Đi ô tô không hoàn toàn bảo vệ bạn khỏi tia UV gây ung thư da, đây là những cách phòng tránh

Joe Jollu là một lái xe tải người Mỹ. Ông bắt đầu sự nghiệp của mình từ những năm 1980, khoảng thời gian mà khoa học vẫn chưa hiểu rõ tác hại của việc tiếp xúc lâu dài với tia UV. Một buổi sáng năm 2019, Joe thức dậy và cạo râu. Ông ấy vô tình cắt phải mép trên của mình.

Vết thương cứ ở đó mãi, loét ra, ngứa mà không lành. Nhưng Joe không mấy để ý đến nó. Cho đến khi tình cờ, một bác sĩ trong đợt khám định kỳ nói ông nên đi gặp một bác sĩ chuyên khoa ung thư da. Kết quả: Joe được chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào vảy – một dạng ung thư da mà đối với ông ấy có lẽ là bệnh nghề nghiệp.

Trước đó, Joe cứ ngỡ rằng ung thư da chỉ xảy ra với những người phơi mình cả ngày dưới ánh nắng mặt trời, những công nhân hoặc những người lái mô tô. "Tôi đã ở trong xe của mình cả sự nghiệp", ông ấy nói với bác sĩ. "Mặt trời đâu có chiếu đến tôi".

Nhưng vị bác sĩ khám cho Joe đáp lại một cách thẳng thắn: "Ông nghĩ mặt trời không chạm đến mình, nhưng thực sự thì có". Joe được chỉ định phẫu thuật, và ông ấy vẫn có 95% cơ hội sống sau 5 năm. Nhưng điều đó không làm thay đổi một thực tế rằng: Ngồi trong ô tô không hoàn toàn bảo vệ Joe khỏi ung thư da.

1. Kính ô tô không hoàn toàn bảo vệ bạn khỏi tia UV

Trung bình, một người Mỹ dành ra khoảng 55 phút mỗi ngày để lái xe. Trong khi tài xế có thể cảm thấy chiếc xe đang bảo vệ mình khỏi ánh nắng mặt trời, các nghiên cứu mối liên hệ giữa tia UV và ung thư da chỉ ra điều ngược lại.

Trong số hơn 2 triệu ca ung thư da được chẩn đoán mỗi năm ở Hoa Kỳ, Tổ chức Ung thư da của họ cho biết hơn một nửa các khối u ung thư này xuất hiện ở phía bên trái cơ thể, bên cửa sổ vô lăng tiếp xúc với ánh sáng mặt trời nhiều hơn.

Trong trường hợp của ung thư hắc tố, loại ung thư da điển hình nhất, tỷ lệ các khối u xuất hiện phía bên trái lên tới 74%. Ngược lại, ở các nước lái xe với vô lăng bên phải, tỷ lệ ung thư da phía bên phải cơ thể lại cao hơn. Những con số này cho thấy tia UV xuyên qua kính lái vẫn có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư của tài xế, ngay cả khi họ nghĩ chiếc xe đã hoàn toàn bảo vệ mình.

Lý do vì kính xe hơi thường chỉ chặn tia UVB (có bước sóng ngắn hơn) và vẫn cho tia UVA (có bước sóng dài hơn) đi qua. Tia UVB là tác nhân khiến da cháy nắng, vì vậy, người ngồi trong xe hơi có thể giữ được làn da trắng sáng hơn những người đi xe máy.

Nhưng nghiên cứu cho thấy tia UVA -một tác nhân gây ra ung thư da, là thứ mà cửa kính xe hơi nguyên bản thường không chặn được nếu không dán phim cách nhiệt chống loại tia này. Tuy nhiên, khả năng chống tia UV của một vài dòng xe thập chí thấp tới 50%, bao gồm cả những chiếc xe có cửa sổ đã dán phim kém chất lượng.

Ngoài ra, khả năng chống tia UV của ô tô hiếm khi phụ thuộc vào giá cả. Có nghĩa là những chiếc xe cao cấp có thể cung cấp khả năng chống tia UV thấp hơn so với các mẫu xe giá cả phải chăng hơn.

2. Tia UV có thể gây ung thư như thế nào?

Tia UV gây ung thư bằng cách nào? Chúng ta biết trên da mình có các tế bào hắc tố chuyên sản xuất hắc tố melanin. Các hắc tố này hấp thụ tia UVB, khiến da đen đi. Và da càng đen, càng có khả năng hấp thụ tia UV lớn hơn. Một phần, nó sẽ bảo vệ bạn khỏi tác động của tia UV.

Nhưng cửa kính ô tô chặn tia UVB, khiến da bạn sáng và bắt nắng hơn. Các tia UVA thì vẫn có thể xâm nhập sâu vào da, làm lão hóa da của bạn. Trung bình, một người lái xe có tiếp xúc với tia UV bên cánh tay trái cao gấp 5 lần cánh tay phải, và phía mặt bên trái cao gấp 20 lần phía mặt bên phải.

Tiếp xúc càng nhiều với tia UV, nó càng có thể có cơ hội tác động vào nhân tế bào da, làm hỏng vật liệu di truyền (DNA). Khi đủ tổn thương DNA được tích lũy, nó có thể khiến các tế bào phát triển ngoài tầm kiểm soát, tạo ra các khối u ung thư.

3. Làm thế nào để bảo vệ mình khi đi ô tô?

Để hạn chế tiếp xúc với tia UV trong khi lái xe, hãy xem xét các mẹo an toàn sau:

- Bôi kem chống nắng: Trước khi vào xe, hãy nhớ bôi kem chống nắng phổ rộng có SPF 15 trở lên. Không giống như các sản phẩm khác, kem chống nắng phổ rộng bảo vệ bạn khỏi cả tia UVB và UVA. Nếu bạn là một tài xế dịch vụ, chạy xe cả ngày, hãy đảm bảo thoa lại kem chống nắng sau mỗi 2 tiếng đồng hồ.

- Quần áo/Phụ kiện bảo vệ: Để bảo vệ làn da của bạn khỏi ánh nắng mặt trời, hãy mặc quần áo dài tay, đội mũ rộng vành và đeo kính râm chống tia cực tím.

- Phủ phim chống tia UV: Trong khi kính chắn gió phía trước thường đã chặn hầu hết các tia UV, cửa sổ phía sau và cửa cạnh bên thường vẫn cho phép tia UV chiếu xuyên qua. Để giữ an toàn cho bản thân, hãy cân nhắc mua một bộ phim chống tia UV trong suốt hoặc nhuộm màu cho cửa sổ xe của bạn.

Một số phim cách nhiệt có thể ngăn chặn tới 99% tia UV và nghiên cứu cho thấy rằng một bộ phim chống tia UV có thể làm giảm 93% tác hại của ánh nắng mặt trời.

- Nhớ đóng cửa xe xuống: Không có gì đáng ngạc nhiên, mức độ phơi nhiễm UV của bạn cao hơn nhiều khi bạn mở cửa sổ xe. Để hạn chế tiếp xúc với tia UV, hãy cố gắng đóng cửa sổ xe hơi, đặc biệt là trong giờ nắng cao điểm (thường là 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều). Nếu bạn cần mở cửa sổ, hãy chuẩn bị kem chống nắng và quần áo bảo hộ để giữ an toàn cho làn da của bạn.