Ăn uống sau phẫu thuật ung thư lưỡi cần chú ý gì?

1. Những khó khăn khi ăn uống sau phẫu thuật ung thư lưỡi

Phẫu thuật ung thư lưỡi là ca phẫu thuật khó khăn, phức tạp, kéo dài, kèm theo bệnh nhân có thể mất khoảng 6 tuần xạ trị sau phẫu thuật. Do vậy, bệnh nhân cần thời gian dài để hồi phục. Đồng nghĩa với việc những khó khăn khi ăn uống sau phẫu thuật ung thư lưỡi cũng kéo dài, gây chán nản và mệt mỏi cho bệnh nhân.

Phẫu thuật ung thư lưỡi có thể là phẫu thuật loại bỏ khối u, phẫu thuật cắt bỏ 1 phần lưỡi, hoặc phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ lưỡi. Nếu phẫu thuật cắt bỏ 1 phần hay toàn bộ lưỡi, thì sau phẫu thuật, bác sĩ sẽ tiến hành tái tạo lưỡi từ cơ và da cẳng tay. Dù là loại phẫu thuật nào, cũng ảnh hưởng trầm trọng tới chức năng ăn uống và giao tiếp của lưỡi. Đôi khi bệnh nhân phải ăn qua ống thông dạ dày đến suốt đời để duy trì đủ dinh dưỡng.

Trong những trường hợp bệnh nhân có thể thực hiện phẫu thuật nối dây thần kinh ở lưỡi thì bệnh nhân cũng cần đợi khoảng 6 tháng để lưỡi có thể cảm nhận nóng - lạnh, cảm nhận được vị thức ăn. Tuy nhiên các bác sĩ phẫu thuật không thể phục hồi lại vị giác ở mặt phía sau lưỡi.

2. Ăn uống sau phẫu thuật ung thư lưỡi cần chú ý gì?

- Sau khi phẫu thuật ung thư lưỡi, lưỡi sẽ bị đau và sưng, nguy cơ nhiễm trùng rất cao, không nên tiếp xúc với thức ăn. Do vậy, ở những ngày đầu sau phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được chỉ định ăn bằng đường ống. Bệnh nhân sẽ chỉ quay lại ăn uống bình thường khi được bác sĩ chỉ định.

- Bệnh nhân cần chuẩn bị sẵn tâm lý, hồi phục ăn uống sau phẫu thuật ung thư lưỡi là quá trình rất chậm và khó khăn, cần sự kiên trì, nhẫn lại và cố gắng rất nhiều.

- Bắt đầu chế độ ăn uống sau phẫu thuật ung thư lưỡi bằng chất lỏng, càng lỏng càng tốt. Có thể là sữa, nước ép trái cây, nước ép rau củ. Khi bạn có thể uống nước trơn tru, có thể tăng dần độ đặc, như sữa lắc, sinh tố. Tiếp theo là sữa chua, cháo, súp,... Khi lưỡi đã hồi phục hoàn toàn, bạn có thể bắt đầu lại chế độ ăn thô. Thức ăn cần cắt nhỏ, nấu mềm để dễ nhai và nuốt.

- Bạn có thể cần chuẩn bị thêm dụng cụ nhà bếp để phục vụ việc ăn uống sau phẫu thuật ung thư lưỡi như: máy xay sinh tố, máy xay thực phẩm, máy ép rau quả, nồi hầm,...

- Ăn uống sau phẫu thuật ung thư lưỡi cần ưu tiên thức ăn lỏng, mềm và nhạt. Tránh thức ăn cay, chua, đồ ăn chiên rán nhiều dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, thức ăn đóng hộp,... Kiêng hoàn toàn rượu bia, cà phê, nước ngọt có ga bởi chúng thường làm trầm trọng hơn tình hình bệnh tật.

- Cố gắng ăn càng nhiều loại thực phẩm khác nhau càng tốt, để cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ thể, đồng thời tăng cảm giác ngon miệng. 

- Nếu bạn bị giảm cân quá nhiều, hoặc gặp nhiều khó khăn trong việc ăn uống sau phẫu thuật ung thư lưỡi thì nên tìm sự trợ giúp của các bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng. Họ sẽ giúp bạn xây dựng thực đơn khoa học, thích hợp với tình trạng bệnh, và phù hợp với sở thích ăn uống của bạn. 

- Đôi khi bạn có thể cần đến sự trợ giúp của các chuyên gia vật lý trị liệu dể  thực hiện các bài tập nuốt, bài tập cổ và lưỡi hàng ngày, để nhanh chóng hồi phục khả năng ăn uống sau phẫu thuật ung thư lưỡi.

Ăn uống sau phẫu thuật ung thư lưỡi sẽ gặp rất nhiều gian nan và khó khăn. Người bệnh cần kiên trì và thực hiện nghiêm túc theo chỉ dẫn của bác sĩ để phục hồi nhanh nhất. Hãy nhờ đến sự giúp đỡ của bác sĩ, người thân, bạn bè và đồng nghiệp khi cần thiết. 

Nguồn dịch: https://oralcancernews.org/wp/life-after-tongue-cancer-a-total-glossectomy/