Gai cột sống lưng là bệnh lý xương khớp phổ biến do sự tổn thương khớp xương gây ra. Bệnh gây đau nhức, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, công việc và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Vậy gai cột sống lưng là bệnh gì và nguyên nhân gây bệnh như thế nào?
Gai cột sống lưng là tình trạng xương và sụn bị thoái hóa, hình thành nên mỏm gai ở xung quanh đốt sống, khi các mỏm gai cọ xát với phần mềm xung quanh như dây chằng, rễ thần kinh thì gây ra các cơn đau cấp và mạn tính ở bệnh nhân.
Cột sống lưng được cấu tạo bởi 5 đốt từ L1 đến L5. Tuy nhiên, gai cột sống lưng thường xảy ra nhiều nhất ở 2 đốt L4, L5 – đây là vị trí chịu nhiều áp lực từ các yếu tố nội nhân và ngoại nhân tác động.
Khi mắc bệnh gai cột sống lưng, người bệnh sẽ thấy đau nhức các đốt sống lưng và ảnh hưởng nhiều tới quá trình sinh hoạt, làm việc cũng như nghỉ ngơi. Cụ thể người bệnh sẽ gặp các triệu chứng sau:
– Khi gai xương cột sống lưng chèn ép vào dây thần kinh, người bệnh có thể bị đau âm ỉ một hoặc hai bên, cơn đau lan theo khoang liên sườn, tăng lên khi hít thở sâu, hắt hơi hoặc ho.
– Cơn đau tăng lên khi người bệnh vận động như đi đứng, chạy nhảy và giảm dần khi người bệnh nghỉ ngơi.
– Bệnh nhân có thể bị tê hoặc yếu ở một bên cẳng chân, bàn chân, ngón chân hoặc những khu vực mà dây thần kinh chèn ép chi phối.
– Một số trường hợp, gai hình thành và chèn ép vào các dây thần kinh, đặc biệt là vào ban đêm do tư thế khi nằm làm gia tăng áp lực lên cột sống lưng, chèn ép dây thần kinh ở khu vực đó. Người bệnh sẽ thấy đau nhức nhiều và có thể bị rối loạn giấc ngủ gây mệt mỏi, khó chịu.
Khi cột sống bị thoái hóa theo thời gian, phần sụn khớp sẽ mất dần nước và biến đổi một số chất, trở nên kém linh hoạt hơn, đồng thời diễn ra tình trạng lắng đọng canxi, hình thành nên những gai xương ở đầu thân đốt sống.
Nếu xảy ra tình trạng thoát vị đĩa đệm hay viêm khớp cột sống có thể khiến phần sụn bọc đầu xương bong tróc và mòn dần, làm lộ đầu xương. Khi người bệnh di chuyển, 2 đầu xương có thể tiếp xúc với nhau, vì thế để giảm bớt áp lực và giúp cột sống vận động tốt hơn, các gai xương dần hình thành.
Hiện tượng gai cột sống cũng có thể xuất hiện nếu như người bệnh từng bị chấn thương, va chạm, cọ xát khiến xương phải làm việc liên tục để làm lành các vết thương ấy.
Những người béo phì sẽ có nguy cơ bị gai cột sống cao hơn người bình thường. Bởi cột sống là bộ phận phải gánh sức nặng của cả cơ thể, thừa cân làm tăng áp lực lên vùng thắt lưng lâu ngày sẽ gây ra tình trạng đau nhức cột sống lưng dẫn tới gai cột sống là điều không thể tránh khỏi.
Các gai đốt sống lưng có thể gây đau thần kinh tọa, đau dây thần kinh liên sườn, thoát vị đĩa đệm…Bệnh gai cột sống lưng nếu không điều trị sớm sẽ tiến triển nhanh và gây ra những biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe.
Gai xuất hiện ở phân đoạn đốt sống lưng có thể làm rách bao xơ đĩa đệm ở phần đốt sống, làm tràn dịch nhầy hình thành khối thoát vị. Thoát vị đĩa đệm làm chèn ép các rễ thần kinh, gây đau nhức. Cơn đau tăng nặng mỗi khi cử động, làm giảm hiệu suất làm việc và chất lượng cuộc sống của người bệnh, thậm chí có nguy cơ tàn phế cao.
Các gai mọc ở cột sống lưng có thể chèn ép dây thần kinh tọa gây đau nhức. Cơn đau khởi đầu ở lưng sau đó tiếp tục tăng lên và lan xuống đến mông, mặt sau đùi, gân kheo và cẳng bàn chân. Đau có khi âm ỉ nhưng cũng có khi dữ dội, cơn đau tăng nặng khi người bệnh hắt hơi, ho, cúi người. Khi bệnh tiến triển nặng, có thể gây tê bì chân, không kiểm soát được hành vi tiểu tiện.
Bệnh nhân sẽ gặp các cơn đau từng đợt hoặc kéo dài liên tục hàng ngày dọc theo dây thần kinh liên sườn, với những biểu hiện như: đau từ vùng ngực, xương ức trở vào cột sống, cơn đau tăng nặng khi ho, hắt hơi hoặc thay đổi tư thế và chỉ đau ở một bên.