10 vị trí trên cơ thể có thể "mọc nang" và những điều cần biết

Nang (u nang) là những túi dịch bất thường tương đối phổ biến, có nhiều loại nang khác nhau hình thành trong bất kỳ bộ phận nào của cơ thể. Hầu hết các nang không phải là ung thư. Chúng thường không đau và không cần điều trị. Nhưng nếu các khối nang gây đau đớn, bị nhiễm trùng, ảnh hưởng đến các cấu trúc khác của cơ thể hoặc gây khó chịu về mặt thẩm mỹ thì bác sĩ có thể đề nghị điều trị.

Dưới đây là 10 vị trí trong cơ thể có thể hình thành nang và những triệu chứng nhận biết bạn có thể tham khảo.

1. Da

Các nang ở da được gọi là u nang biểu bì và u nang bã nhờn. Chúng thường trông giống như những khối u có màu thịt hoặc màu trắng, bề mặt nhẵn. 

U nang biểu bì có thể phát triển ở bất cứ đâu trên da nhưng phổ biến nhất là ở mặt, cổ và thân. Chúng phát triển chậm và không gây đau đớn nên hiếm khi cần điều trị. Triệu chứng của u nang biểu bì như vết sưng nhỏ, tròn dưới da, ở giữa có mụn đầu đen, dịch đặc rỉ ra từ nang (mụn).

U nang bã nhờn ít phổ biến hơn và được gây ra bởi các tuyến tiết ra chất nhờn giúp bôi trơn tóc và da. Chấn thương ở da hoặc các tuyến bị tắc thường được cho là nguyên nhân gây ra những u nang này. Phương pháp điều trị hiệu quả nhất là phẫu thuật cắt bỏ hoàn toàn u nang. Triệu chứng chính của loại u nang này thường là xuất hiện một khối u nhỏ, không đau bên dưới da.

Đọc thêm:

- Nổi u trên mí mắt: Dấu hiệu ung thư hay bệnh lý khác?

- Nguyên nhân gây u cục sau tai là gì? Khi nào cần thăm khám bác sĩ?

2. Buồng trứng

Ở buồng trứng thường xuất hiện nhiều nang - nhưng đây là một túi nhỏ chứa dịch trong buồng trứng chứa trứng đang phát triển. Các nang trứng trong buồng trứng rất quan trọng đối với phụ nữ. Các nang trứng bảo vệ, nuôi dưỡng và tiết ra các hormone cần thiết giúp trứng trưởng thành và giải phóng trong quá trình rụng trứng. Nếu không có những nang này, trứng sẽ không an toàn và không thể sẵn sàng để thụ tinh.

Tuy nhiên, ngoài nang bình thường, ở buồng trứng có thể còn hình thành các u nang. U nang buồng trứng phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Chúng thường phát triển do các hormone được giải phóng trong chu kỳ kinh nguyệt. 

U nang buồng trứng thường không gây ra triệu chứng và được phát hiện khi khám thực thể hoặc siêu âm.

3. Vú

U nang ở vú là những túi chứa đầy chất lỏng, không phải ung thư, nằm bên trong vú. Chúng có thể có kích thước từ nhỏ đến lớn, gây khó chịu. Sự thay đổi nội tiết tố được cho là nguyên nhân gây ra u nang vú.

Triệu chứng của u nang vú như xuất hiện một cục tròn hoặc hình bầu dục nhẵn, dễ di chuyển, có thể có các cạnh nhẵn. Đau vú hoặc đau ở vùng có khối u ở vú, đặc biệt trong những ngày trước khi đến chu kỳ kinh nguyệt.

U nang vú không làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư nhưng có thể khiến việc tìm ra các khối u vú mới hoặc khiến quá trình chẩn đoán các tình trạng nguy cơ ở vú trở nên khó khăn hơn.

U nang vú được chẩn đoán bằng khám vú, chụp quang tuyến vú và siêu âm. Họ cũng có thể được chẩn đoán và điều trị bằng phương pháp chọc hút bằng kim nhỏ, loại bỏ chất lỏng ra khỏi u nang. Liệu pháp hormone và phẫu thuật là những lựa chọn điều trị khác ít được sử dụng hơn.

4. Tử cung

U nang cổ tử cung không phải là ung thư. Loại phổ biến nhất là u nang nabothian. Đây là một khối u chứa đầy chất nhầy trên bề mặt cổ tử cung hoặc ống cổ tử cung. U nang này thường không gây ra triệu chứng và bạn có thể phát hiện khi đi siêu âm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp ít, u nang nabothian có thể gây ra các triệu chứng khiến bạn cảm thấy khó chịu, chẳng hạn như:

- Áp lực nhẹ hoặc cảm giác căng tức trong âm đạo.

- Đau trước, trong hoặc sau khi giao hợp

U nang nabothian phổ biến nhưng chúng vô hại nên bạn không cần quá lo lắng.

Ngoài nang nabothian, phụ nữ có thể xuất hiện các nang Bartholin trong tử cung nhưng hiếm gặp hơn (chỉ 2%). Tuyến Bartholin giúp bôi trơn âm đạo khi quan hệ tình dục và nằm ở âm hộ hoặc hai bên âm đạo. U nang phát triển ở khu vực này khi ống dẫn sữa bị tắc. Nguyên nhân gây tắc nghẽn thường không được biết.

Nếu u nang phát triển lớn, chúng có thể gây khó chịu khi đi lại, ngồi hoặc khi quan hệ tình dục. U nang tuyến Bartholin được chẩn đoán bằng khám thực thể hoặc sinh thiết.

5. Gan

U nang gan là những túi chứa đầy chất lỏng xuất hiện trên gan của bạn. Gần như tất cả các u nang gan đều lành tính (không phải ung thư) và không phát triển đủ lớn để gây ra các triệu chứng. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp u nang gan phát triển lớn và một số nang gan do rối loạn di truyền sẽ cần điều trị.

2 loại u nang ở gan có thể cần điều trị như u nang sán và gan đa nang.

U nang gan thường không gây triệu chứng như nếu xuất hiện triệu chứng, u nang gan gây ra:

- Đau âm ỉ ở vùng bụng trên bên phải.

- Bụng chướng hoặc căng phồng.

- Buồn nôn và ói mửa.

- Chán ăn hoặc cảm thấy no sau khi ăn rất ít thức ăn.

- Cảm thấy khó thở.

- Có thể cảm nhận được những khối u lớn trong bụng.

- Bệnh vàng da . Điều này có thể xảy ra nếu u nang gan chặn ống mật của bạn.

- Sốt và đau bụng cấp tính. Điều này có thể xảy ra nếu u nang vỡ.

6. Thận

U nang thận thường là những túi tròn nhỏ, có thành mỏng và chứa chất lỏng nhiều nước. Khi bạn già đi, u nang có thể hình thành trên bề mặt thận hoặc trong các cấu trúc bên trong thận gọi là nephron.

U nang thận có thể có kích thước khác nhau, mặc dù hầu hết có chiều rộng dưới 2 inch. Chúng cũng có thể phát triển theo thời gian hoặc giữ nguyên kích thước. Một số người có thể có nhiều u nang, trong khi những người khác chỉ có một. Bạn có thể có một hoặc nhiều u nang ở một hoặc cả hai quả thận.

U nang thận thường không ảnh hưởng đến hoạt động của thận và chúng thường không phải là nguyên nhân gây lo ngại. U nang cần điều trị khi các khôi u lớn và gây đau.

Tuy nhiên, một số u nang thận vẫn có thể phát triển thành ung thư. U nang này sẽ ở dạng rắn (không chứa đầy chất lỏng), hình dạng không đều hoặc có thành ngoài dày. Mặc dù tỉ lệ ít hơn nhưng khi có u nang thận, bạn vẫn nên khám sức khoẻ định kỳ để theo dõi.

U nang thận thường không gây triệu chứng, nếu xuất hiện triệu chứng người bệnh nhận thấy:

- Đau hoặc nhức ở bên hông, giữa xương sườn và hông, hoặc ở bụng hoặc lưng.

- Sốt

- Đi tiểu thường xuyên

- Máu trong nước tiểu hoặc nước tiểu sẫm màu

7. Tuyến giáp

U nang tuyến giáp là các khoang chứa đầy chất lỏng trong tuyến giáp. U nang thường không phải ung thư, nhưng đôi khi chúng chứa các thành phần rắn gây ung thư.

Không rõ nguyên nhân gây ra u nang ở tuyến giáp, u nang có thể phát triển khi các ống dẫn bị tắc và chất lỏng bị mắc kẹt ở một khu vực. Sự phát triển của u nang cũng liên quan đến hoạt động của hormone và một số u nang tuyến giáp có chứa chất keo hormone được sản xuất trong tuyến giáp.

Trong hầu hết các trường hợp, những người bị u tuyến giáp không gặp bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, bạn có thể gặp các triệu chứng nếu u nang phát triển lớn đến mức đè lên các cơ quan khác ở cổ. Những triệu chứng này có thể bao gồm: khó thở, khó nuốt, thay đổi giọng hát.

Khoảng 15% u nang tuyến giáp sẽ tự khỏi. Những người khác sẽ không cần bất kỳ điều trị nào. Bạn chỉ cần đi thăm khám sức khoẻ định kỳ để theo dõi có những dấu hiệu bất thường ở khối u nang không.

8. Tuyến tiền liệt

U nang tuyến tiền liệt là tình trạng các tế bào trong tuyến tiền liệt phát triển quá mức, làm dày thành tuyến hoặc các tế bào này tạo thành vách ngăn trong bàng quang. 5–8% nam giới có u nang tuyến tiền liệt nhỏ.

Các tổn thương dạng nang nhỏ thường không có triệu chứng. U nang lớn hơn có thể gây ra:

- Triệu chứng đường tiết niệu dưới do tắc nghẽn dưới bàng quang

- Bí tiểu

- Thận ứ nước

- Nhiễm trùng đường tiết niệu

- Tinh trùng có máu

Hầu hết các trường hợp u nang tuyến tiền liệt lành tính đều không nguy hiểm và tự khỏi sau vài tháng. Tuy nhiên, có những trường hợp khối u lớn hơn cần được điều trị.

9. Răng

U nang răng là một loại u nang gây bệnh phổ biến. U nang răng là một túi chứa đầy chất lỏng phát triển trong xương hàm phía trên một chiếc răng chưa mọc. Trong hầu hết các trường hợp, u nang ảnh hưởng đến răng hàm hoặc răng nanh và chúng có tỷ lệ phổ biến thứ hai sau u nang quanh chóp. Đây là những tổn thương nang do nhiễm trùng ở răng.

Mặc dù u nang răng là nhẹ nhưng chúng có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị như mất răng, nhiễm trùng, gãy xương hàm.

Các nang răng nhỏ có thể không biểu hiện bất kỳ dấu hiệu nào, nhưng bạn sẽ nhận thấy các triệu chứng nêu khi chúng có đường kính hơn 2 cm, cụ thể:

- Răng nhạy cảm

- Sưng tấy

- Răng lung lay

- Một vết sưng nhỏ nơi răng được cho là sẽ mọc lên

- Khoảng trống giữa các răng

10. Tuỵ

U nang tuyến tụy là sự phát triển chứa đầy chất lỏng ở bên trong hoặc bên ngoài tuyến tụy. Một số u nang tuyến tụy dường như có liên quan đến tình trạng viêm (viêm tụy), nhưng hầu hết xảy ra không rõ nguyên nhân. Hầu hết các u nang tuyến tụy sẽ không gây ra bất kỳ vấn đề gì.

Cũng như các loại u nang khác, u nang tuyến tuỵ sẽ được theo dõi định kỳ để có thể phát hiện sớm nếu u nang này phát triển thành ung thư - tình trạng này thường không phổ biến.

Giống như u nang ở bộ phận khác, u nang tuyến tụy không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. U nang có thể gây ra các triệu chứng nếu chúng phát triển đủ lớn để cản trở ống tụy, đường mật hoặc đường tiêu hóa. Các triệu chứng bao gồm:

- Đau bụng

- Đau lưng

- Ăn mất ngon

- Giảm cân không chủ ý

- Đầy hơi

- Khó tiêu

- Buồn nôn

- Bệnh vàng da

- Phân có màu nhạt, nhờn