Hóa chất bảo quản thực phẩm là gì? Tác hại của hóa chất bảo quản thực phẩm

Làm thế nào để giữ được sự tươi ngon của các thực phẩm tới tay người tiêu dùng là một trong những bài toán khó đối với nhà sản xuất. Sử dụng hóa chất bảo quản thực phẩm do đó trở thành một sự lựa chọn phổ biến để tránh sự oxy hóa của môi trường và sự sự xâm nhập của các vi khuẩn.

Nhưng những tác hại của hóa chất bảo quản thực phẩm không phải ai cũng biết.

1. Hóa chất bảo quản thực phẩm là gì?

Hóa chất bảo quản thực phẩm hay thường gọi là chất bảo quản được định nghĩa là các hóa chất tự nhiên hay tổng hợp được thêm vào sản phẩm để ngăn ngừa hoặc làm chậm lại sự hư hỏng, thối rữa gây ra bởi sự phát triển của các vi sinh vật hay môi trường.

Hóa chất bảo quản thực phẩm có thể sử dụng như là một hóa chất duy nhất hay cũng có thể trong tổ hợp nhiều loại hóa chất có các tác dụng khác nhau.

Có hai loại chất bảo quản thường xuyên được sử dụng:

- Chất bảo quản tự nhiên:

Đây là loại chất bảo quản được sử dụng mỗi ngày trong quá trình chế biến và bảo quản thực phẩm. Cụ thể, đó là các loại gia vị như muối, đường, dầu ăn... Hóa chất bảo quản thực phẩm tự nhiên không những không làm ảnh hưởng đến các chất dinh dưỡng mà còn giúp chế biến ra những món ăn ngon và hấp dẫn hơn.

Chất bảo quản thực phẩm tự nhiên bảo quản thực phẩm theo cơ chế hấp thụ nước dư thừa và ngăn chặn các vi sinh vật phát triển, ngăn chặn quá trình oxy hóa, từ đó giết chết các vi khuẩn và ngăn ngừa các thực phẩm không bị ôi thiu.

- Chất bảo quản nhân tạo:

Đây là những chất phụ gia được thêm vào sản phẩm để giữ thực phẩm không bị thay đổi mùi vị cũng như tính chất của nó. Chất bảo quản nhân tạo được sử dụng rất phổ biến và là thứ không thể thiếu đối với ngành công nghiệp thực phẩm.

Hóa chất bảo quản thực phẩm nhân tạo có thể dễ dàng tìm thấy trên nhãn của thực phẩm. Theo đó, các chất bảo quản nhân tạo thường gặp là BHT, BHA, Sodium nitrat, Sodium Benzoat, Kali nitrat, Acid Benzoic (E210),… Đây đều là những chất bảo quản có trong các loại thức ăn được chế biến trong đồ hộp, đóng gói hay các loại nước chấm, nước giải khát,…

Thực phẩm đóng hộp chứa chất bảo quản nhân tạo có thể gây hại cho sức khỏe con người. Chuyên gia nhấn mạnh những điểm không thể bỏ qua khi chọn mua thực phẩm đóng hộp.

2. Tác hại của hóa chất bảo quản thực phẩm

Như vậy, các hóa chất bảo quản thực phẩm có tác dụng trong việc giữ cho thực phẩm không bị hỏng, thuận lợi trong quá trình vận chuyển, kinh doanh, từ đó giúp nhà sản xuất thu được nhiều lợi nhuận hơn.

Tuy nhiên, nếu quá lạm dụng hóa chất bảo quản thực phẩm, sức khỏe của người tiêu dùng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

2.1. Làm tăng nguy cơ bị ngộ độc thực phẩm

Một trong những tác hại khôn lường không thể bỏ qua của hóa chất bảo quản thực phẩm chính là chúng gây ra tình trạng ngộ độc thực phẩm từ nhẹ đến nặng, thậm chí là tử vong.

Một trong những chất dùng để bảo quản thực phẩm phổ biến là Sodium Benzoat. Mặc dù nó được coi là an toàn với sức khỏe con người, tuy nhiên khi kết hợp với axit ascorbic có trong những thực phẩm có tính axit sẽ tạo nên Benzen, một loại hóa chất độc hại cho cơ thể. Khi cơ thể hấp thụ phải Benzen quá mức cho phép, nhẹ thì gây ngộ độc thực phẩm, nặng thì có thể mắc căn bệnh bạch cầu cấp.

Hơn nữa, Sodium Benzoat cũng được sử dụng để bảo quản nước ép hoa quả đóng chai và những loại đồ uống có ga. Các nghiên cứu cho biết hóa chất này có thể gây nên phản ứng phụ như tiêu chảy, đau bụng và những dấu hiệu ngộ độc thực phẩm khác.

2.2. Tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư

Sử dụng quá mức hóa chất bảo quản thực phẩm có thể dẫn tới căn bệnh ung thư đáng sợ.

Hai hóa chất bảo quản thực phẩm dùng khá rộng rãi là BHT (butylated hydroxytoluene) và BHA. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, BHT và BHA có thể gây nên những hệ lụy nguy hiểm tới sức khỏe, cụ thể như chứng tăng động ở trẻ, nguy cơ dị ứng cao và thậm chí còn có thể làm phát triển khối u hoặc ung thư. BHT và BHA là những hóa chất cũng được xem là chất độc với gan và hệ thần kinh.

Ngoài ra, Sodium Nitrat và Sodium Nitrit cũng là hai chất thường được sử dụng trong bảo quản thực phẩm. Nitrat và Nitrit có thể ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe vì gây co mạch, tăng huyết áp, tạo thành Nitrosamin - một loại hóa chất có khả năng gây ra căn bệnh ung thư.

Ngoài ra, hóa chất bảo quản thực phẩm khi sử dụng lâu dài có thể làm tăng các cơn hen suyễn, viêm phế quản, suy yếu các mô tim, đặc biệt gây nguy hiểm cho những người cao tuổi.

3. Một số lưu ý khi dùng hóa chất bảo quản thực phẩm

Trên thực tế, các chất bảo quản được sử dụng hầu hết đối với các loại nông sản và thực phẩm chế biến, đóng hộp nhằm mục đích bảo quản thực phẩm được lâu hơn, dễ dàng cho vận chuyển. Tuy việc sử dụng các chất này có sự kiểm soát nhưng việc chế biến thực phẩm một cách tràn lan trên thị trường mang đến những nguy hại tới sức khỏe không kiểm soát được.

Do đó, theo khuyến cáo của các bác sĩ, cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe của bản thân và những người bên cạnh là chúng ta nên lựa chọn những loại thực phẩm an toàn. Cụ thể, với các loại rau, củ, quả còn tươi, nên sử dụng càng sớm càng tốt vì nếu bảo quản lâu ngày lượng nitrat sẽ gia tăng. Với các loại rau, củ, quả có hàm lượng nitrat cao cần gọt vỏ, thái mỏng và ngâm nước (tối thiểu là 15 phút) trước khi chế biến.

Bên cạnh đó, trong quá trình lựa chọn các thực phẩm chế biến sẵn, cần lưu ý tới các thành phần có trong thức ăn để tránh những chất có tác dụng phụ không tốt cho cơ thể.

Trên đây là những tác hại của hóa chất bảo quản thực phẩm cũng như một số lưu ý bạn cần biết. Hy vọng bài viết trên có thể giúp bạn lựa chọn được những thực phẩm đảm bảo an toàn cho bản thân và gia đình.