Nguyên nhân gây ung thư lưỡi có thể xuất phát từ nhiều tác nhân, tuy nhiên có thể chỉ ra một số nguyên nhân chính như sau.
Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra sự thật kinh hoàng rằng thuốc lá là nguyên nhân gây ung thư lưỡi phổ biến nhất. Những người hút thuốc có khả năng bị ung thư miệng hơn người không hút thuốc gấp 6 lần. Hút xì gà, tẩu thuốc lá thường xuyên khiến các tế bào lưỡi lây nhiễm gây ra ung thư. Chất nicotin trong thuốc lá hiện khá cao và khói hít vào có hại không chỉ đến các bộ phận khác nhau của miệng mà còn đến phổi.
Nghiện thuốc lá nhai sẽ khiến chất nicotin trong thuốc lá ảnh hưởng trực tiếp đến các niêm mạc lưỡi, tạo thành các khối u, nướu trong khoang miệng. Về lâu dài, chúng sẽ trở thành ác tính.
Nghiện rượu nặng khiến nguy cơ ung thư lưỡi cao hơn rất nhiều. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng 70-80% người mắc bệnh ung thư miệng là người nghiện rượu nặng. Bên cạnh những tác hại về thần kinh, rượu là "công tắc" kích hoạt các gen gây ung thư trở thành ác tính.
Việc tiếp xúc với bức xạ cường độ cao hơn so với mức cho phép cũng gây ung thư miệng. Đặc biệt những nạn nhân của thảm họa hạt nhân có nguy cơ phát triển bệnh cao hơn. Các triệu chứng của ung thư lưỡi khó phát hiện ở giai đoạn đầu, nhưng sự suy giảm sức khỏe lại trở nên rõ ràng.
Tiếp xúc nhiều với tia cực tím cũng có thể là lý do cho việc phát triển ung thư ở phần trên của lưỡi. Các tổn thương gây ra đau đớn ảnh hưởng đến vòm miệng và môi.
Nguyên nhân của ung thư lưỡi cũng có thể do di truyền. Một người có nguy cơ phát triển ung thư lưỡi khi thành viên trong gia đình đã được chẩn đoán với bệnh tương tự. Vì đây là yếu tố di truyền nên không có cách để ngăn ngừa.
Vệ sinh răng miệng kém có thể là một trong những nguyên nhân gây ung thư lưỡi, đặc biệt với những người thường xuyên loét miệng và có thói quen mất vệ sinh. Vì vậy, bạn nên thực hành những thói quen tốt để giữ cho lưỡi và miệng sạch sẽ.
Vi rút HPV có thể gây ung thư lưỡi. Các cơ sở của lưỡi bị nhiễm trùng trong trường hợp này. Vật liệu di truyền của vi rút HPV tự sao chép, lây lan ung thư đến các bộ phận khác của miệng (hầu họng) với tốc độ ngẫu nhiên.
Chế độ ăn uống đóng một vai trò quan trọng trong việc đàn áp các gen gây ung thư. Một chế độ ăn uống không có các chất dinh dưỡng cần thiết cũng có thể gây ung thư trong miệng. Tiêu thụ của các loại gia vị, ớt đỏ và nước sốt với số lượng lớn có thể làm phát sinh bệnh ung thư.
Nhai trầu - một hình thức phổ biến ở người châu Á - là nguyên nhân gây ung thư về lâu dài. Điều trị ung thư phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và giai đoạn của nó. Tiên lượng sớm với các loại thuốc thích hợp, hóa trị, xạ trị có thể tăng tuổi thọ của bệnh nhân.