Làm thể nào để nhận biết một người có bị mắc bệnh hoang tưởng bị hại hay không? Bạn có thể dựa vào hai ví dụ điển hình sau đây:
Ông B.N.N (62 tuổi) có những biểu hiện rất lạ và cách đây không lâu, ông được vợ đưa đi khám. Người vợ kể với giám định viên khi đưa chồng đi giám định tâm thần rằng:
"Ông ấy cứ nghĩ tôi bỏ thuốc độc vào thức ăn, có lúc còn đánh tôi. Dạo này, ông ấy cũng không cho cả anh em trong gia đình tới nhà chơi vì sợ có người muốn hại mình. Hôm khác thì ông lại nói có ai đó bỏ thuốc độc vào bồn nước sinh hoạt chung nên xả bỏ cả bồn, thậm chí không chịu tắm, đánh răng, rửa mặt vì sợ bị nhiễm độc".
Kết quả giám định cho thấy ông N. đã mắc bệnh hoang tưởng bị hại, bệnh làm mất khả năng nhận thức điều khiển hành vi.
Đau thương hơn là vụ án L.T.D (45 tuổi) vì nghi ngờ nhà hàng xóm muốn hãm hại mình nên đã "ra tay trước" bằng cách tạt axít vào cả gia đình này. Theo kết quả giám định tại Trung tâm Giám định Pháp y tâm thần TPHCM, D. bị tâm thần phân liệt, có biểu hiện của bệnh hoang tưởng bị hại, luôn ám ảnh gia đình bị hàng xóm chửi rủa, hãm hại làm người nhà mình đau ốm, con cái học hành sa sút.
D. đã đề ra một kế hoạch và ra tay với hàng xóm giống như trong phim. Hiện D. đang phải điều trị bắt buộc tại Bệnh viện Tâm thần Trung ương 2 (TP Biên Hòa, Đồng Nai).
Theo ThS. BS Nguyễn Ngọc Quang, Giám đốc Trung tâm Giám định pháp y tâm thần TPHCM cho biết với đặc tính của bệnh tâm thần phân liệt, người bệnh vẫn có thể sống, làm việc, suy nghĩ, tính toán… nhưng tư duy bị lệch lạc dẫn đến phán đoán đoán sai lầm, không phù hợp với thực tế khách quan.
Dù có được giải thích nhưng người bệnh vẫn tin rằng những suy nghĩ của họ là đúng. Chứng hoang tưởng chỉ mất đi khi được điều trị. Bệnh hoang tưởng có nhiều dạng như hoang hưởng bị hại, hoang tưởng ghen tuông, hoang tưởng phát minh, hoang tưởng tự cao…
Khi bị mắc bệnh hoang tưởng bị hại, người bệnh luôn tin rằng có người đe dọa, đòi giết mình (Ảnh: internet)
Trong đó, hoang tưởng bị hại khiến bệnh nhân luôn tin rằng có người đe dọa, đòi giết, hãm hại mình khiến họ rất sợ sệt và đôi khi có những hành động mà họ cho rằng để phản kháng lại.
Sử dụng quá nhiều chất kích thích có thể mắc chứng rối loạn hoang tưởng (Ảnh: internet)
Bệnh nhân có thể bị rối loạn hoang tưởng cấp tính do một tác động bất ngờ, chẳng hạn như sang chấn tâm lý hay dùng chất kích thích quá liều nhưng phần lớn là bị rối loạn hoang tưởng trường diễn tức là người bệnh bị nỗi sợ hãi đeo đuổi trong một thời gian dài.
Theo các bác sĩ cho biết hoang tưởng bị hại là một trong những dạng hoang tưởng thường thấy trong các vụ người tâm thần gây án, trong đó có rất nhiều vụ nghiêm trọng như giết người, cố ý gây thương tích, bắt cóc…
Người bệnh có thể gây ra nguy hiểm cho người khác (Ảnh: internet)
Hoang tưởng bị hại có thể gặp ở người tâm thần phân liệt, người loạn thần do lạm dụng rượu, chất kích thích…. Họ lúc nào cũng trong tư thế đề phòng, thường ăn mặc kín đáo, đeo kính, khẩu trang như sợ bị theo dõi; hành động lén lút; hay nghi ngờ mọi người… Nguy hiểm hơn, họ có thể giết người, dẫn đến các vụ án đáng tiếc.
Đặc biệt: một số trường hợp hoang tưởng bị hại còn kèm hội chứng hoang tưởng ảo giác. Người bệnh lúc nào cũng nghe tiếng nói trong tai và thường là những lời nói thúc đẩy người bệnh làm những việc không tốt.
Một số trường hợp hoang tưởng bị hại còn kèm theo hội chứng hoang tưởng ảo giác (Ảnh: internet)
Trong khá nhiều vụ án mà những người mắc chứng hoang tưởng bị hại tấn công người khác, khi được hỏi thì họ nói họ thường nghe có tiếng ai đó nói trong đầu mình, có thể là chửi rủa, đe dọa, có thể là "khuyến khích" họ nên làm một việc gì đó…
Bệnh hoang tưởng bị hại có thể mang lại nhiều nguy hiểm vì thế nếu thấy người thân của mình có những dấu hiệu của bệnh, hãy đưa họ đi khám càng sớm càng tốt.