Cách phân biệt mụn nhọt, mẩn ngứa do nhiệt và do suy giảm chức năng gan

Mụn nhọt, mẩn ngứa là tình trạng nhiều người gặp phải, đặc biệt vào mùa nắng nóng. Đây thường không phải bệnh lý nguy hiểm nhưng cũng có thể là dấu hiệu phản ánh một số tình trạng sức khoẻ liên quan đến các cơ quan trong cơ thể, chẳng hạn như gan.

Vậy làm thế nào để biết mụn nhọt, mẩn ngứa do ảnh hưởng từ nhiệt độ nắng nóng hay do chức năng gan bị suy giảm?

1. Mụn nhọt, mẩn ngứa do nhiệt

Vào mùa hè nắng nóng, cơ thể tiết nhiều mồ hôi khiến da luôn trong tình trạng ẩm ướt, gây bít tắc lỗ chân lông. Cơ thể bạn phản ứng với sự tắc nghẽn và cố gắng chữa lành bằng cách tạo ra chứng viêm và dẫn tới phát ban da, các triệu chứng bao gồm:

- Vết sưng hoặc đốm nhỏ, được gọi là sẩn.

- Cảm giác ngứa hoặc châm chích

- Sưng nhẹ

- Trên da xuất hiện các đốm có màu đỏ

- Xuất hiện ở những vùng da như: khuôn mặt, cổ , dưới ngực, dưới bìu hoặc cũng có thể xuất hiện ở nếp gấp da và những vùng da cọ xát với quần áo, chẳng hạn như lưng, ngực và bụng.

Thông thường phát ban, mẩn ngứa do nhiệt không kéo dài quá lâu, khoảng từ 2 đến 3 ngày là các dấu hiệu gần như biến mất.

Đọc thêm:

- Phát ban da do clo khi đi bơi và những điều cần biết

- Thời tiết nắng nóng trở lại, điểm danh các thực phẩm giúp giải nhiệt, chống khó tiêu và mẩn ngứa

Điều trị phát ban do nhiệt như thế nào?

Phát ban do nhiệt thường tự khỏi mà không cần điều trị trong vài ngày. Tuy nhiên, nếu cảm giác khó chịu trở nên quá nghiêm trọng, bạn có thể thử các phương pháp tại nhà giúp làm dịu cơn ngứa, chẳng hạn:

- Chườm lạnh, bạn có thể sử dụng túi nước đá hoặc vải ướp lạnh để chườm vùng da bị phát ban, điều này giúp giảm mẩn đỏ, sưng tấy và ngứa.

- Tắm nước mát hoặc ấm cũng có thể giúp bạn giảm nhiệt độ của da và làm dịu cơn ngứa.

- Giữ nhiệt độ trong nhà mát mẻ

- Mặc quần áo rộng rãi, nên lựa chọn quần áo có chất vải cotton

- Thoa gel lô hội lên vùng da phát ban, tuy nhiên đối với trẻ nhỏ và có làn da nhạy cảm nên tham khảo ý kiến bác sĩ khi áp dụng biện pháp này.

- Tắm bằng một số loại lá cây như lá khế chua, tía tô, sài đất, ... 

- Dùng thuốc kháng histamine OTC hoặc thoa kem hydrocortisone không kê đơn

2. Mụn nhọt, mẩn ngứa do suy giảm chức năng gan

Gan là bộ phận có chức năng tổng hợp protein như các yếu tố đông máu, bổ thể, và albumin; trung hòa độc tố; chuyển hóa lipid và carbohydrate, …

Vào mùa hè, gan thường dễ bị ảnh hưởng, một phần do các yếu tố môi trường, phần lớn do chế độ ăn uống và lối sống chưa khoa học.

Việc ăn uống nhiều thực phẩm dầu mỡ, thức ăn nhanh, có nhiều gia vị cay nóng, uống nhiều bia rượu, ... làm gánh nặng cho gan, duy trì lâu ngày có thể ảnh hưởng đến chức năng gan, khiến gan không còn khả năng lọc và thải độc tố trong máu, gây tích tụ các chất độc hại.

Khi các chất độc tích tụ lâu ngày trong gan có thể dẫn tới tình trạng tích nhiệt, sau đó phát ban, gây nổi mụn nhọt, mẩn ngứa ra bên ngoài. So với phát ban do nhiệt, nổi mẩn do nóng gan thường gây ngứa râm ran khắp cơ thể, nổi từng mảng đỏ hoặc hồng lan rộng ở các vùng ngứa, nghiêm trọng hơn có thể lan ra toàn thân.

Ngoài triệu chứng phát ban trên da, khi gan bị suy yếu, cơ thể có thể xuất hiện thêm các triệu chứng khác như: mệt mỏi, dễ bị kích động, chán ăn, khó tiêu, bụng căng cứng, đau ở vùng hạ sườn phải, hơi thở có mùi hôi, vàng da, vàng mắt, da khô, chảy máu chân răng, ... 

So với nổi mẩn ngứa do nhiệt, phát ban do suy giảm chức năng gan sẽ kéo dài hơn, có thể từ một đến hai tuần, khi gan đã bắt đầu được cải thiện.

Ngoài ra, phát ban đỏ, ngứa trên da cũng là một trong những dấu hiệu khi bạn bị viêm gan C. Hoạt động này của cơ thể có tác dụng tự loại bỏ vi-rút. Các nốt phát ban thường xuất hiện trên ngực, thân và cánh tay.

Điều trị phát ban do suy giảm chức năng gan như thế nào?

Thông thường, nếu bị mụn nhọt, mẩn ngứa chủ yếu do nóng gan, điều quan trọng là bạn nên xây dựng lại chế độ ăn uống và lối sống:

- Chế độ ăn uống

+ Bạn nên chọn ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau quả, protein nạc, sữa và chất béo lành mạnh. Các loại thực phẩm như bưởi, quả việt quất, các loại hạt và cá béo được biết là có lợi cho gan.

 + Bổ sung đầy đủ chất xơ vì chất xơ rất cần thiết để giúp gan hoạt động trơn tru. Trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt là nguồn chất xơ tuyệt vời có thể kết hợp vào chế độ ăn uống của bạn.

 + Uống đủ nước

+ Hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ, đường và nhiều muối. Những thực phẩm giàu chất béo, đường và muối có thể ảnh hưởng đến chức năng gan theo thời gian.

- Luyện tập thể dục đều đặn

Hoạt động thể chất không chỉ tốt cho hệ thống cơ xương và tim mạch mà còn tốt cho gan của bạn, có thể ngăn ngừa sự tích tụ chất béo trong gan.

- Hạn chế bia rượu

Bia rượu khiến gan làm việc quá tải dẫn tới suy giảm chức năng gan, gan nhiễm mỡ do rượu, viêm gan cấp do rượu, xơ gan do rượu, ...

- Không nên lạm dụng thuốc

Hầu hết các loại thuốc đều an toàn cho gan của bạn khi dùng theo chỉ dẫn. Tuy nhiên, uống quá nhiều thuốc, uống quá thường xuyên, dùng sai loại hoặc dùng nhiều loại thuốc cùng một lúc có thể gây hại cho gan. Kể cả những thực phẩm bổ sung cũng có thể ảnh hưởng đến gan.

Do đó, khi sử dụng bất kỳ loại thuốc điều trị hoặc thuốc bổ sung nào, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ và sử dụng theo đúng chỉ định.

Nếu tình trạng mẩn ngứa, phát ban do các bệnh lý về gan hoặc không tìm ra nguyên nhân, bạn nên đến bệnh viện kiểm tra và điều trị theo chỉ định từ bác sĩ.

Nguồn tham khảo:

1. The Full Lowdown on Heat Rash

2. 7 Ways to Improve the Health of Your Liver