Điều trị dự phòng hen phế quản: vai trò và các phương pháp cụ thể

1. Vai trò điều trị dự phòng hen phế quản

Cho đến hiện nay, y học vẫn chưa tìm được phương pháp điều trị khỏi hoàn toàn hen phế quản. Điều này có nghĩa là khi bệnh nhân được điều trị thoát khỏi cơn hen cấp tính thì tình trạng sức khỏe này vẫn có thể sẽ quay lại khi có điều kiện thích hợp.

Do đó, ngoài vấn đề điều trị cơn hen cấp tính thì trong điều trị dự phòng hen phế quản cũng đóng vai trò hết sức quan trọng. Hầu hết người bệnh có thể có cuộc sống bình thường, giảm 70-80% tỷ lệ tử vong do hen nếu được phát hiện, quản lý và điều trị dự phòng hen phế quản đúng cách.

Điều trị dự phòng hen phế quản đóng nhiều vai trò khác nhau đối với bệnh nhân. Trong đó các vai trò chủ yếu có thể kể đến là:

- Kiểm soát tốt tình trạng bệnh, đảm bảo sự bình thường tối đa nhất trong hoạt động của bệnh nhân (nhất là hoạt động thể chất).

- Giảm thiểu các nguy cơ có thể xảy ra trong tương lai (cơn hen cấp tính khởi phát, chức năng của phổi, tác dụng phụ của điều trị,...).

Điều trị dự phòng hen phế quản bao gồm ba thành phần chính là kiểm soát môi trường, theo dõi chức năng hô hấp của bệnh nhân, và điều trị dự phòng bằng thuốc,...

2. Điều trị dự phòng hen phế quản cụ thể

2.1. Kiểm soát các yếu tố nguy cơ

Kiểm soát các yếu tố nguy cơ là nội dung đầu tiên trong điều trị dự phòng hen phế quản. Bởi hen phế quản cấp tính có thể được khởi phát sau khi bệnh nhân có tiếp xúc với một yếu tố nguy cơ nhất định như bụi nhà, phấn hoa, lông súc vật, hóa chất,...

Nếu bệnh nhân được kiểm soát tốt việc tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ thì khả năng kiểm soát hen là rất khả quan, thậm chí có những trường hợp không cần sử dụng thêm các loại thuốc dự phòng hen.

Vì vậy để dự phòng cơn hen cấp tính nên tránh cho người bệnh ở trong môi trường có khói thuốc lá, mở cửa cho ánh nắng vào nhà, hạn chế vào các nơi ẩm mốc, tránh tiếp xúc với lông súc vật, nên hút bụi thay vì quét nhà, duy trì cân nặng hợp lý tránh béo phì,...

2.2 Điều trị dự phòng bằng thuốc

2.2.1. Các loại thuốc điều trị dự phòng hen phế quản

Có nhiều nhóm thuốc khác nhau có thể được sử dụng để điều trị dự phòng hen phế quản. Tuy nhiên sẽ có hai phân nhóm thuốc chính được sử dụng là thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài và các thuốc kháng viêm.

- Thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài: Có tác dụng làm giãn cơ trơn quanh phế quản. Thường sử dụng các thuốc cường adrenergic, thuốc đối kháng tại thụ thể leukotrien.

- Thuốc kháng viêm: Ngăn ngừa tình trạng viêm niêm mạc phế quản, giảm đáp ứng của phế quản với các tác nhân kích thích có khả năng khởi phát cơn hen.

2.2.2. Điều trị dự phòng hen phế quản bằng thuốc

Điều trị dự phòng hen phế quản ban đầu phụ thuộc vào bậc hen mà bệnh nhân mắc phải.

Đối với các bệnh nhân hen phế quản bậc 0 thì không cần sử dụng thuốc dự phòng, hen phế quản bậc 1 sử dụng corticoid dạng hít liều thấp hoặc thuốc đối kháng leukotrien, hen bậc 2 sử dụng corticoid hít liều trung bình (hoặc liều thấp kết hợp leukotrien hoặc thuốc cường aderenergic tác dụng kéo dài), hen bậc 4 sử dụng corticoid dạng hít liều cao.

Sau đó, dựa theo kết quả đáp ứng điều trị dự phòng hen phế quản của người bệnh mà sẽ có quyết định việc điều trị dự phòng hen phế quản tiếp theo.

- Nếu kiểm soát tốt trong ba tháng thì sau đó bệnh nhân chỉ cần tái khám thường xuyên 1-3 tháng/lần để theo dõi bệnh.

- Nếu đáp ứng điều trị dự phòng hen phế quản một phần thì có thể thay đổi loại thuốc đang sử dụng.

- Nếu điều trị dự phòng hen phế quản hoàn toàn không có tác dụng thì nên lưu ý lại sự tuân thủ của người bệnh, kiểm soát nguy cơ, kỹ thuật sử dụng thuốc,... trước khi quyết định tăng mức độ điều trị.

2.3. Đo chức năng hô hấp của bệnh nhân

Bệnh nhân hen phế quản có thể được kiểm tra chức năng hô hấp thường xuyên trong các lần tái khám định kỳ để theo dõi sự chức năng hô hấp của phổi. Phương pháp thường được áp dụng để theo dõi chức năng hô hấp của bệnh nhân là phương pháp đo cung lượng đỉnh của phổi.

Có thể thấy rằng, điều trị dự phòng hen phế quản có ý nghĩa cực kỳ quan trọng đối với bệnh nhân hen phế quản. Do đó, bệnh nhân cần tuân thủ tuyệt đối các chỉ định của bác sĩ về để điều trị dự phòng hen phế quản đạt hiệu quả cao nhất.