Cách siêu âm và chẩn đoán tràn dịch màng phổi

1. Chẩn đoán bệnh tràn dịch màng phổi

1.1. Chẩn đoán xác định

Các biểu hiện lâm sàng thường là triệu chứng ho, chủ yếu là ho khan khi thay đổi tư thế của cớ thể, cảm giác đau ngực âm ỉ, sốt và khó thở. Khó thở sẽ tăng dần nếu là do lượng dịch trong màng phổi quá nhiều. Ngoài ra còn một số bệnh nhân sẽ có các triệu chứng nhẹ hơn như đau ngực nhẹ, ho khan, sút cân, mệt mỏi.

Khi người bệnh tiến hành khám lâm sàng sẽ xuất hiện hội chứng 3 giảm: rung thanh giảm, gõ đục, rì rào phế nang giảm hoặc mất. Bệnh nhân có thể thấy tiếng cọ màng phổi ở giai đoạn phát bệnh và giai đoạn phổi hấp thụ hết dịch.

Cách siêu âm và chẩn đoán tràn dịch màng phổi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh.

Hình thức chẩn đoán cận lâm sàng thường là chụp Xquang phổi. Dựa trên hình ảnh phim chụp sẽ chia ra các mức nặng nhẹ của bệnh:

- Tràn dịch màng phổi ít: phổi bị tù góc sườn hoành.

- Tràn dịch màng phổi trung bình: hình chụp bị mờ ở nửa dưới khoang màng phổi, cơ hoành sẽ bị đẩy thấp và trung thất lệch sang phía đối diện.

- Tràn dịch màng phổi nhiều: hình chụp bị mờ quá 2/3 phổi, thậm chí có thể mờ hết một bên lồng ngực, các biểu hiện khác tương tự tràn dịch màng phổi trung bình.

Một số hình thức khám cận lâm sàng khác cũng được áp dụng như:

− Siêu âm màng phổi: thấy hình tràn dịch màng phổi, bên cạnh đó còn giúp đánh giá tình trạng vách hóa khoang màng phổi.

− Chọc hút dịch màng phổi: dịch có màu vàng chanh, nếu có màu hồng thì sẽ là bệnh tràn dịch màng phổi do lao.

- Tiến hành phản ứng Mantoux.

- Xét nghiệm tìm AFB có trong đờm và dịch màng phổi. Tỷ lệ tìm thấy AFB trong dịch màng phổi rất thấp, chỉ khoảng 10%.

- Xét nghiệm sinh hóa dịch màng phổi, quan sát tràn dịch màng phổi dịch tiết.

− Xét nghiệm tế bào trong dịch màng phổi rất có lợi ích cho chẩn đoán, dịch màng phổi do lao thường có rất nhiều tế bào, chủ yếu là tế bào lymphô (> 70%).

− Phản ứng nhân gien (PCR) tìm vi khuẩn lao trong dịch màng phổi cũng có vai trò nhất định trong chẩn đoán. Tuy nhiên cũng có trường hợp là dương tính giả.

− Sinh thiết màng phổi: là một kết quả cho thấy các u hạt trong tổ chức màng phổi thành, bệnh phẩm sinh thiết cần được xét nghiệm AFB cũng như nuôi cấy tìm vi khuẩn lao. 

1.2. Chuẩn đoán phân biệt

- Tràn dịch màng phổi ác tính (thường do ung thư phổi): dịch màu đỏ, có tế bào ung thư trong màng phổi. 

- Tràn dịch màng phổi dịch tiết do các nguyên nhân như: phản ứng màng phổi của viêm phổi, nhồi máu phổi và áp xe gan (bên phải của gan).

- Nếu dịch màng phổi có màu vàng chanh, dịch tiết và không xác định được nguyên nhân thì có thể chẩn đoán do bệnh lao và tiến hành điều trị theo phác đồ lao.

1.3. Các dạng tràn dịch màng phổi do lao

- Tràn mủ màng phổi do lao:

Đặc trưng của căn bệnh là mủ màng phổi có chứa vi khuẩn lao, có biểu hiện cấp tính của viêm mủ màng phổi do vi khuẩn gây ra.

 Điều trị tràn mủ màng phổi do lao cần dẫn lưu màng phổi và xem xét can thiệp bóc ổ cặn màng phổi bằng phẫu thuật thông thường hoặc phẫu thuật nội soi 2 tháng sau khi bắt đầu hóa trị liệu chống lao.

− Tràn dịch màng phổi có thông phế do lao:

Bệnh thường chỉ gặp ở những trường hợp bệnh nhân bị tràn khí màng phổi do lao nhưng chưa điều trị đúng cách, còn gọi là ổ cặn màng phổi do lao. 

2. Cách điều trị bệnh tràn dịch màng phổi

Siêu âm và chẩn đoán tràn dịch màng phổi sẽ giúp bạn xác định chính xác căn bệnh và nguyên nhân mắc bệnh để có liệu pháp điều trị hợp lý. Một số cách điều trị bệnh như sau:

- Chọc hút dịch màng phổi để giảm nhẹ các triệu chứng. Nếu không có các dấu hiệu khó thở, đau ngực nhiều thì không nên chọc hút dịch.

Bệnh tràn dịch màng phổi cần được điều trị bằng thuốc kháng sinh (nguồn: Internet)

- Nên điều trị bệnh bằng thuốc kháng sinh để đạt hiệu quả.

- Bệnh nhân cần tập vật lí trị liệu, phục hồi chức năng ở phổi bằng cách tập thở căng giãn màng phổi và thổi bóng nhằm làm giãn nở phổi từ bên trong.

− Corticosteroidcó thể có tác dụng làm giảm triệu chứng nhanh và tăngtái hấp thu dịch màng phổi nên có thể dùng trong 2 tuần đầu. Tác dụng phòng ngừa dày dính màng phổi còn không rõ ràng.

− Điều trị biến chứng mủ màng phổi hoặc thông phế quản – màng phổi bằng dẫn lưu màng phổi tối thiểu hoặc tối đa, phẫu thuậtsong song cùng với hóa trị liệu đủ mạnh.