Điều trị biến chứng thần kinh do tiểu đường

1. Biến chứng thần kinh của bệnh tiểu đường

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh tiểu đường, ăn uống sinh hoạt kém lành mạnh cũng khiến lượng đường trong máu tăng cao. Con số bệnh nhân mắc tiểu đường ở nước ta đang ngày càng gia tăng, bệnh gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng nghiêm trong đến tính mạng của người bệnh.

Bệnh tiểu đường hay còn gọi là đái tháo đường gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm tới mọi bộ phận trên cơ thể. Những biến chứng của tiểu đường như biến chứng mắt, biến chứng gan, biến chứng thận...trong số đó có biến chứng về thần kinh.

Do bệnh nhân không kiểm soát được lượng đường trong máu gây ra những tổn thương trực tiếp đến dây thần kinh gửi tín hiệu từ bàn tay và bàn chân.

Biến chứng thần kinh do tiểu đường được biểu hiện qua: kiến bò ở tay chân, ngoài ra còn bị bỏng rát, đau nhói, đau dây thần kinh. Khi mới bị, nhiều người chủ quan do triệu chứng có thể nhẹ lúc đầu, càng về sau càng biến chuyển nguy hiểm và lan tỏa lên khắp bàn chân hoặc cánh tay của bạn. 

Theo Học viện bác sĩ gia đình Hoa Kỳ, 10–20% những bệnh nhân tiểu đường bị đau thần kinh. Tổn thương thần kinh có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ và chất lượng cuộc sống nói chung. Sống chung với cơn đau mãn tính cũng có thể gây ra trầm cảm.

2. Phương pháp điều trị đau thần kinh do tiểu đường là gì?

Một nguyên tắc chung cho người tiểu đường khi bị biến chứng thần kinh đó là: Các dây thần kinh bị hư hỏng không thể thay thế được mà chỉ có thể ngăn chặn tổn thương thêm và giảm đau.

Điều này đồng nghĩa với việc, muốn điều trị cơn đau không còn cách nào khác ngoài việc phải kiểm soát đường huyết của bạn. Đồng thời thăm khám, nghe bác sĩ tư vấn, tìm hiểu các phương pháp giám sát nó. Bạn có thể được yêu cầu giảm lượng đường trong máu trước khi ăn là 70–130 mg/dl và đường trong máu sau bữa ăn thấp hơn 180 mg/dl.

Sử dụng chế độ ăn uống, tập thể dục và thuốc để hạ đường huyết của bạn xuống  phạm vi cần thiết. Ngoài ra, hãy ghi nhớ các nguy cơ sức khỏe khác có thể khiến bệnh tiểu đường nặng hơn. Giữ cân nặng trong tầm kiểm soát. Nếu bạn hút thuốc, hãy hỏi bác sĩ về những phương pháp hiệu quả để bỏ thuốc lá.

Ban đầu bác sĩ có thể sẽ cho bạn dùng thuốc giảm đau không kê toa, chẳng hạn như acetaminophen (Tylenol), aspirin, hoặc ibuprofen (Motrin, Advil). Những loại thuốc này có sẵn mà không cần toa và có thể gây ra những tác dụng phụ. Hãy thử sử dụng liều thấp trong một thời gian ngắn để kiểm soát các triệu chứng. Có những lựa chọn khác nếu bạn cần giảm đau mạnh hơn hoặc dài hạn hơn.

3. Thuốc chống trầm cảm

Những loại thuốc này thường được sử dụng để điều trị trầm cảm. Nhưng thuốc chống trầm cảm thường được kê toa đối với đau thần kinh tiểu đường vì chúng ngăn các chất hóa học gây đau đớn trong não bạn. Bác sĩ có thể khuyên bạn nên dùng thuốc chống trầm cảm ba vòng, như amitriptyline (Elavil), imipramine (Tofranil) và desipramine (Norpramin). Những loại thuốc này có thể gây ra tác dụng phụ khó chịu như khô miệng, mệt mỏi, đổ mồ hôi. Bạn có thể không thích hợp dùng thuốc chống trầm cảm ba vòng, nếu bạn có tiền sử bệnh tim.

Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine (SNRI) thế hệ mới như venlafaxine (Effexor) và duloxetine (Cymbalta) là lựa chọn thay thế cho thuốc ba vòng. Chúng có xu hướng có ít tác dụng phụ hơn.

4. Thuốc chống động kinh

Thuốc sử dụng để ngăn chặn các cơn động kinh ở những người bị động kinh như pregabalin (Lyrica), gabapentin (Gabarone, Neurontin), phenytoin (Dilantin) và carbamazepine (Carbatrol, Tegretol) cũng có thể giảm đau. Pregabalin cũng có thể giúp bạn ngủ ngon hơn. Tác dụng phụ của các loại thuốc này bao gồm buồn ngủ, phù và chóng mặt.

5. Thuốc giảm đau nhóm opioid

Để giảm đau mạnh hơn, có những loại thuốc mạnh như oxycodone (Oxycontin) và các thuốc tương tự opioid như tramadol (Conzip, Ultram). Những loại thuốc này là một phương thức cuối cùng để giảm đau. 

Bạn có thể chuyển sang các loại thuốc này nếu các hình thức điều trị khác không hiệu quả. Mặc dù có thể giúp đỡ với cơn đau, những loại thuốc này không nên sử dụng lâu dài vì nguy cơ tác dụng phụ và nguy cơ gây nghiện. Hãy cẩn thận khi sử dụng thuốc opioid và chỉ uống theo toa của bác sĩ.

6. Thuốc giảm đau thoa ngoài da

Ngoài ra, cũng có những sản phẩm để thoa hoặc dán lên vùng da bị đau của bạn. Kem Capsaicin (Arthricare, Zostrix) có thể giúp ngăn chặn các tín hiệu đau nhờ sử dụng một thành phần được tìm thấy trong ớt. Sản phẩm capsaicin gây kích ứng da ở một số người. Miếng dán Lidocaine gây tê cục bộ thông qua miếng dán đặt lên da. Chúng cũng có thể gây kích ứng da nhẹ.

7. Các phương pháp điều trị thay thế

Một vài phương pháp điều trị thay thế đã được nghiên cứu để giảm đau thần kinh do tiểu đường, mặc dù chúng không được chứng minh. Bao gồm:

- Chất bổ sung như axit alpha lipoic và acetyl-L-carnitine

- Liệu pháp phản hồi sinh học

- Thiền

- Châm cứu

- Thôi miên.

8. Kiểm soát các biến chứng như thế nào?

Tổn thương thần kinh tiểu đường có thể dẫn đến đau, nhưng nguy hiểm hơn, nó còn ảnh hưởng đến khả năng cảm nhận cơn đau của bạn. Hãy đặc biệt chú ý đến chân nếu bạn bị bệnh này với các biện pháp:

- Bảo vệ và chăm sóc bàn chân mỗi ngày, thường xuyên kiểm tra để tìm vết cắt, vết loét, sưng...Bởi vì bạn không thể cảm nhận được những biểu hiện trên bàn chân trừ khi các vết loét, viêm nhiễm lộ ra ngoài. Nhiễm trùng không được điều trị có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, thâm chí phải cắt bỏ chân.

- Rửa chân hàng ngày bằng nước ấm và lau khô hoàn toàn, sau đó thoa kem dưỡng da để giữ ẩm. Chỉ cần cẩn thận không để kem dính vào các kẽ ngón chân.

- Mang giày thoải mái, linh hoạt phù hợp với đôi chân và rộng rãi để di chuyển. Xử lý giày mới từ từ để không làm tổn thương chân bạn. Hãy hỏi bác sĩ về việc mang giày đặc biệt nếu những đôi giày bình thường không phù hợp.

- Luôn bao phủ đôi chân bằng giày, dép đi trong nhà, hoặc vớ dày để đệm cho chân và ngăn ngừa thương tích.

9. Có cách nào để ngăn chặn bệnh thần kinh tiểu đường không?

Cách tốt nhất để tránh bị đau thần kinh là giữ lượng đường trong máu trong tầm kiểm soát để ngăn ngừa tổn thương thần kinh ngay từ đầu. Làm theo lời khuyên của bác sĩ về chế độ ăn uống, tập thể dục và điều trị.

Xem thêm: 5 thực phẩm phòng ngừa bệnh tiểu đường nên ăn trước khi quá muộn

Tham vấn y khoa:TS Dược khoa Trương Anh Thư