Tai biến mạch máu não (còn gọi là đột quỵ) xảy ra khi quá trình máu lên não bị gián đoạn đột ngột với hai dạng chính là nhồi máu não (tắc mạch máu) và xuất huyết não (vỡ mạch máu). Tùy vào mức độ bệnh mà bác sĩ có biện pháp can thiệp bằng thuốc điều trị tai biến mạch máu não hoặc các biện pháp phẫu thuật.
Những người có nguy cơ bị tai biến mạch máu não cao nhất là người lớn tuổi, người bị các bệnh tăng huyết áp, tiểu đường, xơ vữa động mạch, bệnh tim, tăng mỡ (cholesterol) trong máu, béo phì. Những người thường xuyên hút thuốc lá, nghiện rượu, ít vận động… cũng được xếp vào nhóm dễ bị tai biến.
Bên cạnh việc điều trị và tập phục hồi chức năng cho bệnh nhân kịp thời, một chế độ ăn uống hợp lý, khoa học sẽ hỗ trợ người bệnh nhanh hồi phục và giảm bớt sự tiến triển của bệnh.
Xây dựng một chế độ dinh dưỡng vừa đầy đủ dưỡng chất vừa an toàn cho người bị tai biến không khó, bạn chỉ cần ghi nhớ tuân theo một số nguyên tắc sau đây.
Với bệnh nhân tai biến mạch máu não, lượng đạm (protein) tiêu thụ cần giữ ở mức 0,8g/kg cân nặng/ngày. Nên chọn các thực phẩm ít cholesterol và nhiều đạm thực vật như đậu đỗ, đậu tương, đậu phụ... và đạm động vật như cá biển, cá đồng, sữa, thịt nạc... Nếu người bệnh mắc cả bệnh suy thận, cần giảm lượng đạm xuống còn từ 0,4g - 0,6g/kg cân nặng/ngày.
Chất béo nên giữ ở mức 25 - 30g chất béo/ngày, trong đó 1/3 là chất béo động vật và 2/3 là chất béo thực vật có trong các thực phẩm như vừng, lạc. Các loại axit béo trong dầu thực vật cũng được cho là có khả năng làm giảm nguy cơ đột quỵ.
Bệnh nhân tai biến mạch máu não nên ăn các loại hoa quả chín, rau củ, sữa vì chúng chứa nhiều kali, có tác dụng lợi tiểu, giảm huyết áp ở người bệnh. Trung bình một quả chuối chứa 400mg kali, tương đương với một ly nước cam hay một củ khoai tây nướng. Những người tiêu thụ ít hơn 1500mg kali/ngày sẽ có nguy cơ đột quỵ cao hơn 28% so với người tiêu thụ 2300mg kali/ngày.
Axit folic có tác dụng chống xơ vữa động mạch, giảm huyết áp và hàm lượng cholesterol trong máu. Người bị tai biến mạch máu não rất nên bổ sung axit folic hàng ngày. Nó có trong các loại quả có vị chua, rau lá xanh, gan, các loại đậu, gạo, mì và các sản phẩm từ ngũ cốc. Dùng axit folic ít nhất 300mcg mỗi ngày sẽ làm giảm 20% nguy cơ đột quỵ và 13% nguy cơ bệnh tim so với người dùng ít hơn 136mcg/ngày.
Lưu ý:
- Thức ăn cho người bệnh phải dễ tiêu hoá, hấp thu và ở dạng mềm, lỏng như súp, cháo, sữa. Giảm muối và nước do bệnh nhân không bài tiết được nhiều muối và nước vì bị tụ máu ở tĩnh mạch gây phù, chức năng thận kém. Nếu bệnh nhân suy tim thì lượng nước đưa vào cơ thể phải phụ thuộc lượng nước tiểu bài tiết trong 24 giờ.
- Chế độ ăn cần phân bố đều 3-4 bữa/ngày, không nên ăn quá no. Năng lượng trong khẩu phần nên giảm bớt để tránh tăng cân, giảm nhẹ hoạt động cho bộ máy tiêu hoá và tuần hoàn.
- Mức năng lượng đưa vào cơ thể nên dừng ở 30-35calo/kg cân nặng/ngày. Nguồn năng lượng nên lấy từ rau củ, khoai, đậu đỗ, cơm, mì, bún, miến…
- Tránh các thức ăn lên men, gây kích thích như gia vị cay, nóng, rượu, bia, cà phê…
- Hạn chế muối ở mức 4-5g/ngày để giảm phù, giúp thận bài tiết các chất đào thải của quá trình chuyển hoá đạm, chất béo, tinh bột, đường.
- Hạn chế tối đa các loại thức ăn chế biến sẵn nhiều muối như dưa, cà, hành muối, bánh mì, thịt hun khói, pate, xúc xích…
Theo Sống Khỏe