Vụ việc một bệnh nhân Covid-19 ở Hà Nội vừa phát hiện dương tính lại có kết quả xét nghiệm âm tính đã khiến nhiều người không khỏi hoang mang và lo sợ loại Covid-19 này có khả năng tái phát.
Cụ thể, mới đây, ngày 7/11, sau khi bị sốt cao, bệnh nhân P.N.M đi khám ở Bệnh viện Giao thông Vận tải được kê đơn thuốc về điều trị với chẩn đoán sốt vi-rút nhưng sau một tuần vẫn không đỡ. Lúc này, M đi khám lại và được lấy mẫu chuyển sang Bệnh viện Nhi Trung ương, kết quả xét nghiệm ngày 15 tháng 11 dương tính với COVID-19. Trước đó, bệnh nhân M được chẩn đoán COVID-19 vào ngày 25/8.
Đến ngày 15/ 9, M xét nghiệm âm tính, được bác sĩ cho ra viện. Từ ngày 15/9 đến ngày 15/11 vừa tròn 2 tháng.
Tuy nhiên hôm sau kết quả xét nghiệm của bệnh nhân này lại cho kết quả âm tính.
Điều này đã đặt ra rất nhiều câu hỏi và giả thiết trái chiều xoay quanh.
Song, lật ngược lại vấn đề, nếu nhìn lại quãng thời gian trước đó, người ta có thể nhận thấy trường hợp này không còn xa lạ. Một số nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng những bệnh nhân COVID-19 có thể dương tính trở lại sau khi khỏi bệnh, thậm chí là vài tháng sau vẫn dương.
Theo BS. Trần Văn Phúc (BV Đa khoa Xanh Pôn, Hà Nội) lý giải, các chuyên gia đều cho rằng một số trường hợp tải lượng vi rút cao bám sâu vào các mô cơ thể nên vi rút bị đào thải chậm. Cũng có thể do người bệnh chưa hồi phục hoàn toàn, nhưng các triệu chứng đã hết, một số ca bệnh Ebola cũng có hiện tượng này. Tuy nhiên, với những ca dương tính ở giai đoạn phục hồi, các chuyên gia đều khẳng định tải lượng vi rút không đủ để lây nhiễm cho người khác.
Tái dương tính không phải là điều đáng lo!
Bên cạnh đó, điều quan trọng là thời gian tồn tại của virus trong cơ thể và liệu rằng vi rút liệu SARS-CoV-2 có gây nhiễm bệnh dai dẳng hay không đến nay vẫn chưa có câu trả lời từ phía các nhà khoa học.
Đồng thời, cũng theo BS. Trần Văn Phúc, về nguyên lí, vi rút SARS-CoV-2 có thể tấn công vào các tế bào có thời gian tồn tại lâu dài, ví dụ như tế bào thần kinh; khi đó hệ miễn dịch cơ thể rất khó tiêu diệt vi rút.
Trước đó, một nghiên cứu ở Ý trên 4500 bệnh nhân COVID-19, được công bố trên tạp chí BMJ cho thấy phải mất trung bình 36 ngày để vi rút thải hết ra khỏi cơ thể. Nghiên cứu cũng khẳng định bệnh nhân cao tuổi, hay những ca nặng, thì thời gian đào thải vi rút có thể kéo dài hơn nữa.
Còn nghiên cứu công bố trên BMJ còn khẳng định xét nghiệm trong giai đoạn phục hồi có tỉ lệ 1:5 dương tính giả, nghĩa là cứ 5 người dương tính thì sẽ có 1 trường hợp là dương tính giả. Lí do dương tính giả, theo các chuyên gia, là khi cơ thể vẫn đang tiếp tục thải ra các mảnh vi rút, làm cho xét nghiệm PCR bị nhầm lẫn.
Song, BS. Trần Văn Phúc cũng nhấn mạnh, việc tái dương tính ở các bệnh nhân mắc Covid-19 là điều không đáng lo ngại vì dù có dương tính nhưng số lượng vi rút cũng không đủ để lây cho người khác.
Nói thêm về vắc-xin Pfizer của Mỹ, BS. Trần Văn Phúc khẳng định đây là một thành công tuyệt vời. Song cần nhấn mạnh rằng, hiệu quả hơn 90% là một kết quả ngoạn mục, nhưng chúng ta nên nhớ rằng đây là một phân tích tạm thời, dựa trên 94 trường hợp nhiễm COVID-19, với 86 người tiêm giả dược và 8 người tiêm vắc xin. Nghiên cứu phải có ít nhất 164 trường hợp mắc bệnh, phải có thời gian theo dõi dài hơn với 44.000 người tình nguyện, thì lúc đó mới đánh giá được hết hiệu quả.
Tuy nhiên, việc vắc-xin Pfizer của Mỹ sau phê duyệt có khả năng đưa về Việt Nam hay không, BS. Trần Văn Phúc cho rằng đây là điều không thể. Vì một số lý do như sau:
- Trước hết, giá cả vắc-xin sẽ rất đắt. Tuy chưa biết Pfizer bán loại vắc-xin này ra thị trường thế giới với giá là bao nhiêu, nhưng các hãng dược phẩm khác đánh tiếng giá vắc xin COVID-19 chưa bao giờ là rẻ.
- Bên cạnh đó, điều quan trọng nhất để trả lời cho vấn đề này chính là do là khâu bảo quản, vắc-xin COVID-19 của Pfizer phải bảo quản ở điều kiện -80⁰C. Song, Việt Nam chưa có hệ thống bảo quản ở nhiệt độ quá thấp như thế này, nên Việt Nam sẽ khó có thể nhập khẩu được loại vắc-xin này.
Đến thời điểm hiện tại, Viện Y học Lâm sàng Nhiệt đới Trung ương mới có 28 tủ, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương mới có 10 tủ âm 80 độ C, còn số ít tủ ở các viện khác, nên không thể nhập khẩu vắc xin với số lượng lớn để bảo quản.
Ngày 9/11, tập đoàn dược phẩm của Mỹ Pfizer và đối tác BioNTech đã công bố phân tích tạm thời về các thử nghiệm lâm sàng giai đoạn cuối với vắc xin COVID-19. Trong đó, đã có tổng số 43.535 người ở 6 quốc gia tình nguyện tiêm thử vắc xin. Công ty cho biết kết quả phân tích ban đầu, trong số 94 ca nhiễm COVID-19, có 86 ca tiêm giả dược, trong khi số ca nhiễm tiêm vắc xin chỉ là 8, như vậy vắc xin đạt tới hơn 90% hiệu quả. Dữ liệu chưa được công bố trên các tạp chí đã bình duyệt.
Hiện tại, số người đăng kí thử nghiệm lâm sàng đã đạt tới con số 44.000 người, chia đều 2 nhóm tiêm vắc xin Pfizer và giả dược, con số kì vọng là 164 ca nhiễm để đánh giá hiệu quả vắc xin.
Pfizer đã kết thúc tiêm thử nghiệm, nhưng thời gian theo dõi khoảng 2 tháng, nên phải đến cuối tháng 11 mới kết thúc, sau đó Cục Quản lí Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) mới có thể cấp phép lưu hành.