Chấn thương mắt ở trẻ - mối nguy hiểm đáng gờm ba mẹ nào cũng nên biết

Chấn thương mắt ở trẻ - mối nguy hiểm đáng gờm ba mẹ nào cũng nên biết
Bước vào mùa hè sôi động, trẻ có nhiều hoạt động hơn và cũng có nguy cơ chấn thương nhiều hơn, đặc biệt là chấn thương mắt ở trẻ nhỏ. Những kiến thức tuy cũ mà mới nhưng vẫn còn giá trị cho các bậc phụ huynh tham khảo.

1. Chấn thương mắt ở trẻ là gì?

Chấn thương mắt là những chấn thương do tác động từ bên ngoài vào mắt như tai nạn trong sinh hoạt, tai nạn lao động ... Nguyên nhân gây chấn thương mắt ở trẻ em cũng tương tự như người lớn nhưng lại mang tính đặc thù riêng biệt.

Trẻ còn trong lứa tuổi đi học thường gặp những chấn thương do đánh nhau, bắn ná, cây chọc vào mắt ... Hậu quả thường là xuất huyết nhãn cầu, thủng hay vỡ nhãn cầu. Mắt trẻ có thể bị bỏng hóa chất như vôi, acid do chúng ta bất cẩn để trong tầm tay trẻ. Bỏng do nhiệt như dầu sôi, nước sôi cũng không phải là hiếm gặp ... và để lại những sẹo giác mạc làm giảm thị lực vĩnh viễn.

Ảnh 2.

Ảnh: Internet

Ngoại trừ những trường hợp chấn thương rách da mi hay đứt lệ quản, tất cả những chấn thương mắt đều để lại di chứng là giảm thị lực, nặng hơn có thể là gây mất thị lực vĩnh viễn.

2. Dấu hiệu nhận biết chấn thương mắt ở trẻ

Dấu hiệu nhận biết Những vật thể nhỏ hay các loại dịch có thể lọt vào mắt, khiến bé cảm thấy khó chịu hoặc đau nhức. Cha mẹ nhận thấy mắt con bị đỏ hoặc bé phải nhắm nghiền mắt, không mở ra được. Tuy nhiên, không phải khi nào các bé cũng chịu khai báo với bố mẹ về sự cố ở mắt. Hãy nghĩ tới chấn thương mắt khi bé có các biểu hiện:

- Bồn chồn, bất ổn.

- Kêu đau bên trong hay xung quanh mắt

- Nước mắt chảy giàn giụa

- Dùng tay che một bên hoặc hai bên mắt

- Khó cử động mắt

- Một mắt trông khác với mắt bên kia

- Thị lực đột nhiên giảm

- Rách da ở mi mắt hoặc xung quanh mắt

- Nhìn thấy máu bên trong mắt

- Vết bầm dập trên mắt hoặc quanh mắt

- Nhắm ngắt quãng một bên mắt

- Không chịu được ánh sáng chói

Ảnh 3.

Ảnh: Internet

Nếu nghi ngờ bé bị chấn thương mắt, bạn nên đưa con đi khám bác sĩ chuyên khoa mắt hay đưa bé tới phòng khám cấp cứu gần nhất, kể cả nếu tổn thương lúc đầu trông không nghiêm trọng. Một số chấn thương mắt mức độ nặng có thể không thể hiện rõ ràng ngay từ đầu, việc xử lý chậm có thể khiến tổn thương trở nên tồi tệ hơn, gây mất thị lực vĩnh viễn.

3. Các dạng chấn thương mắt thường gặp

- Có 3 mức độ chấn thương mắt:

+ Chấn thương phần phụ (phần bảo vệ bên ngoài của mắt) như mi mắt, lệ đạo…

+ Chấn thương trong mắt: giác mạc (lòng đen), kết mạc (lòng trắng).

+ Chấn thương cả mi mắt lẫn trong mắt (cả phần chính lẫn phần phụ).

- Có 2 loại chấn thương mắt:

+ Chấn thương đụng dập: thường không chảy máu ra ngoài nhưng gây dập bên trong, do những vật tù đập vào mắt như: nắm tay, quả bóng, trái banh tenis… gây ra các tổn thương cho mắt và các bộ phận quanh mắt như: tụ máu, bầm mi mắt, hốc mắt; chảy máu trong mắt: xuất huyết kết mạc, xuất huyết tiền phòng, pha lê thể, võng mạc…; tổn thương các tổ chức của mắt như: thể thủy tinh, võng mạc, thần kinh thị…; gây vỡ các thành xương bảo vệ mắt.

Ảnh 4.

Ảnh: Internet

Bỏng mắt cũng thuộc về chấn thương đụng dập, thường gặp các dạng sau: bỏng mắt do hóa chất, nhiệt, keo dán sắt. Trong các nguyên nhân gây bỏng, bỏng do hóa chất thường gây ra những tổn thương rất nặng nề ở cả mi mắt, lòng trắng, lòng đen. Nhẹ thì giảm thị lực, nặng đưa đến mù mắt, teo nhãn, có khi phải bỏ mắt…

+ Chấn thương xuyên thủng: thường gây rách tổ chức và chảy máu ra bên ngoài do các vật sắc nhọn đâm vào mắt như mảnh ly vỡ, dao kéo, đất đá, bazơ… gây ra các tổn thương như rách, vỡ các thành phần trong và ngoài mắt như rách da mi, đứt đường dẫn nước mắt, rách lòng trắng, lòng đen, đục vỡ thể thủy tinh… và làm thoát các chất bên trong mắt ra ngoài hoặc để lại những vật lạ bên trong mắt: dị vật nội nhãn, dị vật hốc mắt…

4. Xử trí chấn thương mắt cho trẻ tại nhà như thế nào?

Xử trí chấn thương mắt ban đầu đúng cách sẽ tránh làm tổn thương mắt nghiêm trọng hơn và giúp phần xử lý tiếp theo được thuận lợi, góp phần phục hồi mắt về sau tốt hơn.

- Đối với chấn thương phần phụ của mắt: mi mắt, hốc mắt, lệ đạo.

+ Nếu là chấn thương đụng dập như bầm máu mi mắt, sưng phù, tụ máu quanh hốc mắt nên sử dụng băng che mắt lại rồi đến cơ sở chuyên khoa mắt gần nhất để khám và điều trị.

+ Nếu là chấn thương xuyên thủng có gây rách và chảy máu cần cầm máu ngay, có thể sử dụng kháng sinh nhỏ mắt thông dụng như chloramphenicol, tra pomade kháng sinh và băng mắt lại, sau đó đến ngay cơ sở chuyên khoa mắt để được khâu vết thương.

Ảnh 5.

Ảnh: Internet

- Đối với chấn thương trong mắt giác mạc (lòng đen) và kết mạc (lòng trắng).

+ Đối với dị vật kết giác mạc: tránh dụi mắt vì có thể làm dị vật ghim sâu hơn hay làm trầy lòng đen. Hãy chớp mắt vào ly nước sạch giúp dị vật trôi ra ngoài. Nếu không được hãy đến cơ sở y tế chuyên khoa mắt.

+ Đối với các trường hợp bỏng mắt: dù do bất cứ nguyên nhân gì đều phải rửa mắt ngay tại chỗ bằng các loại nước sạch có sẵn, rửa càng nhiều càng tốt (có thể để mắt dưới vòi nước máy để rửa hoặc vục mắt vào thau nước lớn để rửa từ 5 đến 10 phút). Trừ trường hợp bỏng vôi sống phải lấy hết vôi ra trước khi tiến hành rửa mắt vì vôi sống gặp nước mắt sẽ sôi lên gây thêm bỏng nhiệt.

Sau đó băng mắt và chuyển đến bệnh viện chuyên khoa mắt, không được chậm trễ vì bất cứ lý do gì.

+ Đối với các trường hợp có vết thương xuyên thủng trong mắt kèm dịch nhầy nhớt, lẫn máu: băng mắt ngay và chuyển đến cơ sở có chuyên khoa mắt gần nhất, không rửa mắt bằng nước và tuyệt đối không được tự ý lấy những vật lạ như đất, đá, cây… cắm trong mắt ra.

Chú ý băng mắt nhẹ nhàng không nên ép chặt vì các tổ chức nội nhãn sẽ phòi ra hết. Nên băng che hoặc dùng khiên che bảo vệ mắt có lỗ sẽ tiện lợi hơn.

Trong cả 2 trường hợp chấn thương trong và ngoài mắt đều nên uống thuốc giảm đau và kháng sinh phổ rộng…

Tác giả: Tuệ Nghi