Căn bệnh làm tăng nguy cơ đột quỵ lên 5 lần, PGS Nguyễn Mạnh Hùng chỉ cách nhận biết

Cùng với suy tim, rung nhĩ là căn bệnh thường gặp về tim nhưng mới nổi lên trong các nhóm bệnh về tim trong thời gian gần đây. Theo PGS.TS Phạm Mạnh Hùng, Viện trưởng Viện Tim mạch quốc gia cho biết, rung nhĩ làm tăng tử vong ở người bệnh và diễn tiến nhanh do biến chứng rất khó lường.

Ngay cả người khỏe mạnh cũng có khả năng bị rung nhĩ, căn bệnh này có thể xuất hiện mà không do bất kỳ một bệnh lý tim mạch nào trước đó. Tuy nhiên, đối với những bệnh nhân bị van tim, tăng huyết áp, tim mạch vành, suy tim...có nguy cơ mắc rung nhĩ cao hơn so với nhóm người bình thường.

Ngoài ra, rung nhĩ còn có thể gặp ở bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, bệnh đái tháo đường, cường giáp hoặc bệnh tim bẩm sinh.

1. Rung nhĩ là bệnh gì?

Theo PGS TS Phạm Mạnh Hùng, rung nhĩ là hiện tượng tâm nhĩ không đập theo cách thông thường, hiểu nôm na là đập một cách hỗn loạn. Ở trạng thái bình thường, tim chúng ta đập nốt xoang phát ra một nhịp nhất định truyền xuống nút nhĩ thất sau đó xuống quả tim để tim chúng ta đập điều hòa đều đặn khoảng 60-70 chu kỳ/phút... 

Ban đầu, tam nhĩ bóp, sau đó đến tâm thất, tuy nhiên do tâm nhĩ bị thoái hóa hoặc do các bệnh lý khác làm tim sinh ra rối loạn, tim đập liên hồi, có thể lên đến 600 lần trên một phút. Các ổ hỗn loạn như vậy, lúc ấy nhĩ không co bóp đều đặn mà nó rung lên, nên người ta gọi là rung nhĩ.

2. Nhóm nguy cơ cao bị rung nhĩ

Theo PGS.TS Phạm Mạnh Hùng, mặc dù ai cũng có nguy cơ bị rung nhĩ, tuy nhiên đối với những người bị tiểu đường, rối loạn mỡ máu, người cao tuổi có nguy cơ cao hơn. Bởi người cao tuổi cơ nhĩ đã bị thoái hóa theo độ tuổi, làm cho cơ nhĩ đạp hỗn loạn và dẫn tới rung nhĩ.

Đối với những người đã có bệnh lý nền thì nguy cơ cũng cao hơn do sự rối loạn trong chuyển hóa hoặc các đường dẫn truyền trong tâm nhĩ bị tắc nghẽn lâu ngày cũng sẽ gây ra hiện tượng loạn nhịp tim.

Thống kê của hội Tim mạch Châu Âu, năm 2016 có hơn 43 triệu người bị rung nhĩ, đến năm 80 tuổi, tỷ lệ người bị rung nhĩ tăng lên 20-25%, càng cao tuổi nguy cơ mắc bệnh càng tăng.

3. Phòng ngừa rung nhĩ

Các biến chứng của rung nhĩ rất nguy hiểm, nếu máu không lưu thông được sẽ hình thành nên các cục máu đông và bắn đi các nơi trong cơ thể dẫn tới hiện tượng tắc mạch, làm gia tăng nguy cơ đột quỵ tai biến mạch máu não.

Rung nhĩ gây ra tắc mạch nuôi thận gây ra tắc mạch thận, tắc mạch nuôi ruột gây ra hoại tử ruột, tắc mạch chi dưới gây ra cho chi dưới. Rung nhĩ gây tắc mạch vành, gây ra các cơn nhồi máu cơ tim. Do vậy các biến chứng của rung nhĩ rất nguy hiểm, diễn tiến nhanh, khó cấp cứu, tỷ lệ tử vong cao.

Cụ thể, theo PGS.TS Phạm Mạnh Hùng, các biến chứng của rung nhĩ có thể xảy ra: Người mắc bệnh rung nhĩ có nguy cơ bị tai biến mạch máu não cao hơn 30% so với người bình thường, nguy cơ đột quỵ tăng 10%, tăng đến 30% tỷ lệ suy tim. Ngoài ra, người bệnh bị rung nhĩ còn dễ bị trầm cảm, tỷ lệ này tương đối cao (20%); hơn một nửa số bệnh nhân bị rung nhĩ bị ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và tuổi thọ về sau này.

Khi bị rung nhĩ, người bệnh có tỷ lệ tử vong cao hơn 1,5-3,5 lần so với người bình thường. Lý giải về điều này, PGS Hùng cho hay, bình thường tim phải co bóp nhưng khi rung nhĩ thì tim đập hỗn loạn đập nhanh không đủ thời gian để bơm máu về tim, nên rất dễ suy tim.

Không chỉ làm gia tăng nguy cơ đột quỵ, tai biến mạch máu não, suy tim, mà ngay cả khi rung nhĩ ở mức độ nhẹ cũng làm ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân và phải rất khó khăn để sống chung với căn bệnh này.

Bác sĩ Hùng cũng cho biết, với những người bình thường, chúng ta hoàn toàn có thể ngăn ngừa được các yếu tố nguy cơ, tuy nhiên với những người đang bị bệnh lý nền thì việc điều trị mới là tiên quyết. Đồng thời, thực hiện lối sống lành mạnh, bỏ thói quen có hại như hút thuốc, uống rượu, thực hiện chế độ ăn lành mạnh thì tỷ lệ biến thành rung nhĩ sẽ chậm hơn.

Khi bệnh nhân thấy tim đập bất thường, đánh trống ngực, hồi hộp... cần đi khám và sàng lọc ngay. Tại các chuyên khoa, các bác sĩ thường dùng điện tâm đồ để phát hiện có rung nhĩ hay không, trong trường hợp đã phát hiện rung nhĩ, cần theo dõi thường xuyên để kiểm tra mức độ, có giảm hay tăng, có cần phải dùng thuốc hay không...

Theo Bác sĩ Hùng, nhiều bệnh nhân bị rung nhĩ lo sợ dùng thuốc chống đông gây chảy máu cho nên sẽ có tâm lý ngại điều trị, bỏ thuốc dẫn đến tỷ lệ biến chứng hoặc tử vong cao hơn. Bác sĩ sẽ biết cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ cho người bệnh, cho nên cần tuân thủ phác đồ điều trị và lời khuyên của bác sĩ.