Ghép tủy là một phẫu thuật phức tạp trên bệnh nhân ung thư máu để điều trị bệnh. Sau ghép tủy bệnh nhân có thể gặp nhiều vấn đề khác nhau, do vậy chế độ chăm sóc cho bệnh nhân sau khi ghép tỷ có vai trò rất quan trọng.
Trong đó, vấn đề dinh dưỡng sau ghép tủy là vấn đề đóng vai trò quan trọng và cần được đặc biệt quan tâm vì:
- Chế độ dinh dưỡng sau ghép tủy tốt cung cấp đầy đủ các chất giúp sửa chữa, duy trì và tái tạo các tế bào mới.
- Quá trình ghép tủy và các quá trình chuẩn bị trước đó (hóa trị, xạ trị liều cao) có thể để lại nhiều tác dụng phụ, vì vậy bệnh nhân cần có chế độ dinh dưỡng sau ghép tủy đảm bảo để chống lại các tác dụng phụ do điều trị gây nên.
- Một số loại thực phẩm không lành mạnh có thể thúc đẩy sự diễn tiến bất thường của bệnh, vì vậy chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp phòng ngừa bệnh tái phát sau ghép tủy.
Như đã nói, sau ghép tủy bệnh nhân cần được quan tâm đặc biệt về vấn đề dinh dưỡng. Do đó, người nhà chăm sóc cần chú ý một số yêu cầu về dinh dưỡng đối với bệnh nhân sau ghép tủy như sau:
- Sử dụng các loại thực phẩm giàu năng lượng để cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, năng lượng cho quá trình bình phục của bệnh nhân cũng như tăng cường hệ thống miễn dịch. Những loại thực phẩm giàu năng lượng nên được sử dụng cho người bệnh như thịt bò, các loại cá, sữa đã tiệt trùng, kem,...
- Các loại thực phẩm giàu canxi và phospho nên được sử dụng thường xuyên hơn trong chế độ dinh dưỡng sau ghép tủy, bởi hàm lượng canxi và phospho cao giúp xương trở nên chắc khỏe hơn.
- Kali và magie là những chất cần thiết cho hoạt động của hệ thần kinh cơ và quá trình trao đổi chất. Vì vậy bệnh nhân sau ghép tủy nên sử dụng các loại thực phẩm giàu canxi và magie để có thể thúc đẩy tốt hơn các quá trình này.
- Đồng thời, trong chế độ dinh dưỡng sau ghép tủy của bệnh nhân ung thư máu nên có các loại thực phẩm giàu vitamin như các loại trái cây và các loại rau củ. Nếu cần thiết, bệnh nhân có thể sử dụng các loại vitamin tổng hợp để bổ sung cho cơ thể.
- Bệnh nhân sau ghép tủy không nên sử dụng các loại thực phẩm như thịt, cá, rau ở dạng sống hoặc tái sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn do hệ miễn dịch của bệnh nhân còn rất yếu.
- Tránh sử dụng các chất kích thích như đồ uống có cồn, rượu, bia,.... bởi những thực phẩm này có thể gây nên nhiều tác hại đối với cơ thể, làm giảm hiệu quả điều trị và thậm chí gia tăng nguy cơ tái phát bệnh.
- Tránh sử dụng các loại thịt đỏ, thực phẩm chứa quá nhiều chất béo, thực phẩm chứa nhiều đường trong chế độ dinh dưỡng sau ghép tủy của bệnh nhân ung thư máu.
- Một số loại thuốc dùng trên bệnh nhân ghép tủy như corticoid, cyclosporin,... có khả năng kích thích giữ nước trong cơ thể. Vì vậy chế độ dinh dưỡng sau ghép tủy cho bệnh nhân cần tránh sử dụng các loại thức ăn có chứa nhiều muối vì làm gia tăng tác dụng phụ của thuốc, gây tích nước nhiều hơn.
- Bên cạnh đó, một số loại thực phẩm khác có thể kể đến như mâm xôi tươi, dâu tây, rau cải xanh sống, rau mầm,.... cũng là những loại thực phẩm bệnh nhân nên tránh sau khi phẫu thuật ghép tủy.
Có thể thấy rằng, chế độ dinh dưỡng sau ghép tủy ở bệnh nhân ung thư máu có vai trò vô cùng quan trọng. Do vậy, bệnh nhân và người nhà cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để có thể nhân được lời khuyên hợp lý nhất để đảm bảo dinh dưỡng an toàn cho người bệnh.