Chỉ số AST là gì? Những điều cần biết về chỉ số AST trong xét nghiệm máu

AST là một loại enzym có nhiều ở tế bào thận và gan. Bên cạnh đó, một lượng nhỏ AST được tìm thấy trong cơ bắp và cơ tim của cơ thể con người. Vì vậy, xét nghiệm chỉ số AST đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá các tổn thương tế bào tại gan.

Vậy chỉ số AST là gì? Chỉ số AST trong xét nghiệm máu là gì và những chỉ số này chứng tỏ điều gì? Cùng giải đáp những câu hỏi này trong bài viết dưới đây.

1. Chỉ số AST là gì?

AST là từ viết tắt của cụm từ Aspartate transaminase. AST còn có tên gọi khác là SGOT (glutamic-oxaloacetic transaminase). Đây là loại enzym có nhiều ở tế bào gan, thận, hay trong cơ tim, cơ bắp. Trong những trường hợp có sức khỏe bình thường, chỉ số AST trong máu thường thấp.

Ngược lại, với những trường hợp các tế bào gan bị tổn thương thì AST được thải ra trong máu nhiều hơn. Điều này khiến cho kết quả xét nghiệm tăng nồng độ AST cao hơn. Lúc này, AST sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện những tổn thương ở gan.

Vậy chỉ số AST là gì? Theo đó, chỉ số AST được định nghĩa là chỉ số men gan. Chỉ số này được dùng để đánh giá tình trạng sức khỏe của gan.

Đọc thêm:

- Men gan cao không nên ăn gì? Những thực phẩm nên tránh nếu không muốn bệnh gan tiến triển nặng

- Nhận biết men gan cao - dấu hiệu tiềm ẩn của bệnh xơ gan

Như đã nói, AST có nhiều trong tế bào gan, thận, xuất hiện ít ở cơ tim, cơ bắp và não. Enzym này sẽ phóng thích vào máu nếu một trong các cơ quan nào đó trong cơ thể bị tổn thương, hoặc có nhiều tế bào gan bị hoại tử.

Chỉ số AST trong xét nghiệm máu là gì? Các bác sĩ cho biết giới hạn bình thường của AST từ 5 – 40 đơn vị trong 1 lít huyết thanh, được kí hiệu là U/L hoặc UI/L. Nếu chỉ số AST trong xét nghiệm máu cao hơn giới hạn đó thì là cảnh báo về sự tổn thương gan.

Chính vì vậy, xét nghiệm AST là một trong những xét nghiệm quan trọng nhằm mục đích đánh giá chức năng của gan thông qua xét nghiệm nồng độ enzym AST có trong máu. Thông qua xét nghiệm này, các bác sĩ sẽ phát hiện được các bệnh lý hoặc những tổn thương gan của người bệnh nếu có.

Ngoài ra, xét nghiệm AST cũng có thể được thực hiện nhằm đánh giá hiệu quả của các phương pháp điều trị bệnh.

2. Khi nào cần làm xét nghiệm chỉ số AST?

Các bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm chỉ số AST trong máu khi người bệnh có những dấu hiệu của tình trạng tổn thương gan. Theo đó, những dấu hiệu cụ thể của tổn thương gan bao gồm:

- Vàng da, vàng mắt, nổi mẩn ngứa.

- Cơ thể mệt mỏi, suy nhược, chán ăn.

- Sưng hoặc chướng bụng.

- Nước tiểu có màu sẫm hơn bình thường.

- Chân và mắt cá chân phù nề.

Khi người bệnh có những dấu hiệu này, bác sĩ sẽ thường chỉ định xét nghiệm chỉ số AST trong máu. Ngoài ra, các bác sĩ cũng sẽ chỉ định bệnh nhân thực hiện xét nghiệm này khi người bệnh mắc chứng béo phì, nghi ngờ lây nhiễm virus viêm gan B, uống các loại thuốc có nguy cơ làm tổn thương gan, sử dụng nhiều đồ uống có cồn, người bệnh bị tiểu đường hoặc mắc các hội chứng chuyển hóa, người có tiền sử gia đình mắc các căn bệnh về gan...

3. Quy trình xét nghiệm AST

Trên thực tế, quy trình xét nghiệm AST được thực hiện theo các bước sau đây:

- Bước 1: Thăm khám sơ bộ bệnh nhân dựa trên những dấu hiệu bệnh nhân cung cấp.

- Bước 2: Thực hiện lấy máu xét nghiệm. Sát trùng và rút lượng máu vừa đủ từ bệnh nhân từ tĩnh mạch cánh tay. Mẫu máu này được cho vào ống nghiệm, ống nghiệm này không chứa chất chống đông.

- Bước 3: Mẫu máu của bệnh nhân được chuyển về phòng máy để phân tích và cho ra kết quả.

Các bác sĩ cũng lưu ý nếu chỉ dựa vào xét nghiệm AST nhằm đánh giá tình trạng tổn thương gan sẽ không thể đánh giá tình trạng bệnh nhân một cách chính xác. Trong trường hợp có kết quả bất thường từ xét nghiệm chỉ số AST trong máu, người bệnh cần tiến hành các xét nghiệm khác liên quan như ALT, ALP, GGT...

4. Kết quả xét nghiệm chỉ số AST chứng tỏ điều gì?

4.1. Chỉ số AST tăng nhẹ

Trong trường hợp chỉ số AST tăng nhẹ nghĩa là mức độ tổn thương gan còn thấp. Kết quả xét nghiệm chỉ số AST tăng nhẹ thường gặp ở trường hợp viêm gan do virus cấp, xơ gan, di căn gan, hay viêm gan vùng mạn, hoặc cũng có thể do tắc mật.

Ngoài ra, chỉ số AST cũng có thể tăng lên do người bệnh gặp phải cơn đau tim hoặc chấn thương cơ.

4.2. Chỉ số AST tăng vừa

Trong trường hợp chỉ số AST cao hơn mức giới hạn trung bình từ 2 đến 8 lần được gọi là AST tăng vừa. Trường hợp này thường gặp ở những người viêm gan do uống quá nhiều bia rượu.

4.3. Chỉ số AST tăng cao

Khi chỉ số AST trong xét nghiệm máu tăng cao thì chứng tỏ cơ thể, cụ thể là gan đang gặp phải vấn đề nghiêm trọng. Chỉ số AST tăng cao hay gặp ở những trường hợp tế bào gan bị hoại tử như viêm gan do virus cấp, do mạn tính, trụy mạch kéo dài, gan bị tổn thương do hóa chất, thuốc độc...

Vậy nguyên nhân khiến chỉ số AST tăng cao là gì? Các bác sĩ cho biết chỉ số AST tăng cao là do các nguyên nhân sau:

- Viêm gan tự miễn: Các tế bào gan lúc này bị chính hệ miễn dịch của cơ thể tấn công dẫn đến gan bị viêm, từ đó làm tăng các chỉ số men gan. người bệnh sẽ có triệu chứng mệt mỏi, biếng ăn, đau cơ, phù nề.

- Viêm gan siêu vi: Bao gồm viêM gan A, B, C thường xuất hiện với các chỉ số AST cao. Biểu hiện của viêm gan siêu vi thường là đau bụng, mệt mỏi, vàng da, nước tiểu sẫm màu.

- Viêm gan do bia rượu: Đây là nguyên nhân chính làm các chỉ số AST tăng cao.

- Gan nhiễm mỡ: Gan nhiễm mỡ cũng là yếu tố làm chỉ số AST tăng cao nhưng thường bị bỏ qua do nhiều người bệnh chủ quan cho rằng nó lành tính mà không ngờ được rằng ở giai đoạn phát triển nó có thể xảy ra các biến chứng như xơ gan hay ung thư gan.

- Viêm gan mạn tính, xơ gan, ung thư gan, tắc nghẽn lưu lượng máu đến gan là những nguyên nhân làm chỉ số men gan tăng cao.

- Các căn bệnh về đường mật: Sỏi mật, viêm túi mật, giun chui ống mật...đều tác động lên gan, khiến chỉ số AST tăng.

- Sử dụng thuốc: Có nhiều loại thuốc khi dùng quá liều sẽ gây độc, làm tổn thương gan và làm tăng men gan như thuốc giảm đau Aspirin, Paracetamol, Ibuprofen, thuốc kháng sinh Amoxicillin, Isoniazid,…

Bên cạnh những nguyên nhân làm chỉ số AST tăng cao trên, một số yếu tố khác làm chỉ số men gan tăng như: đau tim, sốt rét, vận động mạnh, chấn thương cơ, loạn dưỡng cơ tiến triển, viêm da cơ, hoại thư…

Đọc thêm: Làm gì khi bị nhiễm viêm gan siêu vi B và cách tránh lây nhiễm hiệu quả?

4.4. Chỉ số AST trong máu cao có nguy hiểm không?

Như đã nói, chỉ số AST là trị số giúp chẩn đoán mức độ tổn thương ở gan. Trong trường hợp chỉ số này tăng nhẹ ở mức 40 – 80 UI/L, chứng tỏ men gan tăng nhẹ và mức độ tổn thương ở gan còn thấp. Tuy nhiên, cần lưu ý với chỉ số men gan này sẽ làm tăng nguy cơ tử vong ở bệnh nhân lên đến 32%.

Trong trường hợp chỉ số AST tăng ở mức trung bình 80 – 200 UI/L hoặc cao > 200 UI/L, nguy cơ tử vong của bệnh nhân sẽ tăng lên 78%. Điều này đồng nghĩa chỉ số AST càng cao thì khả năng gan bị tổn thương càng lớn. Khi đó, nếu bệnh nhân không phát hiện và can thiệp kịp thời sẽ khiến gan bị hoại tử và đe dọa đến tính mạng.

Vì thế, chỉ số AST trong máu cao là vấn đề nghiêm trọng. Vì thế, để phòng ngừa những rủi ro, người bệnh nên kiếm tra chỉ số AST định kỳ 6 tháng một lần để phát hiện kịp thời và chính xác nhất những vấn đề có thể gặp phải về gan.

4.5. Yếu tố nào có thể làm ảnh hưởng tới kết quả xét nghiệm chỉ số AST trong máu?

Người bệnh cần lưu ý, có một số yếu tố có thể tác động tới kết quả xét nghiệm chỉ sổ AST trong máu. Cụ thể:

- Sử dụng rượu bia thuốc lá.

- Mẫu hồng cầu bị vỡ.

- Sử dụng một số loại thuốc allopurinol, acetaminophen hay một số loại kháng sinh...

Vì thế, để kết quả xét nghiệm chỉ số AST trong máu được chính xác nhất, bệnh nhân cần ngưng sử dụng rượu bia, thuốc lá và các thuốc điều trị trước khi tiến hành xét nghiệm 3 - 5 ngày; Tránh mang vác nặng.

Bệnh nhân không cần nhịn ăn trước khi lấy máu nên có thể thực hiện chế độ dinh dưỡng bình thường.

5. Nên làm gì khi có chỉ số AST tăng cao?

Ngay khi có kết quả xét nghiệm chỉ số AST tăng cao, bệnh nhân cần tới các cơ sở y tế uy tín để thăm khám sớm và điều trị kịp thời để tránh dẫn tới những biến chứng nguy hiểm. Bên cạnh đó, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề sau đây:

- Thực hiện các xét nghiệm viêm gan B, C.

- Khi chỉ số AST tăng cao do viêm tắc đường ruột cần tìm hiểu nguyên nhân và có phương pháp điều trị kịp thời.

- Kiểm tra sức khỏe định kỳ 6 tháng một lần để các chuyên gia đánh giá quá trình tiến triển của bệnh.

- Nếu chỉ số AST tăng cao là do bia rượu, người bệnh cần kiêng bia rượu và các chất kích thích.

- Chế độ dinh dưỡng cần hạn chế những đồ ăn nhiều dầu mỡ, tăng cường các thực phẩm tốt cho gan.

- Luyện tập thể dục hàng ngày để tăng cường sức đề kháng.

- Sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của các bác sĩ. Không tự ý sử dụng các loại thuốc, tốt nhất trước khi dùng thuốc cần có sự tư vấn của bác sĩ và các thầy thuốc uy tin.

Trên đây là tống hợp những thông tin về chỉ số AST là gì cũng như chỉ số AST trong xét nghiệm màu là gì. Các chuyên gia khuyến cáo nên thường xuyên làm các xét nghiệm chỉ số AST sẽ rất hữu ích cho việc đánh giá chức năng của gan. Tuy nhiên, cần lưu ý để chẩn đoán chính xác các bệnh về gan thì chỉ số AST chưa phải là chỉ số đặc hiệu mà bệnh nhân cần thực hiện các xét nghiệm khác để phối hợp phân tích chẩn đoán.