10 bệnh lý lây truyền từ bọ ve mà mọi người cần cẩn trọng

Thông thường mọi người thường nghĩ bọ ve là nguyên nhân gây ra bệnh Lyme. Tuy nhiên, loại bọ này cũng có thể gây ra nhiều bệnh khác ở người, một số loại bọ ve có thể gây ra tình trạng nguy hiểm.

Dưới đây là 10 bệnh lý lây truyền từ ve mà mọi người nên thận trọng

1. Bệnh Lyme

Lyme là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Borrelia burgdorferi. Vào năm 2013, một loại vi khuẩn có họ hàng gần, Borrelia mayonii, đã được phát hiện là gây bệnh tương tự như bệnh Lyme nhưng hiếm khi gặp. Bệnh có thể ảnh hưởng đến cả người và động vật.

Các triệu chứng điển hình ban đầu của bệnh Lyme là sốt, mệt mỏi, đau cơ và đau khớp, phát ban đỏ erythema migrans. Các triệu chứng muộn hơn bao gồm nhức đầu dữ dội, phát ban lan rộng, liệt mặt, viêm khớp, tim đập nhanh, đau dây thần kinh, viêm não và tuỷ sống, đau nhói hoặc tê ngứa ở lòng bàn tay, bàn chân.

Bệnh Lyme hiếm khi gây tử vong nhưng có thể để lại những biến chứng nguy hiểm nếu như không điều trị kịp thời.

Đọc thêm: 

- Cách phân biệt các vết đốt của côn trùng cắn

- Bệnh lây truyền qua muỗi và các mối nguy hại

2. Bệnh Anaplasmosis

Anaplasmosis, trước đây được gọi là bệnh bạch cầu hạt ở người (HGE) là một bệnh do vi khuẩn Anaplasma phagocytophilum gây ra. Bệnh lây truyền sang người bởi ve đen (ve hươu), cùng loại ve truyền bệnh Lyme. Tuy nhiên, bệnh Anaplasmosis ít phổ biến hơn bệnh Lyme.

Bệnh khởi phát với các triệu chứng đột ngột giống như cúm, chẳng hạn: sốt, ớn lạnh, nhức đầu, và khó chịu. Thời gian ủ bệnh khoảng 12 ngày sau khi bị ve cắn. Ngoài ra, bệnh Anaplasmosis còn gây phát ban dạng sẩn hoặc ban dạng chấm xuất huyết rải rác trên thân mình và tứ chi.

Bệnh Anaplasmosis còn gây ra một số biến chứng nguy hiểm như gây nên tình trạng đông máu nội mạch rải rác, suy đa tạng, co giật, và hôn mê.

3. Bệnh do Babesia

Đây là một bệnh nhiễm ký sinh trùng gây ra bởi Babesia microti do ve đen truyền sang người. Bệnh có thể không gây triệu chứng từ nhiều tháng đến nhiều năm.

Khi có triệu chứng, bệnh do babesia thường bắt đầu sau một thời gian ủ bệnh từ 1 đến 2 tuần với các triệu chứng không đặc hiệu như khó chịu, mệt mỏi, ớn lạnh, sốt, đau đầu, đau cơ và đau khớp. Ở những người khỏe mạnh, các triệu chứng thường có thể hết sau một tuần. 

Bệnh babesia có thể gây nguy hiểm, thậm chí là tử vong cho nhóm người như: người cao tuổi, không có lá lách, bệnh nhân AIDS.

4. Bệnh Borrelia miyamotoi

Bệnh Borrelia miyamotoi do vi khuẩn Borrelia miyamotoi, bệnh lây truyền qua bọ ve chân đen và ve chân đen. Loại vi khuẩn này có họ hàng xa với vi khuẩn gây bệnh Lyme.

Những người mắc bệnh B. miyamotoi có thể bị sốt, ớn lạnh và đau đầu. Phát ban ít phổ biến hơn, ảnh hưởng đến chưa đến 10% bệnh nhân.

Bệnh nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh, chẳng hạn như viêm màng não.

5. Sốt ve do Colorado

Đây là căn bệnh hiếm gặp do virus Colorado gây ra, lây truyền bởi bọ ve gỗ Rocky Mountain bị nhiễm bệnh. 

Các triệu chứng phổ biến bao gồm sốt, mệt mỏi, ớn lạnh, nhức đầu và đau nhức cơ thể. Các triệu chứng này mất ít nhất ba ngày để phát triển.

Sốt ve Colorado hiếm khi gây biến chứng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh có thể dẫn đến viêm não, viêm màng não, sốt xuất huyết.

6. Bệnh Ehrlichiosis

Bệnh Ehrlichiosis do Ehrlichia chaffeensis gây ra. Đối với một số người, bệnh có thể tương đối nhẹ, trong khi đối với những người khác, bệnh có thể gây nghiêm trọng. Một loài vi khuẩn Ehrlichia chaffeensis, có thể gây bệnh chết người nếu không được điều trị.

Các dấu hiệu và triệu chứng ban đầu (5 ngày đầu tiên của bệnh) thường nhẹ hoặc trung bình và có thể bao gồm: Sốt, ớn lạnh, nhức đầu dữ dội, đau cơ, buồn nôn, nôn, tiêu chảy, chán ăn, lú lẫn, phát ban (phổ biến hơn ở trẻ em).

7. Bệnh do virus Powassan

Đây là bệnh lây truyền do ve chân đen, ve sóc và ve chó. Virus Powassan hiếm nhưng nghiêm trọng. Bệnh có thể gây sưng não và các màng xung quanh não và tủy sống, gây tử vong nhưng chỉ chiếm không quá 10%. Hơn nữa, bệnh nhân mắc bệnh nặng có thể bị các triệu chứng thần kinh lâu dài như đau đầu và các vấn đề về trí nhớ.

Nhiều người bị nhiễm virus Powassan không có triệu chứng hoặc chỉ có các triệu chứng nhẹ. Các triệu chứng của bệnh do virus Powassan thường xuất hiện trong vòng 1-4 tuần sau khi bị ve đốt. Các dấu hiệu và triệu chứng có thể bao gồm: Sốt, đau đầu, nôn mửa, mệt mỏi, co giật, ...

8. Sốt màng não miền núi

Sốt phát ban miền núi là một căn bệnh nghiêm trọng mà bạn mắc phải do vết cắn của ve. Bệnh do vi khuẩn Rickettsia rickettsii gây ra. Vi khuẩn R. rickettsii có thể xâm nhập vào máu của bạn từ vết cắn của bọ chét. Nó tấn công các mạch máu, tế bào cơ và mô của cơ thể. Điều này có thể dẫn đến rò rỉ mạch máu, chất lỏng dư thừa trong các mô và tổn thương cơ, dây thần kinh và các cơ quan.

Bệnh này có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị nhanh chóng bằng thuốc kháng sinh.

Các triệu chứng ban đầu của bệnh tương tự như nhiều bệnh khác, bao gồm đau đầu, sốt và phát ban. Sau 3 ngày, người bệnh có thể bị phát ban.

9. Sốt mò

Sốt mò là bệnh do một loại vi khuẩn có tên là Orientia tsutsugamushi gây ra. Bệnh sốt mò lây sang người qua vết cắn của bọ ve, bọ chét bị nhiễm bệnh (ấu trùng). 

Các triệu chứng của bệnh sốt mò thường bắt đầu trong vòng 10 ngày sau khi bị bọ ve cắn, bao gồm sốt cao, nhức đầu, ớn lạnh và nổi hạch toàn thân. Khi sốt, các vết loét ngoài da (dấu hiệu eschar) xuất hiện tại vị trí cắn, có dạng hình bầu dục, kích thước từ 0,5-2cm, có vảy đen hoặc đã bong vảy, thường không đau, xuất hiện ở những vùng da mềm như nách, ngực, cổ, bẹn, bụng.

Sốt mò nếu không được điều trị có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, chẳng hạn như viêm cơ tim, trụy tim mạch, sốc nhiễm khuẩn, bệnh lý hô hấp, viêm não, màng não, ...

10. Bệnh Tularemia (sốt thỏ)

Sốt thỏ do vi khuẩn Francisella tularensis gây ra, lây truyền qua vết cắn của ve chó, ve gỗ hoặc ve sao đơn độc.

Các triệu chứng của bệnh sốt thỏ tùy thuộc vào dạng bạn mắc phải. Hầu hết các dạng đều gây sốt, nhiều loại phát ban và các triệu chứng khác đặc trưng cho vị trí nhiễm trùng trong cơ thể bạn. Thời gian ủ bệnh từ 3-5 ngày.

Hướng dẫn cách phòng ngừa bệnh lây truyền từ bọ ve

Có rất nhiều loại bọ ve tồn tại trong môi trường sống của chúng ta, trong đó có những loại nhiễm bệnh và có thể gây bệnh nguy hiểm cho con người. Để ngăn ngừa các bệnh lý lây truyền qua ve, mọi người nên có những biện pháp phòng ngừa như:

- Khi ra ngoài nên mặc quần áo dài tay và có thể sử dụng thuốc chống côn trùng 

- Tránh đến những địa điểm có khả năng ve hoạt động mạnh, chẳng hạn như rừng cây, bụi rậm, ...

- Sau khi trở về nhà, bạn nên thay đồ và kiểm tra xem có bọ ve bám trên quần áo hay không. Nếu có thể, bạn có thể sấy khô quần áo trong máy sấy ở nhiệt độ cao trong 10 phút để diệt bọ ve. Ngoài ra, bạn cũng nên kiểm tra một số bộ phận trên cơ thể dễ bị bọ ve cắn như dưới cánh tay, trong và xung quanh tai, rốn, mặt sau của đầu gối, xung quanh eo, giữa hai chân, ...

- Tắm vòi hoa sen sau khi từ bên ngoài trở về, nhất là khi bạn từng đến rừng cây hoặc các khu vực nhiều cây cỏ, bụi rậm. Tắm vòi sen trong vòng hai giờ sau khi vào trong nhà đã được chứng minh là làm giảm nguy cơ mắc bệnh Lyme và có thể có hiệu quả trong việc giảm nguy cơ mắc các bệnh khác do bọ ve gây ra.

Nếu phát hiện bị bọ ve cắn, bạn không nên lo lắng quá. Bạn nên dùng nhíp hoặc ngón tay của bạn để nắm lấy đầu bọ ve, sát vào da. Sau đó, kéo con ve ra ngoài từ từ, nhẹ nhàng. Bạn nên rửa lại vết thương với xà phòng và nước. Tiếp tục theo dõi sức khoẻ, nếu có những triệu chứng bất thường, bạn nên đến bệnh viện để thăm khám.

Nguồn tham khảo:

1. Diseases Transmitted by Ticks

2. 11 Tick-Borne Diseases You Need To Know About