Cơn khó thở cấp: Dấu hiệu và nguyên nhân hình thành

1. Cơn khó thở cấp là gì? Biểu hiện như thế nào?

Cơn khó thở cấp là gì? là tên gọi dùng để chỉ trạng thái bệnh nhân cảm thấy không thoải mái, dễ dàng khi hít thở xảy ra một cách đột ngột, nhanh chóng.

Khi có cơn khó thở cấp xảy ra, người bệnh có thể biểu hiện bằng các triệu chứng khá đa dạng. Việc phát hiện sớm các triệu chứng của cơn khó thở cấp có vai trò đặc biệt quan trọng để có thể hỗ trợ, xử lý kịp thời tình trạng của người bệnh, tránh xảy ra các hậu quả đáng tiếc.

Những biểu hiện thường gặp của cơn khó thở cấp bao gồm:

- Cảm giác khó thở: Là cảm giác chủ quan của bệnh nhân, người bệnh cảm thấy không có đủ không khí để thở, cảm giác khó khăn khi thở, đôi khi có thể phải thay đổi tư thế mới cảm thấy dễ thở hơn.

- Sự co kéo các cơ hô hấp: Khi cơn khó thở cấp xảy ra, người bệnh có thể có biểu hiện co kéo các cơ hô hấp để tăng cường khả năng trao đổi khí của cơ thể, thường thấy các triệu chứng cánh mũi phập phồng theo nhịp thở, co kéo các cơ gian sườn, co kéo cơ bụng, thở bằng miệng,...

- Các tiếng bất thường khi thở: Một số tiếng bất thường có thể xuất hiện khi bệnh nhân có cơn khó thở cấp như tiếng thở rít, tiếng khò khè, tiếng ồn ào khi thở,...

- Thay đổi nhịp thở: Người bệnh có thể thở nhanh lên hoặc thở chậm đi tùy từng bệnh nhân, cùng với sự thay đổi tần số của hô hấp thì người bệnh còn có thể biểu hiện bằng sự thay đổi cường độ hô hấp bằng thở mạnh lên hoặc nhẹ đi.

- Một số biểu hiện khác: Ngoài các biểu hiện như đã nêu trên, cơn khó thở cấp còn có thể biểu hiện bằng một số triệu chứng khác như da xanh tái, môi tím, hoặc cảm giác tăng nhịp tim,...

2. Nguyên nhân cơn khó thở cấp

Trên thực tế, có khá nhiều nguyên nhân khác nhau có thể dẫn đến tình trạng cơn khó thở cấp ở người bệnh. Tuy nhiên, phần lớn các nguyên nhân gây nên tình trạng này đều thuộc hai nhóm là các bệnh lý ở tim và các bệnh lý ở phổi. Việc xác định đúng nguyên nhân gây bệnh là cơ sở để có thể điều trị cơn khó thở cấp đạt hiệu quả cao nhất.

Những nguyên nhân gây cơn khó thở cấp thường gặp:

- Các nguyên nhân gây tắc nghẽn đường dẫn khí ngoài phổi: Những nguyên nhân gây tắc nghẽn đường dẫn khí ngoài phổi chẳng hạn như dị vật đường thở, chấn thương, dị ứng gây phù tại thanh quản, viêm tại thanh quản,... là nguyên nhân hàng đầu gây cơn khó thở cấp.

Tình trạng cơn khó thở cấp gây nên bởi những nguyên nhân này thường có đặc điểm khó thở khi hít vào, co kéo cơ hô hấp, tiếng rít khi thở, suy hô hấp cấp tính,...

- Nhiễm trùng: Các tình trạng nhiễm trùng tại đường hô hấp như viêm phổi hay viêm phế quản cũng có thể là nguyên nhân gây nên cơn khó thở cấp. Khi khó thở do nguyên nhân nhiễm trùng, bệnh nhân thường biểu hiện đi kèm với triệu chứng sốt.

- Hen suyễn: Khi bệnh nhân có cơn hen cấp xảy ra, cơn khó thở cấp là một triệu chứng đặc trưng. Lúc ban đầu, bệnh nhân thường khó thở khi hít vào, sau đó là khó thở cả khi hít vào lẫn thở ra. Cơn khó thở thường sẽ hết dần sau khi bệnh nhân ho khạc đờm dính.

- Bệnh tim: Một số bệnh lý tại tim như suy tim, thiếu máu cục bộ cơ tim cũng được biết đến là nguyên nhân gây khó thở ở người bệnh. Tình trạng khó thở có thể dai dẳng nhưng cũng có thể xuất hiện đột ngột sau khi bệnh nhân hoạt động mạnh.

- Bệnh lý màng phổi: Các tình trạng như tràn dịch màng phổi, tràn khí màng phổi có thể khiến phổi của bệnh nhân bị đè ép tạo nên cảm giác khó thở cho người bệnh.

- Phù phổi: Một nguyên nhân khác gây nên cơn khó thở cấp ở bệnh nhân có thể gặp trên lâm sàng chính là phù phổi. Phù phổi có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như phù phổi do tim hoặc phù phổi tổn thương.

- Thuyên tắc phổi: Những bệnh nhân bị chấn thương tại khu vực có mạch máu lớn hoặc sản phụ sau khi sinh có thể có các khối máu đông xuất hiện trong tĩnh mạch, theo tĩnh mạch đi về tim sau đó lên phổi gây nên tình trạng thuyên tắc phổi. Khi tình trạng này xảy ra, bệnh nhân thường biểu hiện bằng cơn khó thở cấp và đau ngực dữ dội, bệnh nhân có thể tử vong rất nhanh sau đó.

Có thể thấy rằng, cơn khó thở cấp có biểu hiện khá đặc trưng và do nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể gây tử vong nếu không được xử lý kịp thời. Do đó, khi bệnh nhân có cơn khó thở cấp xảy ra, hãy đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu và xử lý kịp thời.