa đệm ở vùng thắt lưng, cổ và ngực.

Tuổi càng cao, các đĩa đệm càng dễ mất nước và trở nên mỏng, phẳng hơn, chức năng đệm giữa các đốt sống sẽ giảm. Sự căng thẳng của các chuyển động hàng ngày và những chấn thương nhỏ qua thời gian có thể gây ra đau đớn ở vòng bao bên ngoài, nơi gần các dây thần kinh. Nếu vòng bao đĩa đệm bị vỡ, lõi mềm của đĩa có thể xuyên qua các vết nứt. Đĩa có thể phình ra hoặc trượt ra khỏi vị trí, được gọi thoát vị. Đây chính là một phần nguyên nhân thoát vị đĩa đệm thường gặp. 

Khi người bệnh gặp các triệu chứng như đau lưng kèm tê chân, teo cơ, giảm hoặc mất phản xạ gân xương, tê nhiều, yếu chân hơn, rỉ nước tiểu ngoài ý muốn, cần chụp MRI cột sống lưng để chẩn đoán. Nếu người bệnh đau nhiều ở thắt lưng, bác sĩ sẽ chỉ định chụp X-quang để xác định tình trạng bệnh.

Cần phải điều trị để giảm đau và ngăn chặn biến chứng nguy hiểm. Tùy triệu chứng và tình trạng bệnh nghiêm trọng mức nào mà bác sĩ sẽ chỉ định điều trị nội khoa, tập vật lý trị liệu hay phải phẫu thuật. Khi bệnh nhân đau lan dọc chân, bác sĩ sẽ cho giảm đau với thuốc. Triệu chứng nặng hơn như đau nhiều, tê yếu chân thì phải phẫu thuật, 86-97% sẽ hết đau chân.

Trẻ em cần được giáo dục tư thế đứng, ngồi, sinh hoạt hàng ngày luôn giữ cột sống ở thế thẳng. Người lớn không nên ngồi lâu, hạn chế khiêng vác nặng.

Đặc biệt không nên cúi lưng bê vật nặng, không ngồi lâu liên tục hơn một giờ. Uống nhiều nước để cung cấp nước cho đĩa đệm, tối thiểu 2 lít nước mỗi ngày, duy trì trọng lượng hợp lý và thường xuyên tập thể dục để tránh các nguyên nhân thoát vị đĩa đệm.

2. Sửa các tư thế sai để phòng nguyên nhân thoát vị đĩa đệm

Các tư thế sinh hoạt, lao động, nghỉ ngơi không đúng đều là nguyên nhân thoát vị đĩa đệm và làm bệnh nặng thêm, do vậy để phòng ngừa chúng ta cần chú ý sửa những thói quen đi đứng không đúng cũng như chú ý thực hiện tốt những vấn đề sau:

Điều trị các chứng bệnh gây ảnh hưởng xấu đến đĩa đệm như các bệnh vẹo cột sống, chân ngắn chân dài, bụng phệ, thừa cân béo phì, ưỡn cột sống quá mức, gù vẹo cột sống do chấn thương.

- Ngồi: Tránh ngồi một cách gò ép vì đó là cơ chế chung gây tổn thương đĩa đệm, nhất là khi ngồi cúi ra trước thì áp lực nội đĩa đệm tăng cao dễ tổn thương.

- Đứng: Đứng khom lưng lâu (làm cố, cuốc đất, cấy lúa) sẽ tác động xấu tới đĩa đệm, do vậy khi làm các công việc này nên dùng dụng cụ có cán dài. Không nên đứng nghiêng làm biến dạng cột sống, làm các đĩa đệm chịu một lực không đều và bị tổn thương, là nguyên nhân thoát vị đĩa đệm cần tránh.

Không nên đứng lâu một vị trí mà nên đi lại, đánh tay, nhún người... làm dao động áp lực đĩa đệm, thúc đẩy trao đổi dịch thể trong khoang này phòng thoái hóa đĩa đệm. Tránh tư thế ưỡn quá mức khi đứng (như đi guốc, giày cao gót, làm việc với cao hơn đầu, đi xuống dốc...). Tư thế đứng đúng là chân thẳng, đầu và thân thẳng, hai vai hơi mở ra sau, ngực ưỡn căng ra trước.

- Nằm: Tránh nằm sấp vì ảnh hưởng xấu đến đĩa đệm. Nằm nệm mềm làm cột sống bị biến dạng nên dễ bị tổn thương đĩa đệm.

- Tập thể dục thể thao: Mục đích là làm chắc hơn các cơ và dây chằng nhằm ổn định tốt các đốt sống và đĩa đệm, hạn chế đi lệch. 

Tuy nhiên, tùy theo cơ thể, năng khiếu, sở thích và các bệnh khác có hay không mà tập những môn thể thao khác nhau và nhất thiết phải có huấn luyện viên hướng dẫn nhằm tránh tập sai dẫn đến tác dụng ngược. Chẳng hạn chơi tạ không đúng cách có thể gây hư đốt sống, môn bóng chuyền nếu tập quá mức, sai phương pháp sẽ gây các vi chấn thương.