Tham vấn chuyên môn: Bác sĩ Phạm Đức Quang - Khoa Nội Tổng hợp 
Ung thư máu là một trong năm bệnh ung thư có số người tử vong nhiều nhất tại Việt Nam. Mỗi năm số người mắc ngày một tăng lên và trở thành nỗi ám ảnh của nhiều người.
Theo các bác sĩ, nếu kịp thời phát hiện, điều trị ung thư máu là điều hoàn toàn có thể nhằm cứu sống bệnh nhân. Vậy có những phương pháp điều trị ung thư máu nào?
Đa số các bệnh nhân mắc bệnh ung thư máu đều được điều trị bằng hóa chất. Một số khác được điều trị bằng phóng xạ hoặc ghép tủy xương (BMT) hoặc liệu pháp sinh học. Trong một số trường hợp, giải phẫu để cắt lách có thể là một phần trong phác đồ điều trị bệnh ung thư.
Hóa trị liệu là việc sử dụng thuốc để tiêu diệt các tế bào ung thư. Phụ thuộc vào từng loại bệnh ung thư máu mà người bệnh có thể có những liệu trình điều trị khác nhau.
Một số loại thuốc uống chống ung thư cũng được vào cơ thể người bệnh thông qua đường uống trực tiếp. Một số khác được tiêm thẳng vào tĩnh mạch.
Các loại thuốc chống ung thư máu được đưa vào cơ thể qua đường tiêm hoặc uống trực tiếp đều có ảnh hưởng tới các tế bào bạch cầu trong đại đa số các bộ phận của cơ thể.
Tuy nhiên, những thuốc này thường không đến được những tế bào ung thư máy trong hệ thần kinh trung ương bởi chúng bị ngăn lại bởi hàng rào máu não. Hàng rào máu não là cơ quan bảo vệ não bởi một hệ thống mạng lưới mạch máu.
Cơ quan này có tác dụng lọc máu đi tới não và tủy sống. Để thuốc có thể đến được những cơ quan này, các bác sỹ sẽ truyền trực tiếp hóa chất vào trong dịch não – tủy.
Hóa trị bệnh ung thư được áp dụng điều trị ung thư máu theo từng giai đoạn. Sau mỗi một đợt điều trị hóa chất sẽ là một giai đoạn hồi phục của người bệnh, rồi mới đến đợt truyền hóa khác. Thời gian cách nhau của mỗi đợt truyền hóa chất phụ thuộc vào sức khỏe và khả năng hồi phục của người bệnh. Một số trường hợp bệnh nhân được bác sỹ cho điều trị ngoại trú. Tuy nhiên, để có được sự theo dõi và chăm sóc tốt nhất, người bệnh nên nằm viện để theo dõi một thời gian sau hóa trị.
Hóa trị ung thư thường hay gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn. Mỗi người sẽ có những tác dụng phụ khác nhau. Thông thường, các loại hóa chất chống ung thư sẽ tác động lên các tế bào đang trong giai đoạn phân chia.
Các tế bào ung thư có đặc điểm phân chia nhiều hơn tế bào bình thường nên bị tác động bởi hóa chất nhiều hơn. Tuy nhiên, hóa chất chống ung thư cũng tấn công cả những tế bào bình thường. Các tế bào thường hay phân chia gồm tế bào máu, tế bào gốc lông, tóc hay đường tiêu hóa là những tế bào dễ bị tổn thương bởi hóa chất.
Thực phẩm tốt cho bệnh nhân ung thư máu
Khi hóa trị liệu ảnh hưởng lên tế bào bình thường, nó sẽ làm giảm sức đề kháng của người bệnh, khiến người bệnh mất năng lượng, rụng tóc, dễ bầm tím và chảy máu. Hầu hết các tác dụng phụ này sẽ từ từ biến mất trong giai đoạn hồi phục giữa các đợt truyền hóa chất.
Một số loại hóa chất chống ung thư máu có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của người bệnh. Đối với phụ nữ, kinh nguyệt có thể bị rối loạn, thậm chí là ngưng hẳn. Nhiều người cảm thấy có những triệu chứng như bị mãn kinh. Đối với nam giới, có thể bị ngưng tạo tinh trùng. Các bệnh nhân ung thư máu là nam giới thường hay chọn giải pháp giữ đông lạnh tinh trùng.
Hầu hết trẻ em điều trị ung thư máu đều có khả năng sinh sản bình thường khi chúng lớn lên.
Liệu pháp phóng xạ - hay còn gọi là xạ trị ung thư – được sử dụng cùng với hóa trị đối với một vài loại bệnh ung thư máu. Biện pháp điều trị ung thư máu bằng xạ trị sử dụng những tia sáng mang năng lượng cao, có tác dụng làm tổn thương những tế bào ung thư máu, ngăn chúng phát triển.
Các tia phóng xạ này được chiếu từ một máy lớn. Có hai loại xạ trị là xạ trị tập trung và xạ trị tổng thể. Xạ trị tập trung là việc các bác sỹ sẽ chiếu các tia phóng xạ lên một bộ phận nhất định trên cơ thể người bệnh, được cho là nơi tập trung nhiều tế bào ung thư máu nhất.
Xạ trị tổng hợp là biện pháp mà sẽ chiếu tia phóng xạ lên toàn bộ cơ thể người bệnh. Xạ trị tổng hợp thường được áp dụng trước khi tiến hành cấy ghép tủy xương.
Bệnh nhân khi xạ trị có thể cảm thấy mệt mỏi. Do đó việc nghỉ ngơi, cũng như có một chế độ dinh dưỡng phù hợp là điều hết sức cần thiết.
Khi được xạ trị trực tiếp lên đầu, người bệnh thường bị rụng tóc. Xạ trị có thể làm cho da đầu tại vùng chiếu xạ bị đỏ, khô, giòn và ngứa. Bệnh nhân không nên sử dụng bất kỳ loại nước hoa hay kem bôi lên vùng da chiếu phóng xạ nếu không được sự đồng ý của bác sỹ.
Xạ trị cũng có thể gây nên hiện tượng bồn nôn, mất cảm giác ngon miện. Những tác dụng phụ này thường chỉ mang yếu tố tạm thời.
Trẻ em (đặc biệt là những trẻ nhỏ tuổi) khi bị chiếu xạ trực tiếp lên phần đầu có thể ảnh hưởng đến kết quả học tập. Vì lý do này, các bác sỹ luôn cố gắng điều chỉnh mức phóng xạ thấp nhất có thể để đảm bảo sự phát triển tốt nhất cho trẻ sau khi khỏi bệnh.
Ghép tủy có thể được áp dụng đối với người bệnh ung thư máu. Tủy xương sản sinh ra các tế bào bạch cầu đột biến sẽ bị phá hủy bởi hóa chất và phóng xạ, trước khi được thay thế bằng các tế bào tủy khỏe mạnh. Tủy xương dùng để thay thế thường là tế bào tủy của những người khỏe mạnh có cùng huyết thống hoặc có tế bào tủy tương ứng với người bệnh.
Đôi khi, các bác sỹ cũng tiến hành lấy chính tủy xương của người bệnh để thay thế. Các bác sỹ sẽ tiến hành tách tủy của người bệnh, tiêu diệt hết các tế bào ung thư rồi cấy ghép trở lại cơ thể người bệnh.
Những bệnh nhân được ghép tủy xương thường phải nằm viện điều trị trong vài tuần. Cho đến khi tủy xương mới sản sinh đủ tế bào bạch cầu, người bệnh sẽ được bảo vệ trong điều kiện vô trùng để tránh nhiễm trùng.
Liệu pháp sinh học là việc điều trị ung thư máu bằng những chất có tác động tới hệ miễn dịch của người bệnh, giúp cơ thể chống lại bệnh ung thư. Chất kháng thể là một mẫu của liệu pháp sinh học được sử dụng đối với một vài loại bệnh bạch cầu. Interferon là chất dùng trong liệu pháp sinh học.
Sau khi điều trị, người bệnh cần có chế độ chăm sóc và dinh dưỡng phù hợp. Ngoài ra, cần giữ cho người bệnh tinh thần lạc quan, thoải mái kết hợp vận động nhẹ nhàng.
Bạn thường quan tâm đến các vấn đề sức khỏe gì dưới đây ?
Chia sẻ 
