Triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ là gì?

Virus đậu mùa khỉ là một thành viên của họ orthopoxvirus. Nó cũng có hai chủng di truyền riêng biệt hoặc đám đông: khu vực Trung Phi (Congo Basin) và khu vực Tây Phi. Khu vực lưu vực Congo được biết là dễ lây lan hơn và gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hơn.

Bệnh đậu mùa khỉ xảy ra ở châu Phi, đặc biệt là ở các quốc gia phía Tây và Trung Phi. Các trường hợp ở Mỹ rất hiếm và liên quan đến việc đi du lịch quốc tế từ những nơi mà bệnh phổ biến hơn.

1. Triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ là gì?

Bệnh đậu mùa khỉ có các triệu chứng và dấu hiệu bao gồm nhức đầu, phát ban trên da, sốt, đau nhức cơ thể, ớn lạnh, sưng hạch bạch huyết và kiệt sức. Bệnh có các biểu hiện tương tự như bệnh đậu mùa, nhưng nhẹ hơn.

Thời gian từ khi nhiễm bệnh đến khi bắt đầu xuất hiện các triệu chứng, được gọi là thời kỳ ủ bệnh, có thể từ 5 đến 21 ngày. Bệnh thường khỏi trong vòng hai đến bốn tuần.

Một khi đã bị sốt, biểu hiện lâm sàng đặc trưng của bệnh đậu mùa khỉ chính là xuất hiện phát ban mẩn ngứa từ 1-3 ngày sau đó, thường là bắt đầu nổi mụn mủ trên mặt và sau đó các nốt mụn mủ này lan sang các bộ phận khác của cơ thể. Số lượng mụn mủ nước có thể từ xuất hiện từ một vài nốt cho tới hàng nghìn nốt.

Những nốt mụn mủ này sẽ "chín" lên rồi bị vỡ ra rất xấu xí. Ban đầu mụn nổi lên từ nốt phẳng nhỏ xíu rồi trở thành mụn nước (bên trong nốt mụn chứa đầy dịch), rồi trở thành mụn mủ (bên trong nốt mụn chứa đầy mủ) và cuối cùng đóng vảy trước khi biến mất.

Các trường hợp nghiêm trọng phổ biến hơn ở những người bị thiếu hụt miễn dịch cơ bản và trẻ nhỏ. Trong thời gian gần đây, trường hợp tỷ lệ tử v.ong của bệnh đậu mùa khỉ là khoảng 3-6%.

2. Cách thức lây truyền của bệnh như thế nào?

Sự lây truyền của vi rút đậu mùa khỉ ở người bị hạn chế, nhưng nó có thể xảy ra khi tiếp xúc gần với da, các giọt không khí, chất dịch cơ thể và các đồ vật bị nhiễm vi rút.

Nói cách khác, bạn có thể bị nhiễm vi rút đậu mùa khỉ từ vết cắn hay vết cào của động vật có mang vi rút đậu mùa khỉ. Các thói quen ăn thịt sống hay tiếp xúc với người mang mầm bệnh thông qua các giọt bắn của đường hô hấp hay tiếp xúc với các đồ vật có dính vi rút như ga trải giường, quần áo, mặt bàn, mặt ghế, tay nắm cửa,...

Vi rút đậu mùa khỉ có thâm nhập vào cơ thể qua tổn thương da, đường thở và niêm mạc (mắt, mũi hoặc miệng).

Hầu hết các trường hợp mắc bệnh đậu trên khỉ gần đây ở Anh và Canada đã được báo cáo trong số những người tham dự dịch vụ chăm sóc sức khỏe tình dục tại các phòng khám sức khỏe ở nam giới có quan hệ tình dục đồng giới.

Về xu hướng này, Tiến sĩ I. Socé Fall , giám đốc cấp cứu khu vực của Chương trình Cấp cứu Y tế của WHO, cảnh báo: "Đây là thông tin mới mà chúng tôi cần phải điều tra xác đáng để hiểu rõ hơn".

3. Vắc xin có giúp ngăn chặn sự lây lan?

Tiến sĩ Kartik Cherabuddi, phó giáo sư lâm sàng về các bệnh truyền nhiễm và là giám đốc của Chương trình Quản lý Thuốc và Kháng sinh Toàn cầu tại Đại học Florida cho biết: Tiêm phòng đậu mùa cung cấp một số biện pháp bảo vệ chống lại bệnh đậu mùa ở khỉ.

"Nhận thức được phát ban của bệnh đậu mùa khỉ biểu hiện như mụn nước là rất quan trọng. Các biện pháp bổ sung bao gồm cảnh giác đối với những người đã đi du lịch trong 30 ngày qua đến các quốc gia đã báo cáo trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ và những người có tiếp xúc với một người được xác nhận hoặc nghi ngờ bệnh đậu mùa khỉ".

Tiến sĩ Michael Ryan, giám đốc điều hành của Chương trình Khẩn cấp Y tế của WHO nhấn mạnh rằng việc phòng ngừa đậu mùa khỉ không chỉ dựa hoàn toàn vào vắc xin.

Một loại vaccine mới do Bavarian Nordic phát triển nhằm phòng ngừa cả đậu mùa lẫn đậu mùa khỉ đã được phê chuẩn ở EU, Mỹ và Canada, nhưng chưa được lưu hành rộng rãi.

Bên cạnh đó đừng quên vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, tránh tạo điều kiện cho vi rút bám vào và lây sang người.

Nguồn dịch: What to know about monkeypox and the latest cases