14 dấu hiệu cảnh báo có thể bạn bị sa sút trí tuệ

Các dấu hiệu cảnh báo sa sút trí tuệ có thể tiến triển một cách âm thầm, khó nhận biết. Hiện tượng sa sút trí tuệ có thể được hiểu là một thuật ngữ chung được sử dụng để mô tả một loạt các triệu chứng gồm cả tình trạng suy giảm trí nhớ, suy luận, khả năng phán đoán, ngôn ngữ hoặc các kỹ năng tư duy khác.

Thực tế có thể thấy rằng chứng mất trí thường bắt đầu dần dần và trầm trọng hơn theo thời gian, đồng thời còn làm suy giảm khả năng của một người trong không chỉ công việc mà còn trong các mối quan hệ.

Trong khi đó, các triệu chứng của chứng sa sút trí tuệ còn phổ biến và bao gồm những vấn đề cụ thể dưới đây.

Chứng mất trí thường bắt đầu dần dần, trầm trọng hơn theo thời gian và làm suy giảm khả năng của một người trong công việc, tương tác xã hội và các mối quan hệ" và "các triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân, nhưng các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến bao gồm" những điều sau đây, Mayo Clinic cho biết. Đọc tiếp— và để đảm bảo sức khỏe của bạn và sức khỏe của những người khác, đừng bỏ lỡ những Dấu hiệu Chắc chắn Bạn Có thể Đã mắc COVID .

1. Có thể bị mất trí nhớ

Đọc thêm bài viết liên quan:

- Dấu hiệu cảnh báo nguy cơ bị sa sút trí tuệ

- Người trẻ tuổi bị cao huyết áp đối diện với nguy cơ sa sút trí tuệ

Tình trạng mất trí nhớ thông thường được mọi người chú ý. Thông thường, hiện tượng mất trí nhớ sẽ làm gián đoạn cuộc sống của bạn và đây còn là một trong những dấu hiệu đầu tiên có thể dễ dàng nhận thấy chứng sa sút trí tuệ xảy ra.

Các dấu hiệu xảy ra với các dấu hiệu ban đầu gồm:

- Đặt những câu hỏi giống nhau lặp đi lặp lại.

- Quên các từ thông dụng khi nói.

- Kết hợp các từ không chính xác.

- Cần nhiều thời gian để hoàn thiện các nhiệm vụ quen thuộc như làm theo công thức.

- Đặt nhầm đồ ở những nơi không thích hợp.

- Bị lạc khi đi bộ hoặc lái xe trong một khu vực quen thuộc.

- Thay đổi tâm trạng hoặc hành vi mà không có lý do rõ ràng.

2. Gặp khó khăn khi giao tiếp hoặc tìm từ

Dịch vụ Y tế Quốc gia (NHS) cho biết rằng: "Những người mắc các loại chứng bệnh như sa sút trí tuệ phổ biến nhất như bệnh bệnh Alzheimer và sa sút trí tuệ mạch máu, thường có dạng mất ngôn ngữ nhẹ. Điều này thường liên quan đến vấn đề tìm từ và có thể ảnh hưởng đến tên, ngay cả những người mà họ biết rõ."

3. Bạn có thể gặp khó khăn với khả năng thị giác và không gian

Tình trạng sa sút trí tuệ gây nhiều ảnh hưởng như dễ khiến người bệnh bị lạc khi lái xe trên con đường quen thuộc.

Thực tế, các vấn đề về không gian, thị giác có liên quan đến chứng mất trí nhớ gồm cả các triệu chứng như không thể nhận thức được độ sâu và không gian giữa các vật thể.

Hơn nữa, người cao tuổi còn có thể gặp nhiều khó khăn và khó hiểu được những gì họ nhìn thấy hoặc một số thậm chí còn có thể gặp ảo giác có liên quan đến các vấn đề về khả năng thị giác và không gian của họ.

4. Gặp khó khăn khi lập luận hoặc giải quyết vấn đề

Với bất kỳ loại sa sút trí tuệ nào, khả năng giao tiếp hay học tập, ghi nhớ cũng như khả năng giải quyết các vấn đề đều sẽ bị suy giảm một cách đáng kể. Hơn nữa, những thay đổi này còn có thể xảy ra nhanh chóng hoặc rất chậm rãi theo thời gian.

Đặc biệt, dù tiến triển và kết quả khác nhau, điều này cho thấy phần lớn đều được xác định bởi chứng sa sút trí tuệ và vùng não bị ảnh hưởng.

5. Khó khăn khi xử lý các công việc phức tạp

Bệnh Alzheimer là tình trạng xảy ra có thể khiến cho nhiều công việc đơn giản hằng ngày bỗng nhiên trở nên phức tạp, rắc rối. Hầu như mọi người đều làm việc một cách tự động mà không suy nghĩ quá nhiều về công việc. Trong khi đó chứng sa sút trí tuệ xảy ra đối với những công việc đơn giản như đi tắm, chuẩn bị quần áo hoặc pha cà phê đều trở thành các vấn đề khiến người bệnh không rõ mình nên bắt đầu từ đâu.

Việc xử lý các vấn đề, thông tin hay công việc không còn theo trình tự, không nhất quán và bỗng trở nên phức tạp hơn khi làm các công việc hằng ngày. Đây cũng là một trong những dấu hiệu cảnh báo rằng bạn đang mắc chứng sa sút trí tuệ.

Bản thân việc xử lý các tình huống đơn giản diễn ra hằng ngày khiến cho bản thân cảm thấy khó chịu, bực bội và thậm chí là xấu hổ. Vì vậy mà đây còn là nguyên nhân khiến người mắc chứng sa sút trí tuệ thường có chiều hướng che giấu vấn đề sức khỏe bản thân đang gặp phải.

6. Khó khăn với các chức năng điều phối và vận động

Chứng sa sút trí tuệ gây ra nhiều vấn đề sức khỏe đối với người bệnh, cụ thể như làm mất khả năng thực hiện các nhiệm vụ vận động.

Các hoạt động đơn giản hằng ngày như cài khuy áo, kéo khóa, tháo mở nắp chai lọ hoặc khả năng nhai, khả năng đi lại, các động tác đi lại đơn giản đều trở nên khó phối hợp, khó khăn hơn cho người bệnh.

7. Bị nhầm lẫn và mất phương hướng

Về bản chất trong giai đoạn đầu thì sa sút trí tuệ gây ra chứng mất trí nhớ hay còn kèm theo tình trạng lú lẫn nhẹ.

Bản thân người mắc chứng sa sút trí tuệ, họ có thể nhận thức được và cảm thấy thất vọng về những thay đổi đang diễn ra như nhớ lại các sự kiện gần đây và thất vọng về các thay đổi đang diễn ra như khó có thể nhớ đến các sự kiện trong thời gian ngắn gần đây hoặc việc xử lý các tình huống xảy ra một cách dễ dàng.

Hiệp hội bệnh Alzheimer cho biết : "Ở giai đoạn sau, tình trạng mất trí nhớ trở nên trầm trọng hơn rất nhiều."

8. Thay đổi bất thường về tính cách

Người bị sa sút trí tuệ thường hành động theo các cách khác với bản thân họ bình thường, sự thay đổi này còn có thể đối phó với gia đình và bạn bè xung quanh, về hành vi thay đổi vì nhiều lý do. Trung tâm Khoa học Thần kinh Weill cho biết: "Trong chứng sa sút trí tuệ, thường là do người bệnh mất đi các tế bào thần kinh (tế bào) ở các bộ phận của não. Những thay đổi hành vi mà bạn thấy thường phụ thuộc vào phần nào của não bị mất tế bào."

9. Có thể bị trầm cảm

Hiệp hội Alzheimer cho biết: "Việc xác định chứng trầm cảm ở người bị bệnh Alzheimer có thể khó khăn, vì chứng sa sút trí tuệ có thể gây ra một số triệu chứng tương tự. Ví dụ về các triệu chứng chung cho cả trầm cảm và sa sút trí tuệ bao gồm:

- Sự thờ ơ.

- Mất hứng thú với các hoạt động và sở thích.

- Xa lánh xã hội.

- Sự cách ly.

- Khó tập trung.

- Suy giảm nhận thức nhẹ.

10. Cảm thấy lo lắng

Hiệp hội Alzheimer cho biết: Tình trạng lo lắng và kích động có thể do một số tình trạng y tế khác nhau, tương tác thuốc hoặc bất kỳ trường hợp nào làm xấu đi khả năng suy nghĩ của người bệnh. Cuối cùng, về mặt sinh học, người bị sa sút trí tuệ bị mất khả năng đàm phán thông tin và kích thích mới. Đây là kết quả trực tiếp của căn bệnh này. Các tình huống có thể dẫn đến kích động bao gồm:

- Chuyển đến nơi ở mới hoặc viện dưỡng lão.

- Những thay đổi về môi trường, chẳng hạn như du lịch, nhập viện.

- Những thay đổi trong sắp xếp người chăm sóc.

- Nhận thức sai về các mối đe dọa của bản thân.

- Sợ hãi và mệt mỏi.

11. Có thể có hành vi không phù hợp

Trong gia đình, người già hay phụ nữ cao tuổi, trẻ em gái đang nói chuyện với nhau bằng cách duy trì khoảng cách để phòng ngừa tình trạng lây nhiễm virus SARS-CoV-2 gây bệnh COVID-19 hiện nay. Việc đeo khẩu trang và phòng ngừa duy trì an toàn khoảng cách xã hội đảm bảo an toàn.

Do đó, hiệp hội Alzheimer cho biết: "Các bệnh gây ra chứng mất trí có thể làm tổn thương các bộ phận của não, nơi thường ngăn chúng ta hành xử theo những cách không phù hợp. Những nhận xét hoặc hành động nhất định có thể gây ra vấn đề, đặc biệt là nếu hướng vào bạn bè hoặc thành viên trong gia đình.

"Tuy nhiên, điều quan trọng là phải nhận ra rằng chúng thường là triệu chứng của bệnh mất trí nhớ của người đó. Nhân viên chăm sóc tại nhà nên biết điều này và được được đào tạo về cách phản ứng và xử lý khi chăm sóc người bị sa sút trí tuệ tại nhà đúng cách.

12. Có thể mắc chứng hoang tưởng

Thực tế, chứng hoang tưởng xảy ra gây ra nhiều ảnh hưởng đến cuộc sống của người bệnh. Do đó, hiệp hội Alzheimer cho biết: "Một người bị bệnh Alzheimer có thể nghi ngờ những người xung quanh, thậm chí buộc tội người khác trộm cắp, không chung thủy hoặc các hành vi không đúng đắn khác. Mặc dù những lời buộc tội có thể gây tổn thương, nhưng hãy nhớ rằng căn bệnh gây ra những hành vi này và cố gắng không xúc phạm và thay vào đó nên lựa chọn các cách giải quyết khác phù hợp hơn với người bệnh."

13. Dễ bị kích động

Chứng sa sút trí tuệ là một trong những nguyên nhân khiến con người dễ bị kích động. Theo đó, Mayo Clinic có nói rằng, có thể thực hiện một số kỹ thuật sau với mục đích nhằm giảm bớt lo âu và đem lại hiệu quả thúc đẩy thư giãn ở người bị bệnh mất trí nhớ. 

Một vài biện pháp đem lại hiệu quả giảm tình trạng dễ bị kích động ở người bị sa sút trí tuệ gồm:

- Liệu pháp âm nhạc, bao gồm nghe nhạc nhẹ nhàng.

- Tập thể dục nhẹ nhàng.

- Quá trình thăm thú, chăm sóc vật nuôi đem lại hiệu quả cải thiện và thay đổi tâm trạng cũng như hành vi một cách đáng kể ở người bị sa sút trí tuệ.

- Liệu pháp hương thơm, sử dụng các loại dầu thực vật có mùi thơm dễ chịu.

14. Bị ảo giác là triệu chứng của sa sút trí tuệ

Hiệp hội Alzheimer cho biết: "Khi một người bị bệnh Alzheimer hoặc các chứng sa sút trí tuệ khác, họ có thể nhìn, nghe, ngửi, nếm hoặc cảm thấy một thứ gì đó không có ở đó. Một số ảo giác có thể gây sợ hãi, trong khi những ảo giác khác có thể liên quan đến những cái nhìn bình thường về con người, tình huống hoặc đồ vật trong quá khứ."

Rõ ràng sa sút trí tuệ là một bệnh gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng không chỉ đến sức khỏe tinh thần mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất của người bệnh. Việc phát hiện sớm các dấu hiệu cảnh báo chứng sa sút trí tuệ đem lại hiệu quả trong quá trình chăm sóc và phòng ngừa tốt nhất cho người bệnh.

Nguồn tham khảo:

1. https://www.eatthis.com/news-sure-signs-dementia-mayo-clinic/

2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dementia/diagnosis-treatment/drc-20352019

3. https://www.nhs.uk/conditions/aphasia/symptoms/#:~:text=People%20with%20the%20most%20common,of%20people%20they%20know%20well.