Cập nhật mới nhất của CDC về hướng dẫn sử dụng các loại khẩu trang trong phòng ngừa Covid-19

Khẩu trang được biết đến là một trong những biện pháp giúp giảm thiểu phần lớn rủi ro nguy cơ mắc Covid-19 tới 53%. Và, CDC nhấn mạnh rằng, đeo khẩu trang nào cũng tốt hơn việc không đeo khẩu trang để bảo vệ sức khoẻ bản thân và những người xung quanh.

Khẩu trang giúp chứa các giọt bắn từ bản thân người đeo khi thở, ho và hắt hơi khi vừa vặn với khuôn mặt và bảo vệ khỏi các giọt bắn từ người khác.

1. Chọn khẩu trang cho các tình huống khác nhau

Khẩu trang có nhiều loại, có thể hiểu là loại cơ bản (vải, y tế) và loại chuyên dụng (chẳng hạn như khẩu trang N95) có thể cung cấp các mức độ bảo vệ khác nhau tùy thuộc vào phân loại và cách mà bạn sử dụng chúng. Những sản phẩm vải dệt thưa cung cấp khả năng bảo vệ thấp nhất. Những chiếc khẩu trang dệt mịn cung cấp nhiều khả năng bảo vệ hơn.

Khẩu trang y tế dùng một lần và KN95 cho thấy mức độ bảo vệ tốt hơn. Cuối cùng là khẩu trang được NIOSH phê duyệt (bao gồm cả N95) cung cấp mức độ bảo vệ cao nhất.

Tuy vậy, dù bạn lựa chọn loại khẩu trang nào thì cũng cần đảm bảo nguyên tắc:

- Vừa vặn: Nghĩa là khẩu trang phải ôm sát vào khuôn mặt mà không để hở bất kì một khoảng trống nào dọc theo quai hàm và xung quanh mũi

- Đủ thoải mái khi được đeo đúng cách (che mũi và miệng).

Theo CDC, tùy vào môi trường sử dụng mà bạn có thể lựa chọn loại khẩu trang phù hợp. Chẳng hạn khi bạn tới những khu vực đông người, những vùng có yếu tố dịch tễ thì khẩu trang phòng độc là lựa chọn hợp lý.

Cách kiểm tra xem khẩu trang có vừa vặn với mặt không

+ Khum bàn tay xung quanh viền khẩu trang

+ Đảm bảo không có không khí thoát ra ở điểm gần mắt hay từ các viền khẩu trang

+ Nếu khẩu trang vừa khít, bạn sẽ cảm thấy không khí ấm ở mặt trước của khẩu trang và có thể thấy khẩu trang chuyển động lên xuống theo từng nhịp thở.

2. Hướng dẫn sử dụng các loại khẩu trang trong phòng ngừa Covid-19

“Khả năng lây truyền của biến thể Omicron tăng lên có thể là do một số yếu tố: số lượng virus được tạo ra nhiều hơn bởi người bị nhiễm, số lượng virus cần thiết ít hơn để lây nhiễm cho một cá thể nhạy cảm và dễ lây truyền qua không khí hơn hoặc sự kết hợp của các yếu tố bên trên”, Vincent Hsu, MD, giám đốc điều hành kiểm soát nhiễm trùng tại AdventHealth, nói với Verywell.

"Bất kể lý do là gì, điều này làm tăng nhu cầu của các cá nhân để bảo vệ bản thân bằng những chiếc khẩu trang tốt hơn".

Đeo khẩu trang chắc chắn còn hơn không, nhưng với biến thể Omicron đang lưu hành, điều quan trọng là phải đeo một chiếc khẩu trang hiệu quả có thể bảo vệ bạn một cách đầy đủ.

2.1. Khẩu trang vải

Khẩu trang vải là loại khẩu trang có thể tái sử dụng nhiều lần. Một chiếc khẩu trang vải có thể lọc các hạt và hạt nhỏ có thể lây nhiễm <10 micron, trong khi khẩu trang có nhiều lớp với mật độ sợi dày hơn có thể lọc gần 50% cac hạt mịn nhỏ hơn 1 micron.

Nếu bạn chọn khẩu trang vải, điều quan trọng là nó phải vừa khít với mũi và miệng mà không có bất kì một khoảng trống nào xung quanh hai bên mặt. Thử cầm khẩu trang đưa về phía trước nguồn sáng để kiểm tra mật độ sợi vải có chặt chẽ hay không.

Nếu khẩu trang không chặn được ánh sáng chiếu qua hoặc có chỗ trống trên mặt thì nó không thể bảo vệ bạn chống lại virus Covid-19.

Theo một nghiên cứu năm 2021 được công bố trên PeerJ , việc giặt và làm khô lặp đi lặp lại có thể làm giảm dần hiệu quả lọc của khẩu trang vải. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng hiệu quả sử dụng khẩu trang vải giảm 20% sau chu kỳ giặt thứ tư (1).

2.2. Khẩu trang y tế

Khẩu trang y tế hay còn gọi là khẩu trang dùng một lần được làm với nhiều lớp khác nhau và không phải sợi dệt. Chính bởi thế mà bạn không nên đeo nhiều khẩu trang y tế cùng một lúc bởi nó có thể làm hỏng sự cân đối bảo vệ khẩu trang trên mặt bạn (2).

Iahn Gonsenhauser, MD, giám đốc chất lượng và an toàn bệnh nhân tại Trung tâm Y tế Wexner của Đại học Bang Ohio, nói với Verywell, "Không giống như khẩu trang vải, khẩu trang y tế khi bị kéo dãn cũng không khiến các kích thước lỗ khí trên khẩu trang thay đổi" (3).

Một nghiên cứu năm 2021 được công bố trên Science cho thấy, khẩu trang y tế hiệu quả hơn khẩu trang vải trong việc giảm lây nhiễm virus Covid-19 có triệu chứng ở cấp độ cộng đồng, đặc biệt là ở nhữg người trên 60 tuổi (4).

2.3. Khẩu trang KN95 hoặc N95

Khẩu trang N95 là khẩu trang có khả năng lọc tới 95% các loại hạt trong không khí. Những chiếc khẩu trang này đặc biệt đáp ứng tiêu chuẩn NIOSH về lọc không khí. Khẩu trang KN95 là khẩu trang phòng độc cũng có khả năng lọc khí lên đến 95% nhưng chúng đáp ứng tiêu chuẩn cụ thể của Trung Quốc.

"Mặc dù có vẻ giống nhau, nhưng khẩu trang N95 là một loại hoàn toàn khác với khẩu trang y tế và khẩu trang tiêu chuẩn", ông Gonsenhauser nói.

Khẩu trang y tế giống như một thiết bị bảo vệ, thu giữ các giọt bắn khi bạn hắt hơi hay được hiểu là một hàng rào vật lý, những hạt rất nhỏ có thể di chuyển xung quanh phần bên trong của khẩu trang. Với một chiếc khẩu trang N95 được sử dụng đúng cách và vừa vặn sẽ giúp lọc không khí đi qua khẩu trang một cách hiệu quả và ngăn chặn các hạt nhỏ hơn rất nhiều.

Hiện tại, chưa có khuyến cáo nên chuyển sang sử dụng khẩu trang N95. Tuy nhiên xét về định nghĩa thì loại khẩu trang này bảo vệ tốt hơn khỏi các mầm bệnh trong không khí khi tiếp xúc với người khác.

Khẩu trang N95 hay KN95 nên đeo độc lập, không nên đeo cùng các loại khẩu trang khác. Sten H. Vermund, MD, PhD, nhà dịch tễ học bệnh truyền nhiễm và hiệu trưởng của Trường Y tế Công cộng Yale, nói với Verywell: "Những người rất dễ bị tổn thương - như người chưa được chủng ngừa hoặc bị ức chế miễn dịch - có thể chọn N95".

Ông nói thêm, khả năng lây nhiễm nhanh chóng chỉ với một lượng ít virus của chủng Omicron đòi hỏi một chiếc khẩu trang với "bộ lọc" hiệu quả hơn.

3. Vậy bạn nên sử dụng khẩu trang nào?

Mỗi một loại khẩu trang đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng tùy thuộc vào từng trường hợp. Vì thế mà điều quan trọng là cần đánh giá rủi ro khi định sử dụng loại khẩu trang đó.

Ông nói thêm: "Nhu cầu được bảo vệ thêm với KN95 hoặc N95 là điều hiển nhiên trong những tình huống rủi ro cao khi đông người hoặc ở trong nhà, chẳng hạn như đang ở trên máy bay. "Nhưng những chiếc khẩu trang chật hơn này cũng có thể gây khó chịu khi đeo trong thời gian dài. Trong các tình huống rủi ro thấp hơn, nơi có khoảng cách lớn hơn giữa bạn và những người khác, khẩu trang y tế có thể cung cấp sự bảo vệ thích hợp".

4. Làm cách nào để cải thiện hiệu quả của khẩu trang?

Để cải thiện độ vừa vặn và khả năng lọc khí của khẩu trang, bạn có thể tham khảo các cách sau:

- Đeo 2 chiếc

Đeo khẩu trang dùng một lần bên trong khẩu trang vải có thể giúp tăng khả năng bảo vệ. Ông Vermund cho hay: "Một chiếc khẩu trang y tế ba lớp vừa khít với chiếc khẩu trang vải có thể giúp bạn đạt tới độ bảo vệ tương tự như KN95 nhờ khả năng ôm khít tốt hơn".

- Buộc thêm nút ở dây đeo

Thắt thêm nút tại điểm nối giữa dây đeo và phần khẩu trang (tai) sẽ có thể làm tăng khả năng ôm khít.

- Cạo râu

Một vài người có râu rậm nên cân nhắc tới việc cắt tỉa để khuôn mặt được vừa khít và không tạo ra điểm hở khi đeo khẩu trang.

- Mua khẩu trang tại các địa chỉ uy tín

Tóm lại, ngoài khẩu trang thì biện pháp phòng ngừa Covid-19 tốt nhất mà bạn cần thực hiện chính là tiêm phòng, sau đó là tới môi trường mà bạn tiếp xúc; ở nhà khi bị ốm và đeo khẩu trang vừa vặn với khuôn mặt khi tới bất kì một môi trường nào có nguy cơ hoặc tiếp xúc cao".

Nguồn dịch tham khảo:

1. Which Mask Should You Wear Amid the Omicron Surge?

2. Types of Masks and Respirators