Bệnh ung thư có di truyền không?

1. Ung thư có di truyền không?

Thực tế, ung thư là một trong số các tế bào phát triển ngoài tầm kiểm soát. Vì vậy điều này xảy ra vì những thay đổi của một số gen bên trong tế bào. Gen là những mảnh DNA có tác dụng kiểm soát cách thức các tế bào tạo ra protein mà cơ thể cần hoạt động, giống các tế bào được giữ cân bằng.

Gen của con người gây ra một số ảnh hưởng như màu tóc, màu mắt, chiều cao. Vì vậy chúng cũng gây ảnh hưởng đến nguy cơ làm tăng khả năng bạn có thể mắc một số bệnh như ung thư. Do đó, ung thư có di truyền không? thì câu trả lời là có.

Trong đó một sự thay đổi bất thường trong gen được gọi là đột biến, đột biến gen có thể ảnh hưởng đến cách thức hoạt động của nó. Tình trạng đột biến gen xảy ra có thể ngăn chặn một gen hoạt động. Dù bằng hình thức nào thì thay đổi gen này đều có thể gây ra vấn đề bên trong tế bào và đột biến gen có thể là di truyền hoặc thu được.

Tình trạng đột biến gen di truyền có mặt trong trứng hoặc tế bào tinh trùng hình thành nên, khi đó trứng được thụ tinh bởi tinh trùng, nó sẽ tạo ra một tế bào sau đó phân chia nhiều lần. Đối với loại đột biến này có trong mọi tế bào bao gồm cả trứng và tinh trùng nên có thể truyền lại cho thế hệ tiếp theo.

Đột biến somatic có được không xuất phát từ cha mẹ, đây là loại đột biến không có trong tế bào trứng hoặc tinh trùng nên không truyền lại cho thế hệ tiếp theo.

Rất nhiều hội chứng ung thư gia đình xuất hiện là do đột biến gen di truyền trong các gen ức chế khối u. Đây là những gen thường giữ cho các tế bào được kiểm soát bằng cách làm chậm tần suất chứng phân chia, sử chữa các lỗi DNA.

2. Dấu hiệu nhận biết tính chất di truyền của ung thư

Ung thư vốn là một căn bệnh phổ biến, chúng không còn quá xa lạ đối với mọi người. Thực tế, tại Hoa Kỳ theo nghiên cứu cứ 3 người có tới 1 người bị mắc ung thư. Đây là lý do khiến mọi người không quá ngạc nhiên khi trong một gia đình có nhiều thành viên mắc ung thư.

Thực tế, nhiều trường hợp bị mắc ung thư trong một gia đình, việc mắc ung thư có thể là ngẫu nhiên hoặc cũng có thể là do các thành viên trong gia đình đã tiếp xúc với một yếu tố gây ra rủi ro nhất định như hút thuốc.

Ung thư có di truyền hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, ung thư có di truyền có thể là do có sự tương tác giữa các gen nhất định và bị phơi nhiễm. Đối với một số người thừa hưởng sự thay đổi gen, chúng khiến cơ thể họ khó có thể loại bỏ độc tố hơn trong khói thuốc lá.

Trường hợp một số thành viên trong gia đình đều mắc ung thư là do liên quan đến đột biến gen di truyền hay còn gọi là hội chứng ung thư gia đình.

Các yếu tố để nhận biết hội chứng ung thư gia đình:

- Khi các thành viên trong gia đình cùng mắc một loại bệnh ung thư, đặc biệt loại ung thư gia đình mắc phải là loại ung thư không phổ biến hoặc hiếm gặp.

- Ung thư xảy ra ở độ tuổi trẻ hơn bình thường mắc ung thư.

- Khi một người nhưng mắc nhiều hơn một loại ung thư.

- Nếu ung thư xảy ra ở cả hai cặp cơ quan như cả hai mắt, cả hai thân hoặc vú,...

- Bệnh ung thư có di truyền không dựa vào tình trạng ung thư xảy ra ở nhiều thế hệ từ ông, cha đến con trai.

Khi người thân trong gia đình như bố mẹ hoặc anh chị em ruột bị mắc ung thư, điều này cho biết rằng bạn có nguy cơ mắc ung thư cao hơn so với họ hàng xa. Ngay cả đối với trường hợp đột biến gen thì khả năng di truyền sang bạn cũng cao hơn so với họ hàng xa.

Di truyền của ung thư cần xem xét rõ từng vấn đề, nếu có đến 2 người thân trong gia đình cùng bị ung thư điều này sẽ liên quan nhiều hơn về mặt di truyền.

Tính di truyền của ung thư còn được xem xét thông qua độ tuổi của người bị ung thư được chuẩn đoán cũng rất quan trọng.

Cũng có một số loại khối u lành tính, tuy không phải ung thư và các điều kiện y tế đôi khi cũng là một phần của hội chứng ung thư gia đình.

Đối với gia đình có nhiều người thân mắc cùng một loại ung thư, điều này vô cùng quan trọng cần lưu ý rằng loại ung thư có thể liên quan đến yếu tố nguy cơ như hút thuốc lá hay không. Gia đình có người bị ung thư phổi do hút thuốc, nghiện thuốc lá nặng thì khả năng ung thư phổi xảy ra do hút thuốc lá nhiều hơn so với sự thay đổi gen di truyền.

3. Hội chứng ung thư có tính di truyền

3.1. Ung thư vú và ung thư buồng trứng

Hội chứng di truyền vú và ung thư buồng trứng, trong một số gia đình nhiều phụ nữ bị cả hai loại ung thư này. Thông thường bệnh nhân bị ung thư vú hay ung thư buồng trứng thường được phát hiện ở những phụ nữ trẻ tuổi hơn so với tuổi bình thường.

Tình trạng ung thư vú, ung thư buồng trứng xảy ra do đột biến di truyền ở gen BRCA1 hoặc BRCA2. Một số gia đình bị mắc ung thư dựa trên tiền sử ung thư nhưng không có đột biến ở một trong hai gen này. Do đó, các nhà khoa học tin rằng các gen khác cũng có thể gây ra ung thư vú và ung thư buồng trứng.

Nữ giới nếu gia đình có tiền sử mắc ung thư vú, ung thư buồng trứng thì nên chủ động thăm khám tư vấn di truyền nhằm ước tính nguy cơ đột biến gen trong các gen BRCA. Chuyên gia di truyền cũng cho biết có thể ước tính được rủi ro dựa trên tiền sử ung thư của bệnh nhân và tiền sử ung thư trong gia đình.

Các trường hợp ung thư vú rất hiếm gặp ở nam giới, tuy nhiên nếu nam giới mắc bệnh ung thư này thì cần được tư vấn di truyền và thực hiện xét nghiệm đột biến BRCA. Dù ung thư vú ở nam giới không để lại nhiều ảnh hưởng như ở nữ giới nhưng vẫn có thể ảnh hưởng đến nguy cơ mắc một số bệnh ung thư như ung thư tuyến tiền liệt, ung thư tuyến tụy.

3.2. Hội chứng Lynch (Ung thư đại trực tràng không di truyền)

Hội chứng di truyền phổ biến nhất làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư ruột kết là hội chứng Lynch, đây còn được gọi là ung thư đại trực tràng không di truyền. Những người mắc hội chứng Lynch có nguy cơ cao mắc ung thư đại trực tràng.

Ngoài ra, hội chứng Lynch cũng dẫn đến nguy cơ mắc ung thư nội mạch tử cung cao, ung thư buồng trứng, ung thư dạ dày, ung thư ruột non, tụy, thận, não, niệu quản.

Khi đó hội chứng Lynch có thể được gây ra bởi một đột biến ở bất kỳ gen nào trong số các gen sửa chữa không phù hợp (MMR), bao gồm MLH1 , MSH2 , MSH6 , PMS1 và PMS2. Các gen này thường tham gia vào việc sửa chữa DNA bị hỏng. Khi đónếu một trong những gen này không hoạt động, DNA bị lỗi không được sửa chữa, điều này có thể dẫn đến các đột biến gen khác và cuối cùng là dẫn đến ung thư.

Vì vậy, đột biến trong các gen gây ra hội chứng Lynch sau đó được kiểm tra bằng xét nghiệm di truyền. Người bị đột biến gen liên quan đến hội chứng Lynch có thể thực hiện sàng lọc ung thư đại tràng khi còn trẻ, thực hiện một số biện pháp nhằm ngăn ngừa ung thư.

Nếu bạn mắc hội chứng Lynch, điều này đồng nghĩa với việc người thân của bạn như cha mẹ, anh chị em, con cái có 50% khả năng bị đột biến gen. Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe họ cần được kiểm tra, hoặc thậm chí không cần xét nghiệm mà vẫn có thể bắt đầu thực hiện sàng lọc sớm một số bệnh ung thư hoặc thực hiện các biện pháp phòng ngừa khác để giảm nguy cơ mắc ung thư.

3.3. Hội chứng Li-Fraumeni

Đây là một hội chứng di truyền hiếm gặp nhưng lại có thể dẫn đến sự phát triển của một số bệnh ung thư gồm ung thư bạch cầu, não, ung thư vỏ thượng thận, sarcoma,...

Không những thế, đối với người mắc hội chứng Li-Fraumeni còn có thể bị ung thư nhiều hơn một lần trong đời. Nguy cơ mắc ung thư khác ở những bệnh nhân này cao hơn khi thực hiện xạ trị, do đó các bác sĩ sẽ điều trị cho bệnh nhân thường tránh biện pháp xạ trị khi có thể.

Hội chứng Li-Fraumeni được gây ra bởi đột biến gen di truyền ở gen TP53, đây là gen ức chế khối u. Thông thường một gen TP53 sẽ tạo ra một loại protein giúp ngăn chặn các tế bào bất thường phát triển.

Hội chứng Li-Fraumeni cũng có thể được gây ra bởi đột biến trong gen ức chế khối u có tên CHEK2 và thường giúp ngăn chặn các tế bào bị tổn thương DNA phát triển.

Nếu mắc hội chứng Li-Fraumeni, họ hàng gần đặc biệt là trẻ em cũng có nguy cơ bị đột biến. Vì vậy cần thực hiện kiểm tra, sàng lọc sớm một số bệnh ung thư hoặc thực hiện các biện pháp phòng ngừa khác để giảm nguy cơ mắc ung thư mà không cần xét nghiệm.

Ung thư có di truyền không? Về bản chất ung thư là một căn bệnh nguy hiểm và có tính chất di truyền. Hiện nay một số bệnh ung thư nếu được kịp thời phát hiện và điều trị ở giai đoạn sớm thì tỷ lệ phục hồi sẽ cao hơn.

Bởi vậy, nếu phát hiện sức khỏe có những dấu hiệu bất thường hoặc khi gia đình có tiền sử mắc ung thư thì nên chủ động kiểm tra, thực hiện sàng lọc ung thư sớm để phát hiện sớm ung thư và nhận điều trị bình thường.

Nguồn dịch tham khảo: Cancer.org, Eatthis.com, Webmd.com.