Đau mỏi vai gáy mãn tính là gì và cách chẩn đoán

1. Đau mỏi vai gáy mạn tính là gì?

Đau mỏi vai gáy mạn tính là tình trạng các cơn đau ở cổ và vai gáy lặp đi lặp lại trong thời gian dài. Những cơn đau liên tục và kéo dài trên 6 tuần có thể được phân loại là đau mỏi vai gáy mạn tính.

Đau mỏi vai gáy mạn tính có thể được tìm thấy ở mọi người ở mọi lứa tuổi. Nếu một người trẻ tuổi bị đau mỏi vai gáy mạn tính, rất có thể là do chấn thương khi chơi thể thao hoặc tập luyện và chuyển động quá mức gây ra căng cơ (giãn hoặc rách cơ), hoặc các hoạt động liên quan đến chuyển động vai lặp đi lặp lại, hoặc do tai nạn hoặc chấn thương. Đối với những người trong độ tuổi lao động hoặc người già, đau mỏi vai gáy mạn tính có thể là do hao mòn xương ở khớp vai, viêm gân, viêm khớp, viêm chóp xoay.

Ngày nay, những người trong độ tuổi lao động có xu hướng bị đau mỏi vai gáy cấp tính nhiều hơn so với trước đây và tiến triển đến đau mỏi vai gáy mãn tính do vận động sai tư thế, ngồi nhiều ít vận động, hoặc thực hiện một tư thế lặp đi lặp lại trong thời gian dài. 

Ngoài ra, nhiều người cao tuổi tập luyện quá sức, tập thể dục không đúng cách hoặc không thả lỏng đúng cách trước và sau khi tập thể dục, do đó làm tăng khả năng chấn thương vai .

2. Các phương pháp chẩn đoán đau mỏi vai gáy mạn tính

Để chẩn đoán đau mỏi vai gáy mạn tính, các bác sĩ cần xem lại lịch sử y tế xương khớp của bệnh nhân. Tuổi và nghề nghiệp cũng là một yếu tố quan trọng cần xem xét. Vị trí của cơn đau cũng sẽ hữu ích trong chẩn đoán.

2.1. Kiểm tra thể chất để chẩn đoán đau mỏi vai gáy mạn tính

Thứ tự ưu tiên của kiểm tra là: kiểm tra, sờ nắn, phạm vi kiểm tra chuyển động và sức mạnh, và kiểm tra bằng kích thích:

- Cần kiểm tra kỹ lưỡng toàn bộ vai, sự tiếp xúc của vai trước, bên và sau. Sự hiện diện của dị dạng hay các vết sẹo có thể chỉ ra lịch sử chấn thương hay phẫu thuật trước đó.

- Sờ nắn có thể xác định các khu vực của bệnh lý. Đau đơn đọc vùng khớp cùng vai đòn có thể là đau mỏi vai gáy mạn tính do viêm khớp. Đau hạ sườn có thể là đau mỏi vai gáy mạn tính do bệnh lý chóp xoay. Đau nhiều điểm quanh vai có thể là đau mỏi vai gáy mạn tính do cơ xơ hóa,....

Điều quan trọng là sờ nắn cả hai vai vì một số cấu trúc nhất định có thể gây đau. Sự hiện diện của một cơn đau không cân xứng có thể sẽ hữu ích trong chẩn đoán.

- Phạm vi chuyển động nên được đánh giá qua các động tác như uốn cong, bắt chéo, xoay trong, xoay ngoài. 

- Các bài kiểm tra khiêu khích cho vai gáy sẽ được các bác sĩ chuyên khoa lựa chọn để phù hợp với từng bệnh nhân. Thường là thử nghiệm xoay tay, thử nghiệm nâng lên, thử nghiệm xoay ngoài, quay chéo toàn thân,....

2.2. Chẩn đoán đau mỏi vai gáy mạn tính bằng hình ảnh

- X-quang sẽ được chỉ định đầu tiên cho tất cả các chứng đau mỏi vai gáy. Các bác sĩ thường dùng hình ảnh X-quang để đánh giá viêm xương khớp, vết rách vòng quay, xơ cứng cơ, viêm gân,...

- Nếu chẩn đoán đau mỏi vai gáy mạn tính bằng X-quang vẫn chưa rõ ràng, bác sĩ có thể chỉ định thêm chụp MRI, xạ hình, chụp cắt lớp vi tính và siêu âm.

MRI thường được sử dụng để chẩn đoán đau mỏi vai gáy mãn tính nghi ngờ do rối loạn vòng xoay, viêm gân vòng quay, rách gân một phần hay rách gân hoàn toàn.

Chụp cắt lớp vi tính phù hợp với chẩn đoán đau mỏi vai gáy nghi ngờ do viêm khớp, rối loạn xương vai, mất xương, gãy xương, khối u,....

Siêu âm là một phương pháp chẩn đoán đau mỏi vai gáy mạn tính khá được yêu thích bởi độ nhạy, độ phân giải tốt, giúp chẩn đoán dễ dàng hơn.

Đau vai mạn tính chiếm 20% - 50% trong tất cả các vấn đề về cơ xương khớp. Nếu bạn cảm thấy đau kéo dài hơn hai tuần cùng với việc mất vận động ở khớp vai, khớp cổ. Hoặc đau mỏi vai gáy kết hợp triệu chứng tê ở cánh tay, sưng ở khớp vai hoặc vùng vai, triệu chứng đặc trưng của teo cơ. Hoặc đau mỏi vai gáy cùng với triệu chứng khác như sốt, giảm cân, chán ăn,... thì bạn nên đến gặp bác sĩ ngay lập tức.

Nguồn dịch: https://www.aafp.org/afp/2008/0215/p453.html