Động đất liên tục xảy ra ảnh hưởng tới sức khỏe như thế nào?

Động đất có thể xảy ra đột ngột và không có cảnh báo. Động đất là sự rung chuyển dữ dội và đột ngột của mặt đất, do chuyển động giữa các mảng kiến tạo dọc theo đường đứt gãy trong lớp vỏ trái đất.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), trong giai đoạn 1998-2017, động đất đã gây ra gần 750.000 ca tử von.g trên toàn cầu, chiếm hơn một nửa số ca tử von.g liên quan đến thiên tai. Hơn 125 triệu người bị ảnh hưởng bởi động đất trong khoảng thời gian này, nghĩa là họ bị thương, mất nhà cửa, phải di dời hoặc phải sơ tán trong giai đoạn khẩn cấp của thảm họa.

Tại Việt Nam, mặc dù cho tới hiện tại thì động đất không quá lớn như một số quốc gia khác nhưng mối hiểm họa do động đất gây ra với con người không phải là hiếm. Động đất và các dư chấn của các trận động đất dẫn đến sự dịch chuyển đột ngột của mặt đất.

Ngoài nguy cơ sạt lở đất, vùi lấp các cơ sở hạ tầng như nhà ở, thiệt hại lớn về tài sản gồm cơ sở y tế và hệ thống giao thông,... thì các trận động đất (đặc biệt là các trận động đất mạnh) có thể gây ra nhiều rủi ro đối với sức khỏe của người dân tại khu vực xảy ra động đất và vùng lân cận, thậm chí cướp đi sinh mạng của nhiều người.

Theo Liên minh toàn cầu vaccine và tiêm chủng (GAVI) thì có 3 nguy cơ sức khỏe có thể gặp khi động đất xảy ra mà bạn có thể tham khảo. Tùy thuộc vào mức độ của trận động đất bao gồm cường độ và thời gian kéo dài,...cũng như khả năng tiếp cận y tế sau động đất mà các rủi ro sức khỏe này sẽ có một số sự khác biệt.

1. Chấn thương và nhiễm trùng vết thương sau động đất

Khi các tòa nhà sụp đổ hoặc mọi người bị mắc kẹt, các chấn thương có thể xảy ra với mức độ nghiêm trọng khác nhau. Đó có thể chỉ là các vết xước, bầm tím nhẹ nhưng cũng có thể nặng như bỏng, gãy chân tay, dập vỡ nội tạng,... thậm chí có những tình huống không được chăm sóc y tế kịp thời có thể dẫn tới mất mạng chẳng hạn do mất nước và hạ thân nhiệt khi nạn nhân mắc kẹt.

Nguy cơ nhiễm trùng vết thương sau động đất cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Khi mà vi khuẩn từ đất và đống đổ nát có thể xâm nhập vào vết thương dẫn tới nhiễm trùng với các triệu chứng như sốt, ớn lạnh, rỉ dịch vết thương hoặc sưng tấy có mủ, vết thương bốc mùi hôi tanh,.. Trong những trường hợp xấu nhất, nhiễm trùng có thể dẫn tới cắt cụt chi, nhiễm trùng máu đe dọa tới tính mạng hay uốn ván.

Đọc thêm:

+ Cách giúp trẻ chữa lành sau hoảng loạn, sang chấn tâm lý vì những sự kiện đau thương

+ Các bệnh lý và chấn thương thường gặp vào mùa hè ở trẻ em

2. Bệnh tật

- Bệnh truyền nhiễm: Động đất tạo ra môi trường lý tưởng cho các vi sinh vật gây bệnh truyền nhiễm lây lan do điều kiện vệ sinh kém, nước và thực phẩm bị ô nhiễm. Có thể kể đến bệnh tả, bệnh tiêu chảy, bệnh sởi, bệnh về đường hô hấp, viêm gan A, viêm gan E, bệnh thương hàn, viêm phổi, bệnh do muỗi truyền nhiễm, ...

- Bệnh lý mãn tính: Người mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường hay bệnh tim có nguy cơ gặp các rủi ro sức khỏe cao hơn nếu bị gián đoạn về thuốc men (thiếu thuốc) và các chăm sóc y tế cần thiết, từ đó làm tăng tỷ lệ bị đau tim, đột quỵ, nghiêm trọng hơn các triệu chứng bệnh. Căng thẳng liên quan đến động đất có thể làm tồi tệ thêm các tình trạng như huyết áp cao và bệnh tim mạch.

Hơn nữa, người mắc bệnh mãn tính có thể có hệ miễn dịch kém, có nguy cơ nhiễm trùng cao hơn so với người khỏe mạnh.

3. Sức khỏe tâm thần

Sau động đất, nếu nhà cửa bị phá hủy kèm theo sự hoảng loạn khi động đất xảy ra có thể dẫn tới ngủ kém, tâm trạng lên xuống thất thường, lo lắng hoặc các vấn đề sức khỏe tâm thần lâu dài hơn như trầm cảm, rối loạn căng thẳng sau chấn thương; đặc biệt với người cao tuổi.

Nhìn chung, động đất làm tăng nhu cầu về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và gây áp lực lên hệ thống chăm sóc sức khỏe. Nhu cầu về truyền máu, các thủ thuật phẫu thuật do chấn thương và số ca cần chăm sóc tích cực, chăm sóc nhi khoa và sản khoa khẩn cấp thường tăng lên cũng như nhu cầu thiếu máu, suy dinh dưỡng, các bệnh lây truyền qua đường nước như bệnh tả và sốt thương hàn, các bệnh truyền nhiễm về đường hô hấp như cúm và các tình trạng bệnh lý khác.

Nguồn dịch tham khảo:

1. 5 ways in which earthquakes can threaten our health

2. Earthquakes (WHO)

3. Earthquakes as triggers for public health disasters: WHO and health systems’ response

4. How to Survive an Earthquake