Chuyên gia chỉ cách phát hiện và phòng bệnh sốt mò

Bệnh sốt mò khó chẩn đoán, thường phát hiện khi bệnh đã biến chứng nặng

TS.BS Hoàng Công Tình (Trưởng khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, Bệnh viện đa khoa tỉnh Hoà Bình) cho biết: Bệnh viện vừa tiếp nhận, điều trị cho bệnh nhân Bùi Thị T. (ở Quốc Oai, Hà Nội) mắc bệnh sốt mò với nhiều biến chứng nặng.

Mới đây, TS. BS Hoàng Công Tình (Trưởng khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, BV Đa khoa tỉnh Hòa Bình) đã chia sẻ trên trang cá nhân về trường hợp bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng sốt cao liên tục, sưng hạch góc hàm và có 1 vết loét ở vùng cổ phía bên trái từ trước khi nhập viện trong khoảng thời gian chừng 1 tuần.

Ngay khi xuất hiện các triệu chứng này, bệnh nhân có đi khám ở cơ sở y tế gần nhà và được chỉ định dùng kháng sinh và truyền dịch. Tuy nhiên, bệnh không cải thiện.

Vì thế, bệnh nhân được tiếp tục chuyển đến BV Đa khoa tỉnh Hòa Bình để theo dõi. Tại đây, các bác sĩ đã phát hiện một vết thương nghi do mò đốt ở vùng cổ bên trái của bệnh nhân, vết thương không đau. Tìm hiểu thêm, bệnh nhân cho biết trước đó có đi nhặt củi trong vườn nhà.

Khi nhập viện, bệnh nhân ở trong tình trạng nhiễm trùng, nhiễm độc, rối loạn nước điện giải, suy chức năng gan, viêm phổi, sốt cao mê sảng và nôn nhiều.

"Khi bệnh nhân nhập viện, dựa vào dấu hiệu lâm sàng, yếu tố dịch tễ, đặc điểm của vết thương, chúng tôi chẩn đoán bệnh nhân bị sốt mò và điều trị bằng kháng sinh đặc hiệu. Sau 2 ngày điều trị, hiện tình trạng sốt của bệnh nhân đã được kiểm soát, các tạng bị tổn thương đã có dấu hiệu hồi phục. May mắn là bệnh nhân đã được chẩn đoán kịp thời, điều trị kháng sinh đặc hiệu; nếu không, bệnh sốt mò rất dễ tiến triển nặng hơn và có nguy cơ tử vong", TS.BS Hoàng Công Tình cho biết.

Theo Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, khoảng tháng 9 - 10 trong năm là thời điểm dễ phát sinh bệnh sốt mò. Người mắc bệnh này thường sốt nhưng không rõ nguyên nhân, rất khó phát hiện nên cần có những hiểu biết cụ thể về bệnh để điều trị và theo dõi.

Những dấu hiệu nhận biết bệnh sốt mò

Theo BS. Hoàng Công Tình (Trưởng khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, BV Đa khoa tỉnh Hòa Bình), mầm bệnh Rickettsia orientalis được truyền sang người qua vết đốt của ấu trùng mò. Bệnh sốt mò không lây từ người sang người. Do đó, người bệnh dễ mắc bệnh sốt mò khi đi làm nương rẫy hoặc đi qua vùng ven sông, ven suối, bìa rừng, hoặc người đi cắm trại, dã ngoại trong rừng và các khu vực sông hồ xung quanh có nhiều tán lá rừng,...

Bệnh sốt mò có thời gian ủ bệnh từ 6-21 ngày kể từ khi bị ấu trùng mò đốt. Bệnh nhân thường có các biểu hiện như:

- Sốt cao liên tục nhiều ngày kèm theo một số triệu chứng như: đau đầu, đau nhức mỏi toàn thân và cảm thấy rét run,...

- Vết loét ngoài da vỡ ra thành một nốt có vẩy đen với kích thước từ 0,5 - 2,0cm, xuất hiện ở các vùng da mềm như: nách, ngực, cổ, bẹn, vành tai, thậm chí ở lưng, mi mắt, rốn,... Khi bong vẩy sẽ để lộ vết loét đáy nông, màu hồng nhạt, không có mủ, viền màu hồng đỏ hoặc đen tùy thuộc vào giai đoạn tiến triển của bệnh. Vết loét không đau nên dễ bị người bệnh bỏ qua, tuy nhiên đây lại là dấu hiệu thường gặp ở các trường hợp bệnh. Có tới khoảng 80% các bệnh nhân mắc bệnh sốt mò có biểu hiện này.

Bên cạnh đó, tổn thương các tạng thường gặp nhất là ở phổi với tình trạng viêm phổi, tràn dịch màng phổi gây suy hô hấp cấp phải hỗ trợ bằng thở máy; ngoài ra còn có khả năng tổn thương các tế bào gan, phải hỗ trợ bằng phương pháp lọc máu liên tục và thay huyết tương,...

Không chỉ thế, bệnh nhân mắc bệnh sốt mò có thể bị tụt huyết áp, viêm não, viêm cơ tim, viêm màng nào,...

Cách phòng bệnh sốt mò

Theo Cục Y tế dự phòng, biện pháp chính phòng bệnh sốt mò là ngăn ngừa mò đốt, bằng cách:

- Tránh ngồi, nằm, hoặc phơi quần áo, đặt balô trên bãi cỏ, gần bờ bụi, gốc cây. Đồng thời, khi đi vào bìa rừng hoặc các khu vực có nhiều cây xanh, bờ bụi cần mang giầy và tất cao để che kín, nếu có thể nên chít ống quần lại để hạn chế tối đa việc mò có thể bám vào cơ thể và đốt, gây bệnh cho con người.

Ngoài ra, người dân có thể phòng mò đốt bằng cách:

- Sử dụng các loại thuốc diệt mò như: Diazinon, fenthion, malathion, chlorda, lindane,... để diệt mò ở ngoài môi trường, bằng cách phun thuốc vào các khu vực như bờ cây bụi cỏ cao dưới 20cm ở các nơi xung quanh nhà và đất ẩm,...

- Trong trường hợp bắt buộc phải đi rừng hoặc vào các khu vực làm nương rẫy, mọi người nên tẩm quần áo bằng thuốc diệt mò hoặc thoa kem diệt mò vào các vùng có nguy cơ bị mò đốt như: vùng cẳng chân, bàn tay, bàn chân,...

- Tiến hành diệt chuột là loài vật chủ cho ấu trùng mò ký sinh.

- Phát quang bụi rậm, vệ sinh môi trường tránh cho mò làm tổ.