1. Khái quát về bệnh viêm âm đạo
Các chủng vi khuẩn sống trong âm đạo một cách hòa bình và không gây tác hại cho âm đạo, nhưng khi có sự phá vỡ mối cân bằng này thì viêm nhiễm âm đạo sẽ dễ xảy ra.
Sự mất cân bằng giữa các nhóm vi khuẩn sống trong môi trường âm đạo bị phá vỡ chính là lý do dẫn tới sự xuất hiện của viêm âm đạo
Độ pH trung bình của âm đạo phụ thuộc vào tuổi và tình trạng nội tiết sinh dục. Với các bạn nữ trong độ tuổi chưa dậy thì thì độ pH âm đạo là 7. Phụ nữ trong tuổi sinh sản độ pH có mức độ dao động từ 4 - 5. Phụ nữ mãn kinh sẽ có pH âm đạo từ 6 - 7.
Độ pH âm đạo giữ vai trò quan trọng và là điều kiện thuận lợi cho sự cân bằng vi khuẩn thường trú ở âm đạo. Khi có bất kì sự thay đổi nào dẫn tới mất cân bằng vi khuẩn, đặc biệt là nhóm vi khuẩn Lactobacili, sẽ dẫn tới sự thay đổi nồng độ pH âm đạo, tiền đề gây ra tình trạng viêm nhiễm âm đạo.
Có nhiều nguyên nhân gây ra viêm âm đạo. Trong đó, viêm âm đạo do nấm Candida (albican hay non-albican), trùng roi Trichomonas vaginalis và tạp khuẩn (bacterial vaginosis) là nguyên nhân thường gặp nhất, chiếm tới 90% các trường hợp viêm âm đạo.
Nấm Candida albicans, một trong các tác nhân gây bệnh viêm âm đạo
Ngoài ra, có một số nguyên nhân khác gây ra bệnh như:
- Sử dụng kháng sinh kéo dài.
- Thường xuyên cọ rửa hay vệ sinh âm đạo bằng xà phòng.
- Thường xuyên sử dụng thuốc đặt âm đạo.
- Sử dụng các thuốc ngừa thai, thuốc điều trị bệnh lý tuyến giáp, thuốc thuộc nhóm corticoid, sử dụng dụng cụ tránh thai khi đang bị mắc đái tháo đường hoặc các bệnh suy giảm miễn dịch....
- Mất cân bằng hormones.
- Bị áp lực và căng thẳng
Tùy theo nguyên nhân và tính chất của bệnh, mà có biểu hiện khác nhau như: viêm âm đạo do Trichomonas Vaginalis. Loại này chiếm 20% số viêm âm đạo, âm đạo đỏ rực với chấm đỏ giống như quả dây tây, đôi khi sung huyết, khí hư có màu xanh nhạt, loãng, có bọt, với số lượng nhiều, kèm theo triệu chứng ngứa rát âm hộ, có khoảng 10% người bệnh không có triệu chứng.
- Viêm âm đạo do nấm Candida Albican, với triệu chứng đặc trưng là huyết trắng sánh đặc, màu trắng lợn cợn, đóng thành mảng, gây ngứa, rát nhiều. Bị đau khi quan hệ tình dục. Âm hộ viêm đỏ, âm đạo viêm đỏ, ứ đọng huyết trắng, pH âm đạo <4,5.
- Viêm âm đạo do tạp trùng, khí hư có màu vàng loảng giống như mủ, kèm theo đau rát. Viêm âm đạo do Gardnerella vaginalis, vi khuẩn yếm khí, Mycoplasma, khí hư thường có màu vàng hoặc xám, loãng, tráng đều thành âm đạo, có mùi hôi. …
Tùy theo nguyên nhân mà có các phương pháp điều trị khác nhau. Chẳng hạn, với các bệnh nhân mắc viêm âm đạo do bị nhiễm vi nấm hạt men Candida, thuốc điều trị thường dùng là Miconazole hay Clotrimazole viên 100mg, đặt từ 3 - 7 đêm, thuốc uống Fluconazole 150mg, một liều duy nhất (1 viên).
- Với viêm âm đạo do nhiễm Trichomonas Vaginalis, được điều trị viêm âm đạo bằng thuốc Tinidazole với tên biệt dược là Fasigyl, thuốc uống với liều 2g (4 viên) liều duy nhất cho người lớn; với trẻ em dùng liều 50 - 70mg/kg cân nặng, uống liều duy nhất, hoặc dùng Secnidazole với tên thương mại là Flagentyl uống 2g (4 viên) liều duy nhất cho người lớn.
- Viêm âm đạo do tạp trùng, thường liên quan đến Gardnerella vaginalis, vi khuẩn yếm khí, Mycoplasma, thuốc thường dùng là Metronidazol 500mg uống 2 lần/ ngày, uống trong 7 ngày, hoặc uống Metronidazole 2g liều duy nhất.
Trường hợp viêm âm đạo do lậu cầu, thuốc thường dùng là Trobincin, một loại thuốc tiêm. Để điều trị viêm đạo do thiểu dưỡng ở người mãn kinh, người bệnh cần bổ sung estrogen bằng đường toàn thân hay tại chỗ có hiệu quả đáng kể, đường dùng tại chỗ giúp giảm triệu chứng nhanh chóng thì đường toàn thân sau đó sẽ ngăn ngừa tái phát.
Ở môi trường âm đạo bình thường, luôn tồn tại hệ vi khuẩn sống cộng sinh. Sự tồn tại của các vi khuẩn này giúp cơ thể chống lại các vi khuẩn gây bệnh, cho nên với bất kì tác động gây mất cân bằng hệ vi khuẩn này đều có thể tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và vi nấm có hại gây bệnh.
Vì vậy, để tránh bị mắc viêm âm đạo, người bệnh cần lưu ý những việc nên và không nên làm như sau:
- Tránh thụt rửa âm đạo khi chưa có chỉ định của thầy thuốc, vì việc thụt rửa sẽ làm thay đổi độ pH của âm đạo.
- Giữ cho vùng sinh dục càng khô ráo, vệ sinh sạch sẽ trong thời kỳ hành kinh, trước và sau khi quan hệ tình dục.
- Tránh mặc quần áo quá chật hay ẩm ướt, không nên dùng các chất tẩy rửa mạnh để vệ sinh vùng sinh dục.
- Khi sử dụng dung dịch vệ sinh phụ nữ cần chọn lựa sản phẩm phù hợp. Không nên sử dụng thường xuyên những dung dịch sát khuẩn mạnh, tránh làm xáo trộn môi trường tự nhiên của âm đạo.
- Thực hành tình dục an toàn để tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
- Không dùng nước bẩn có nhiều vi sinh vật như nước ao hồ, kênh rạch để tắm rửa vệ sinh, đi khám phụ khoa định kỳ ít nhất 6 tháng 1 lần.
Khi đã mắc bệnh phụ khoa cần điều trị dứt điểm. Khi đến tuổi tiền mãn kinh, hay mãn kinh hoặc đã bị cắt buồng trứng. Có thể dùng hoóc-môn estrogen dạng viên hay kem theo hướng dẫn của thầy thuốc để giữ âm đạo không bị khô.