Các dạng viêm phổi thường gặp và hiếm gặp

1. Viêm phổi cộng đồng

Viêm phổi mắc phải từ cộng đồng (CAP) được định nghĩa là bệnh viêm phổi mắc phải ngoài bệnh viện hoặc các cơ sở y tế. Đặc biệt những bệnh nhân cao tuổi thường không sốt và có thể lú lẫn và làm tình trạng bệnh nền nặng hơn. 

Nguyên nhân thường gặp nhất là Streptococcus pneumoniae (còn được gọi là pneumococcus), được nghĩ tới đầu tiên trong viêm phổi do vi khuẩn điển hình. Viêm phổi do Mycoplasma cũng là nguyên nhân chính và được nghĩ tới đầu tiên trong viêm phổi do vi khuẩn không điển hình.

2. Viêm phổi bệnh viện

Viêm phổi mắc phải bệnh viện (HAP) là nhiễm trùng đường hô hấp dưới cấp tính được định nghĩa mắc phải sau khi nhập viện ít nhất 48 tiếng và không ủ bệnh tại thời điểm nhập viện. Biểu hiện viêm phổi bệnh viện (HAP) hiện khác với viêm phổi do thở máy (VAP), được định nghĩa là viêm phổi xảy ra sau khi đặt nội khí quản hơn 48 tiếng. 

Viêm phổi liên quan đến chăm sóc sức khỏe (HCAP) không còn được xem là dạng biểu hiện lâm sàng trong hướng dẫn gần nhất dành cho HAP và VAP của Hiệp hội Bệnh Truyền Nhiễm và Hiệp hội lồng ngực Hoa Kỳ. Hướng dẫn cũng khuyến cáo mỗi bệnh viện đưa ra kháng sinh đồ để hướng dẫn chọn lựa thuốc kháng sinh tại cơ sở.

3. Viêm phổi do vi-rút

Các vi-rút có thể gây viêm phổi và biểu hiện như một viêm phổi không điển hình, và cũng là nguyên nhân hiếm gặp gây viêm phổi mắc phải trong bệnh viện ở người lớn có miễn dịch bình thường. 

Viêm phổi do vi-rút thường gặp ở trẻ em hơn ở người lớn. Căn nguyên vi-rút mắc phải ở cộng đồng thường gặp bao gồm vi-rút cúm, virus hợp bào đường hô hấp (RSV), và vi-rút á cúm. Vi-rút cúm có thể gây viêm phổi nặng và dễ bội nhiễm Staphylococcus aureus dẫn đến tỷ lệ tử vong cao ở người trẻ tuổi. 

Có thể gặp viêm phổi do cytomegalovirus (CMV) hoặc vi-rút varicella zoster (VZV) ở người bị suy giảm miễn dịch bao gồm những người nhiễm HIV và liên quan đến sự tái hoạt động của virus đã nhiễm từ trước. 

Những nguyên nhân ít gặp hơn gây viêm phổi do vi-rút bao gồm hantavirus, cúm gia cầm, và hội chứng hô hấp cấp nặng (SARS).

4. Hội chứng hô hấp cấp tính nặng

Hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS) là bệnh viêm phổi do coronavirus SARS (SARS-CoV) gây ra. Các yếu tố nguy cơ bao gồm tiền sử du lịch gần đây, tiếp xúc gần gũi với người bị nhiễm virus, và làm việc trong phòng thí nghiệm với SARS-CoV. 

Bệnh nhân ban đầu xuất hiện các triệu chứng tiền triệu giống cúm. Ho (ban đầu là ho khan), khó thở, và tiêu chảy có thể biểu hiện trong tuần đầu tiên nhưng thường gặp hơn trong tuần thứ hai của bệnh. Trong các ca bệnh nặng, bệnh nhân tiến triển nhanh chóng thành suy hô hấp và mất bão hòa oxy, với khoảng 20% trường hợp cần chăm sóc tích cực. Lây truyền chủ yếu xảy ra trong tuần thứ hai của bệnh.

5. Hội chứng hô hấp Trung Đông

Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS) là nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do một loại vi-rút mới betacoronavirus Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV) gây ra. Cần nghĩ tới MERS khi có bệnh lý hô hấp nặng xảy ra trong 2 tuần sau khi sinh sống hoặc lui tới vùng Trung Đông hoặc các vùng bùng phát dịch, và/hoặc tiếp xúc gần gũi với người bị nhiễm bệnh. 

Phần lớn ca bệnh là do lây truyền từ người sang người với cao điểm các ca bệnh được khẳng định xảy ra trong các đợt bùng phát tại bệnh viện. Biểu hiện lâm sàng của nhiễm bệnh đa dạng từ không có triệu chứng hoặc triệu chứng hô hấp nhẹ đến viêm phổi nặng, tiến triển nhanh, hội chứng suy hô hấp cấp tính, sốc nhiễm khuẩn, hoặc suy đa tạng dẫn đến tử vong. 

Điều trị chủ yếu là điều trị hỗ trợ.

6. Viêm phổi do vi khuẩn không điển hình

Viêm phổi do vi khuẩn không điển hình gây ra bởi các vi khuẩn không điển hình không thể phát hiện được bằng nhuộm Gram và không thể nuôi cấy theo phương pháp tiêu chuẩn. Các căn nguyên thường gặp nhất là vi khuẩn Mycoplasma pneumoniae, vi khuẩn Chlamydophila pneumoniae (Chlamydia pneumoniae) và vi khuẩn Legionella pneumophila. 

Viêm phổi do vi khuẩn không điển hình thường có đặc trưng là phức hợp các triệu chứng bao gồm đau đầu, sốt nhẹ, ho và tình trạng khó chịu. Các triệu chứng toàn thân thường nổi bật hơn so với các biểu hiện hô hấp. 

Mặc dù trong hầu hết các trường hợp, biểu hiện của viêm phổi mắc phải cộng đồng có thể ở thể nhẹ hơn, nhưng một số ca bệnh, đặc biệt là do vi-rút L pneumophila, có thể biểu hiện dưới dạng bệnh viêm phổi nặng, cần phải được chăm sóc tích cực.

7. Nhiễm Mycoplasma

Mycoplasma pneumoniae gây ra bệnh đường hô hấp trên và viêm phổi mắc phải ở cộng đồng. Xảy ra chủ yếu ở trẻ em và người trẻ tuổi và thường gặp ở các cộng đồng khép kín (ví dụ như các trường nội trú, các trường đại học và các căn cứ quân sự).