Cảnh giác với các loại thuốc gây cao huyết áp thường gặp

Mặc dù chỉ một vài nhóm thuốc gây cao huyết áp đáng kể trên lâm sàng. Nhưng chúng ta vẫn cần tìm hiểu để kiểm soát và xử lý kịp thời khi bắt gặp tình trạng tăng huyết áp do thuốc. Hầu hết các trường hợp tăng huyết áp do thuốc không nghiêm trọng. Tuy nhiên huyết áp tâm thu của một vài đối tượng có thể tăng từ 1 - 10mmHg.

Dưới đây là một số loại thuốc có thể làm tăng huyết áp ở người bệnh. Bạn cần có biện pháp theo dõi khi sử dụng để xử lý thỏa đáng nhất.

1. Các loại thuốc gây cao huyết áp thường gặp

Sử dụng thuốc không đúng cách hoàn toàn có thể gây tăng huyết áp một cách bất thường. Các loại thuốc dạng viên sủi, thuốc tránh thai, Hormone, giảm cân,... đều là nguyên nhân cao huyết áp đột ngột.

1.1. Thuốc dạng viên sủi

Thuốc dạng sủi bọt chỉ được uống khi tan hoàn toàn trong ly nước và khá phổ biến trong cuộc sống hàng ngày. Hiện nay có hai dạng viên sủi thông dụng. Đó là thuốc giảm đau, hạ nhiệt, điều trị cảm sốt. Và các loại thuốc bổ sung cung cấp vitamin, khoáng chất cho cơ thể. Những loại thuốc này được rất nhiều người sử dụng. Đặc biệt là vitamin C dạng viên sủi.

Mặc dù mang đến nhiều lợi ích cho cơ thể, nhưng đây lại là loại thuốc gây cao huyết áp ở người bệnh. Nguyên nhân là do viên sủi thường chứa tá dược rã sinh khí natri bicarbonat hoặc natri carbonat. Khi hòa tan vào nước chúng sẽ phản ứng với acid citric, phóng thích khí CO2 gây sủi bọt. Từ đó gây tăng huyết áp ở người bệnh.

Các chuyên gia khuyến cáo, đối với người cao tuổi đang điều trị huyết áp, tuyệt đối không được sử dụng thuốc dạng viên sủi. Điều này giúp tránh tình trạng tăng huyết áp đột ngột gây ra đột quỵ.

1.2. Thuốc tránh thai và liệu pháp hormone thay thế

Hiện nay có 2 loại hormon được dùng làm thuốc là estrogen và glucocorticoid. Chúng thường được gọi là corticoid. Loại thuốc này nếu sử dụng lâu dài có thể gây cao huyết áp. Estrogen là hormon thường có trong các loại thuốc tránh thai phối hợp. Thuốc trị rối loạn do mãn kinh ở phụ nữ. Hay còn được gọi là liệu pháp hormon thay thế giúp điều trị các triệu chứng thời kỳ mãn kinh.

Theo kết quả nghiên cứu của các chuyên gia, phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai hoặc liệu pháp hormone thay thế có khuynh hướng tăng huyết áp trung bình 5/3 mmHg. Trong đó có 1% trường hợp người dùng thuốc có biểu hiện bị cao huyết áp nặng. Tuy nhiên, cơ chế gây tăng huyết áp ở 1% bệnh nhân nói trên đều chưa rõ.

Với các trường hợp này, tình trạng huyết áp sẽ trở lại bình thường sau khi dùng thuốc. Tuy nhiên thời gian cần để ổn định huyết áp kéo dài đến 18 tháng. Trong trường hợp quá 18 tháng sau khi ngừng dùng thuốc mà huyết áp chưa bình thường trở lại nghĩa là bạn bị cao huyết áp do nguyên nhân khác.

Một số trường hợp phụ nữ dùng thuốc tránh thai sau vài tháng hoặc vài năm huyết áp mới tăng nhanh. Tình trạng này chỉ xảy ra với các loại thuốc có thành phần Estrogen. Đối với thuốc chỉ có progesteron sẽ không gây cao huyết áp.

Estrogen không chỉ làm tăng nguy cơ cao huyết áp. Nó còn gây huyết khối dẫn đến thuyên tắc tĩnh mạch ở người bệnh.

1.3. Một số thuốc điều trị cảm cúm

Các loại thuốc điều trị cảm cúm ngoài dược chất paracetamol thường chứa thêm phenylpropanolamin, pseudoephedrin.

Các dược chất này có tác dụng làm co mạch, chống sung huyết niêm mạc mũi. Do đó, nó mang lại hiệu quả trong việc điều trị sổ mũi, nghẹt mũi. Tuy nhiên chính các loại thuốc này lại là nguyên nhân gây cao huyết áp.

Mặc dù nó là thuốc gây cao huyết áp nhưng với liều dùng được khuyến cáo hai dược chất này được nhận định an toàn. Nhất là với những bệnh nhân được nhận định cao huyết áp được kiểm soát tốt.

Điều nguy hiểm nhất là hai chất nói trên có thể gây xuất huyết dưới mạng nhện. Do đó, các loại thuốc chứa phenyl propanolamin hiện nay bị cấm ở Mỹ và một số nước Châu Âu.

Tất cả những chất này đều chống chỉ định với bệnh nhân thiếu máu cục bộ cơ tim. Bởi nó có thể gây co thắt động mạch vành vô cùng nguy hiểm. Người bị cao huyết áp cần xem xét kỹ thành phần của thuốc trước khi sử dụng để tránh sự cố có thể xảy ra.

1.4. Thuốc giảm cân gây cao huyết áp

Một số thuốc giảm cân có thể gây cao huyết áp ở người bệnh. Nhất là với những người giảm cân bằng Sibutramin và Ephedra. Sibutramin là thuốc tây y được chính thức công nhận điều trị béo phì. Còn Ephedra là thuốc đông y có trong các loại thực phẩm chức năng giảm cân thông dụng ở Mỹ.

Thành phần của một số loại thuốc giảm cân được chế từ thảo dược gây cao huyết áp như: Guanara, yerba...Và các chất kích thích như cafein. Chúng gây ra tình trạng nhịp tim bất thường dẫn đến tăng huyết áp đột ngột.

Do đó để hạn chế tình trạng cao huyết do thuốc giảm cân, bạn tuyệt đối không được tự ý sử dụng. Đặc biệt là với các loại thuốc chứa cafein gây cao huyết áp đột ngột.

1.5. Cảnh giác với thuốc kháng viêm không steroid

Các loại thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) như: Ibuprofen, felden, miloxicam... cũng là nguyên nhân gây cao huyết áp. Bởi thuốc này có khả năng làm thay đổi nồng độ chất prostaglandins. Đồng nghĩa với việc làm thay đổi giá trị đo huyết áp dẫn đến huyết áp tăng lên.

Thuốc gây cao huyết áp chủ yếu là các loại được sử dụng trong điều trị xương khớp, hen suyễn, dị ứng, bệnh tự miễn corticoid...Thuốc kháng viêm tác động lên sự chuyển hóa giữa muối và nước làm tăng nước và glucose trong máu dẫn đến cao huyết áp.

Người cao tuổi là đối tượng dễ mắc bệnh viêm xương khớp và cao huyết áp. Đối tượng này nếu sử dụng bừa bãi thuốc NSAID rất dễ bị tai biến nguy hiểm. Do đó, người bệnh cần được thăm khám và điều trị theo phác đồ bác sĩ đưa ra để đảm bảo sức khỏe ổn định.

1.6. Các loại thuốc kích thích thần kinh trung ương, thuốc an thần và chống trầm cảm

Các loại thuốc kích thích hệ thần kinh trung ương được sử dụng trong điều trị chứng thiếu tập trung tư tưởng là nguyên nhân gây cao huyết áp.

Theo khuyến cáo của các chuyên gia loại thuốc này có thể làm tăng huyết áp tâm thu lên khoảng 5 – 10 mmH. Nó đưa huyết áp lên đến mức cần phải điều trị.

Việc sử dụng thuốc kích thích thần kinh trung ương còn dẫn tới xuất huyết nội sọ, co thắt động mạch vành, thiếu máu cơ tim cục bộ dẫn đến đột quỵ.

Sử dụng các loại thuốc an thần cũng dẫn đến cao huyết áp. Các loại thuốc này gây ảnh hưởng đến chức năng điều hòa huyết áp của cơ thể. Triệu chứng điển hình thường gặp là thay đổi trạng thái tâm thần, cứng cơ, nhịp tim nhanh, huyết áp dễ thay đổi. Độc tính khi dùng quá liều thuốc an thần có thể gây tăng huyết áp nặng.

Một số thuốc chống trầm cảm như thuốc tái ức chế thu hồi serotonin có thể gây cao huyết áp hoặc làm nặng thêm tình trạng sẵn có ở người bệnh.

1.7. Các loại thuốc đông y

Ở phương Tây, thuốc đông y được xem là chế phẩm hỗ trợ dinh dưỡng. Nói cách khác là thực phẩm chức năng bổ sung dưỡng chất cho cơ thể. Các chuyên gia cho biết, một số loại thuốc đông y có thể gây tăng huyết áp như: Cam thảo, nhân sâm.

Nguyên nhân là do cam thảo có tác dụng giữ nước và natri bên trong cơ thể. Còn nhân sâm có tác dụng kích thích với người bị cao huyết áp và tim mạch. Khi sử dụng thuốc đông y kết hợp với tây y trong điều trị đau nhức, béo phì sẽ làm tăng nguy cơ cao huyết áp và các tác dụng phụ nguy hiểm.

2. Phải làm gì để hạn chế cao huyết áp do thuốc?

Những thông tin về các loại thuốc gây cao huyết áp nói trên giúp bạn phần nào hiểu và sử dụng đúng cách. Đặc biệt là với những người có tiền sử bệnh cao huyết áp cần đặc biệt lưu ý khi sử dụng. Bởi bạn là đối tượng dễ gặp nguy hiểm hơn khi sử dụng các loại thuốc này.

Do đó, trong trường hợp bắt buộc phải sử dụng các loại thuốc nên trên bạn cần thực hiện theo đúng chỉ định của bác sĩ. Có thể sử dụng các loại thuốc tiêm, xịt, hít thay cho thuốc uống. Người có tiền sử cao huyết áp không nên dùng viên sủi.

Bên cạnh đó cần tìm hiểu kỹ thành phần trước khi sử dụng thực phẩm chức năng. Kết hợp với đó là xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh. Hạn chế muối và caffein trong thực đơn hàng ngày.

Trên đây là thông tin về các loại thuốc gây cao huyết áp không thể bỏ qua. Sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ để đảm bảo sức khoẻ cho cả gia đình bạn.