Bệnh sởi và bệnh rubella: Phân biệt dựa vào tác nhân gây bệnh, triệu chứng và đặc tính lây lan

Bệnh rubella (bệnh sởi Đức) và sởi đều là bệnh nhiễm virus gây ra phát ban đỏ trên cơ thể và đều không có phương pháp điều trị đặc hiệu nào. Tuy nhiên, chúng ta có thể phân biệt hai loại bệnh này dựa vào những đặc điểm sau:

1. Tác nhân gây bệnh và dấu hiệu nhận biết

Bệnh Rubella:

Bệnh rubella còn gọi là bệnh sởi Đức. Bệnh rubella do virus rubella gây ra. Đối tượng hay nhiễm rubella là người trưởng thành, đặc biệt là phụ nữ có thai.

Các triệu chứng có thể kéo dài đến 5 ngày mà không có giai đoạn tiền triệu. Thời gian ủ bệnh là từ 2 – 3 tuần. Mắt bệnh nhân không bị nhạy cảm với ánh sáng. Nốt phát ban nhẹ và thường mờ nhanh, sau đó biến mất hoàn toàn.

Biến chứng chủ yếu thường thấy là đau, sưng khớp (đặc biệt ở phụ nữ cao tuổi), tỷ lệ tử vong rất thấp. Bên cạnh phát ban, những người mắc bệnh rubella thường bị sốt nhưng chỉ sốt nhẹ, cao nhất là 38,9°C và luôn bị sưng hạch bạch huyết.

Rubella lây từ người sang người. Virus gây bệnh thường lưu trú trong vùng mũi và cổ họng, khi người bệnh hắt hơi thì mầm bệnh sẽ phát tán khắp nơi. Việc chia sẻ đồ ăn thức uống với người bệnh cũng khiến mầm bệnh dễ lây lan.

Bệnh sởi:

Trong khi đó, sởi là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp lây lan nhanh hơn rubella. Bệnh do virus rubella thuộc họ paramyxovirus gây ra. Loại virus này khiến da bị phát ban toàn thân và gây cho người bệnh các triệu chứng giống cúm. Đối tượng chủ yếu bị sởi thường là trẻ em.

Bệnh sởi độ lây nhiễm rất cao trong tiếp xúc giữa người với người. Các triệu chứng có thể kéo dài đến 10 ngà. Có giai đoạn tiền triệu , còn gọi là giai đoạn xuất tiết, đặc trưng bởi sốt mức độ nhẹ đến vừa, ho khan, chảy mũi nước, viêm kết mạc mắt. Thời gian ủ bệnh là từ 1 – 2 tuần.

Ở sởi, không phải lúc nào người bệnh cũng bị sưng hạch bạch huyết. Sởi thường đi kèm sốt cao, có thể trên 40°C. Mắt bệnh nhân nhạy cảm với ánh sáng. Các nốt phát ban nổi rõ từng đốm, khi lành vẫn để lại dấu vết. Sởii ay kéo theo nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm tai giữa… và có thể gây tử vong.

2. Phân biệt bệnh sởi và rubella thông qua triệu chứng bệnh

Triệu chứng của rubella: triệu chứng của bệnh thường nhẹ, đôi khi khó nhận thấy. Một vài triệu chứng hay gặp bao gồm: Phát ban màu hồng hoặc đỏ từ trên mặt và lan xuống phần còn lại của cơ thể, sốt nhẹ, thường dưới 38,3 độ, sưng và đau hạch bạch huyết, chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi, đau đầu, đau cơ, mắt bị viêm hoặc đỏ.

Trong một số trường hợp, rubella có khả năng dẫn đến viêm tai và viêm não. Người bệnh khi nhận thấy đau đầu kéo dài, đau tai, cổ cứng đờ,nên liên hệ với bác sĩ càng sớm càng tốt.

Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh sởi thường xuất hiện: Sốt, ho khan, sổ mũi, viêm họng, mắt bị viêm (viêm kết mạc), có đốm Koplik ở mặt trong của má. Đó là các đốm trắng nhỏ màu đỏ, ở trung tâm màu trắng hơi xanh, phát ban da. Các đốm sần chạm vào cảm thấy được, có khi nhiều nốt sần tập trung lại thành vết thâm đen đặc trưng.

3. Đặc tính lây lan của bệnh sởi và bệnh rubella

Bệnh sởi rất dễ lây lan: có giai đoạn tiền triệu chứng triệu chứng có khả năng kéo dài tới 10 ngày. Thời gian ủ bệnh là 1-2 tuần. Không phải lúc nào người bệnh cũng bị sưng hạch bạch huyết. Sốt cao, khoảng gần 40 độ C trở lên. Phát ban nổi rõ thành từng đốm, khi lành vẫn còn dấu vết của đốm thâm

Trong khi đó bệnh Rubella: Không lây lan dễ như bệnh sởi. Triệu chứng có khả năng kéo dài đến 5 ngày. Không có giai đoạn tiền triệu chứng. Thời gian ủ bệnh là 2-3 tuần. Người bệnh luôn bị sưng hạch bạch huyết. Sốt nhẹ dưới 38,3 độ C. Phát ban là các đốm mọc rải rác, khi lặn sẽ mờ nhanh

4. Điều trị và phòng ngừa

Cả hai bệnh sởi và rubella đều chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu. Việc chăm sóc người bệnh chủ yếu xoay quanh: Cho người bệnh nghỉ ngơi ở không gian riêng, hạn chế tiếp xúc với người khác, nhất là thai phụ.

Điều này cũng đồng nghĩa với việc người bệnh không được đến những nơi đông đúc như trường học, công sở để tránh lây lan cho người khác. Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng và nước để tăng sức đề kháng, mau lành bệnh.

Cách tốt nhất để không bị mắc bệnh sởi và bệnh rubella là thực hiện tiêm phòng. Loại vaccine 3 trong 1 MMR có khả năng phòng ngừa một lúc cả 3 bệnh sởi, quai bị và rubella. Trẻ em cần tiêm 2 lần, lần 1 khi 12-15 tháng tuổi, lần hai khi trẻ được khoảng 4-6 tuổi. Người lớn sau khi tiêm mũi đầu tiên thường được khuyến nghị tiêm thêm mũi nhắc lại. Khoảng cách giữa hai mũi tối thiểu là 28 ngày.