TP.HCM phát hiện ca đậu mùa khỉ đầu tiên: 10 lầm tưởng về bệnh đậu mùa khỉ không nên bỏ qua

Tại buổi giao ban của Sở Y tế TP.HCM về tình hình dịch bệnh và hoạt động trọng tâm quý 4/2022 sáng 3/10, Giám đốc Sở Y tế TP.HCM Tăng Chí Thượng cho biết, một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành y tế là kiểm soát hiệu quả dịch bệnh COVID-19; tăng cường hoạt động phòng chống dịch sốt xuất huyết, kéo giảm trường hợp tử v.ong do sốt xuất huyết.

Bên cạnh đó, kiểm soát dịch bệnh mới nổi là bệnh đậu mùa khỉ. Mới đây, nhờ công tác kiểm soát và giám sát tốt, ngành y tế đã phát hiện 1 ca bệnh đậu mùa khỉ. Thông tin chính thức về ca bệnh sẽ được công bố sớm.

Các chuyên gia nhấn mạnh rằng những thông tin sai lệch về bệnh đậu mùa khỉ như cách thức lây lan, đối tượng nguy cơ khiến nhiều người lo ngại. Vì thế nắm vững những hiểu sai này sẽ giúp mọi người có cái nhìn tổng quan hơn về bệnh đầu mùa khỉ này.

Tiến sĩ Linda Yancey, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Hệ thống Y tế Memorial Hermann ở Houston, cho biết: “Trong bất kỳ đợt bùng phát dịch bệnh mới hoặc lạ nào, điều quan trọng là phải cung cấp thông tin tốt, đúng và có chất lượng cao cho mọi người. “Như chúng ta đã thấy trong đại dịch COVID, các tin đồn sẽ gây ra nhiều tác động to lớn, và… mọi người không phải lúc nào cũng hiểu rõ về các cổng thông tin chính xác để bảo vệ bản thân và giữ an toàn.”

10 lầm tưởng về bệnh đậu mùa khỉ:

Để giúp cung cấp thông tin chính xác về bệnh đậu mùa ở khỉ, các chuyên gia y tế để lật tẩy 11 lầm tưởng đáng lo ngại hiện đang lưu hành về loại virus này.

1. Đậu mùa khỉ là một căn bệnh mới

Bạn có thể đã nghe nói về bệnh đậu mùa khỉ lần đầu tiên vào tháng 5 khi nước Anh báo cáo một trường hợp ở một cư dân gần đây đã trở về từ Lagos, Nigeria. Hoa Kỳ đã báo cáo trường hợp đầu tiên của họ vào cuối tháng đó ở một người đàn ông Massachusetts, người gần đây đã đi du lịch đến Canada.

Nhưng sự thật là, chúng ta đã biết về bệnh đậu mùa ở khỉ hơn sáu thập kỷ.

Tiến sĩ Bayo Curry-Winchell, giám đốc lâm sàng khu vực tại Carbon Healt , giải thích: “Các nhà khoa học lần đầu tiên biết về loại virus này vào năm 1958 khi hai đợt bùng phát của một bệnh giống như thủy đậu xảy ra ở các đàn khỉ dùng nghiên cứu".

Tiến sĩ Mark Fischer, giám đốc y tế khu vực tại International SOS, cho biết thêm rằng nó lần đầu tiên được nhìn thấy ở người vào năm 1970 tại Cộng hòa Dân chủ Congo.

Nhưng TS.Curry-Winchell nói rằng, cho đến năm nay, hầu hết các trường hợp mắc bệnh đậu mùa ở khỉ chỉ giới hạn ở một số quốc gia châu Phi, nơi virus này lưu hành. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết bệnh đậu mùa khỉ là bệnh đặc hữu ở:

- Benin

- Cameroon

- Cộng hòa Trung Phi

- Cộng hòa Dân chủ Congo

- Gabon, Ghana (mới chỉ được xác định ở động vật)

- Bờ biển Ngà

- Liberia

- Nigeria

- Cộng hòa Congo

- Sierra Leone

- Phía nam Sudan.

2. Bạn có thể mắc bệnh đậu mùa khỉ từ vaccine Covid-19

Tiến sĩ Armand Balboni, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm, cho biết không thể nhiễm COVID-19 hoặc bất kỳ loại virus nào từ vaccine COVID-19. Trên thực tế, bệnh đậu mùa khỉ và COVID-19 không liên quan đến nhau.

Đọc thêm:

+ Tiêm vaccine Covid-19 và vaccine phòng cúm cùng nhau có khiến tác dụng phụ nghiêm trọng hơn không?

+ Sưng sau tiêm vaccine COVID-19, có kiêng đồ nếp?

Ông cũng nhấn mạnh thêm, đây là hai loại virus hoàn toàn khác nhau, nhất là vaccine COVID-19 không phải là vaccine chứa virus sống.

3. Bạn có thể nhiễm đậu mùa khỉ khi tiếp xúc với nước bể bơi

TS.Fischer cảnh báo rằng các nhà khoa học vẫn đang nghiên cứu bệnh đậu mùa ở khỉ. Nhưng hiện tại, ông cho biết nó dường như không lây qua nước mà lây lan chủ yếu qua tiếp xúc da với da.

Virus cũng có thể lây lan khi mọi người chạm vào quần áo và khăn trải giường chưa giặt mà người bị bệnh đậu mùa khỉ sử dụng trước đó. Với suy nghĩ đó, TS.Fischer cũng khuyên mọi người nên đề phòng tại bể bơi với lý do quần áo và khăn tắm có nguy cơ lây lan cao.

4. Bạn chỉ có thể bị bệnh đậu mùa khỉ khi ở trong một đám đông

Mặc dù bệnh đậu mùa ở khỉ có thể lây lan qua dịch tiết đường hô hấp, CDC lưu ýtrong một lời khuyên mới đây rằng những giọt bắn này bay ra ngoài không khí nhanh hơn. Do đó, TS.Curry-Winchell nói rằng không có khả năng mắc bệnh đậu mùa khỉ khi ở trong một đám đông. Nhưng nó không phải là không thể.

"Có một rủi ro nhỏ. Bệnh đậu mùa ở khỉ lây truyền qua tiếp xúc lâu dài, gần gũi với cá thể bị nhiễm bệnh, vì vậy bạn cần tiếp xúc da kề da với vết loét hở, chẳng hạn như khi ôm hoặc chạm vào các đồ vật và vải mà người bị bệnh đậu mùa khỉ sử dụng để lây nhiễm bệnh".

Hôn và dùng chung đồ dùng và cốc, chẳng hạn như trong một đám cưới lớn, với một người bị bệnh đậu mùa khỉ cũng có thể lây lan virus. Nói cách khác, bản thân đám đông lớn không phải là vấn đề lớn nhất, mà chính những người tiếp xúc da kề da khi ở trong đó mới là mối nguy hiểm.

5. Bệnh đậu mùa ở khỉ chỉ là một bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục

Mặc dù bệnh đậu mùa ở khỉ có thể lây lan qua đường tình dục, TS.Balboni nói rằng đó không phải là cách duy nhất một người có thể bị nhiễm bệnh.

TS.Balboni cho biết: “Bệnh đậu mùa ở khỉ có thể lây lan khi tiếp xúc da với da, không phải là quan hệ tình dục hoặc thân mật. Các bệnh lây truyền qua đường tình dục thường lây lan qua đường tình dục. Nhưng chỉ quan hệ tình dục không phải là cách duy nhất lây lan bệnh đậu mùa khỉ".

6. Chỉ những người đồng tính nam và lưỡng tính nam mới có thể mắc bệnh đậu mùa ở khỉ

TS.Balboni cho biết: "Điều quan trọng nhất mà mọi người có thể biết về bệnh đậu khỉ ngay bây giờ là nó có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, bất kể khuynh hướng tình dục hoặc bạn tình của bạn. Mọi người nên nhận thức được những rủi ro và tự giáo dục về cách họ có thể tự bảo vệ mình chống lại virus".

“Virus không phân biệt đối xử,” TS.Curry-Winchell cũng đồng tình với quan điểm trên.

7. Bất kỳ ai cũng có thể dễ dàng tiêm vaccine đậu mùa khỉ

Hai loại vaccine có sẵn để bảo vệ chống lại bệnh đậu mùa ở khỉ, mặc dù cả hai loại vaccine đều không đặc hiệu cho bệnh đậu mùa ở khỉ. ACAM2000 và JYNNEOS đã được phát triển cho bệnh đậu mùa, nhưng CDC nói chúng có ít nhất 85% hiệu quả chống lại bệnh đậu mùa khỉ. Mặc dù có sẵn hai loại, nhưng không phải ai cũng có thể nằm trong nhóm được tiêm.

CDC khuyến cáo rằng: "Nên tiêm phòng nếu bạn thuộc nhóm người đã bị phơi nhiễm hoặc có nguy cơ mắc bệnh". Cụ thể:

- Cá nhân tiếp xúc với virus từ 4 - 14 ngày vừa qua

- Cá nhân đang làm việc trong một số lĩnh vực tại môi trường nhất định chẳng hạn như phòng thí nghiệm, các lab nghiên cứu chẩn đáon các loại virus gây bệnh orthopoxvirus như bệnh đậu mùa khỉ.

8. Thuốc chủng ngừa bệnh đậu mùa cho khỉ được phổ biến rộng rãi

Các chuyên gia cho biết vaccine đậu mùa khỉ hiện không được cung cấp rộng rãi vì nguồn cung quá ngắn.

TS.Fischer nói rằng cả hai loại vaccine đang được sử dụng cho bệnh đậu mùa khỉ đều không phải là mới và cả hai đều có hiệu quả.

Vắc xin JYNNEOS là loại được sử dụng phổ biến hơn và là loại mới hơn trong hai loại. FDA đã phê duyệt nó vào năm 2019 dành cho những người từ 18 tuổi trở lên được coi là có nguy cơ cao mắc bệnh đậu mùa hoặc bệnh đậu mùa ở khỉ.

ACAM2000 đã được phê duyệt vào năm 2007 và thay thế Dryvax để tiêm phòng đậu mùa vào năm 2008.

9. Bệnh đậu mùa khỉ được tạo ra trong phòng thí nghiệm

TS.Balboni nói: “Bệnh đậu mùa khỉ bắt nguồn từ một đàn khỉ đang được nghiên cứu vào cuối những năm 1950. Trong vài thập kỷ qua, đã có những đợt bùng phát virus lẻ tẻ trên toàn cầu và những đợt bùng phát phần lớn xảy ra ở các khu vực rừng mưa nhiệt đới ở Trung và Tây Phi".

Mặc dù các nhà khoa học lần đầu tiên phát hiện ra virus ở khỉ, TS.Fischer lưu ý rằng virus có thể không có nguồn gốc từ loài này. TS.Fischer nói: “Vẫn chưa biết liệu khỉ có truyền virus sang người hay không vì một số loài có thể mang virus. Nhưng nó không được tạo ra trong phòng thí nghiệm".

10. Bệnh đậu mùa ở khỉ sẽ gây ra sự tàn phá tương tự như COVID-19

TS.Balboni cho biết: “Theo những gì chúng tôi đã quan sát được cho đến nay, sự tiếp xúc gần gũi về thể chất là điều kiện cần cho việc lây truyền bệnh đậu mùa ở khỉ khiến cho các cuộc tụ họp và sự kiện gặp gỡ trực tiếp không có khả năng bị ảnh hưởng giống như với COVID-19".

TS.Fischer nói: “Mặc dù tác động của COVID-19 thường khiến mọi người lo sợ điều tồi tệ nhất, nhưng chúng tôi hiện có hiểu biết sâu sắc về bệnh đậu mùa khỉ cùng với một loại vaccine đã được phát triển và đang được phân phối. Các nghiên cứu vẫn đang tiếp tục được thực hiện để có những kết luận thêm về cách kiểm soát loại virus này cũng như làm chậm sự lây lan và cuối cùng là diệt trừ nó".

Tóm lại, ở hầu hết các bệnh nhân, bệnh đậu mùa khỉ gây đau đớn và khó chịu trong vài tuần ở nhiều bộ phận trên cơ thể. Trong một số trường hợp, cơn đau có thể nghiêm trọng đến mức phải nhập viện, phát ban có thể để lại sẹo vĩnh viễn trên da hoặc bị nhiễm vi khuẩn và/hoặc bệnh có thể gây tổn thương não, mắt và phổi.

Bạn nên tìm hiểu các thông tin chính xác từ các cổng thông tin sức khỏe chính thống cùng với việc lắng nghe các dấu hiệu bất thường của bản thân để có các biện pháp xử lý phù hợp.

Nguồn dịch: 11 Monkeypox Myths, Debunked by Health Experts